Eserleri » Tam İlmihal
Arama:
ALIM SATIM AKDİ →
← SATICI İLE ALICIDA ARANAN ŞARTLAR
SATILAN MAL İLE BEDELİNDE ARANAN ŞARTLAR
2049- Satılan mal ile karşılığında alınan bedelinin beş şartı vardır:
1) Ölçü, tartı, sayma ve benzeri şeyler üzere satılan malın miktarı [taraflarca] bilinmelidir.
2) Teslim edilebilir olmalıdır. Aksi taktirde muamele sahih değildir. Ama onu teslim edebileceği bir şeyle satarsa sahih olur. Fakat satanın teslim etmesi mümkün olmasa bile, eğer satın alanın kendisi onu alabilirse muamele sahihtir. Örneğin kaçmış bir atı satan teslim edemez, fakat alıcını kendisi onu bulursa muamele sahihtir.
3) Satılan mal ile alınan bedeldeki, halkın muameleye farklı ilgi göstermelerine neden olan özellikler, tamamıyla belli olmalıdır.
4) Satılan mal ile alınan bedelde başkasının hakkı olmamalıdır. Sahibinin mülkiyetinden çıktıktan sonra o şahsın hakkı kalmamalıdır.
5) Malın bizzat kendisi satılmalıdır, menfaati değil. O hâlde örneğin, bir evin mülkünü değil de yıllık menfaatinin satışı sahih değildir. Fakat satın alan para değil de karşılığında kendi mülkünün menfaatini verirse sakıncası yoktur. Örneğin birinden halı satın alır karşılığında evinin bir yıllık gelirini ona devrederse, sakıncası yoktur.
2050- Bir şehirde, ölçü veya tartıyla satılan mallar, o şehirde ölçü veya tartıyla alınmalıdır. Fakat aynı mal başka bir şehirde görmekle satılırsa, o şehirde görmekle alınabilir.
2051- Alım satımı tartıyla yapılan bir malın, ölçüyle de satılmasında sakınca yoktur. Örneğin, on kilo buğday satmak isteyen kimse, bir kilo buğday alan ölçekle on ölçek buğday verebilir.
2052- Alış verişte gerekli olan şartlardan birisi -dördüncü şart hariç- bulunmazsa, satış akdi batıl olur, fakat alıcı ve satıcı birbirlerinin malında tasarruf etmeye izin verirlerse, tasarruf etmelerinde sakınca yoktur.
2053- Vakfedilmiş bir şeyin alım-satımı batıldır. Ancak, herhangi bir amaç üzere vakfedilen mal örneğin, üzerinde namaz kılınması için camiye vakfedilen bir halı, kullanılmaz hâle gelir ve artık amacına uygun şekilde yararlanma imkânı kalmazsa, onun caminin işleriyle sorumlu olan veya onun hükmündeki kişi tarafından satılmasında sakınca yoktur. Ama ihtiyat gereği, mümkün surette vakfedenin amacına yakın olacak şekilde parası aynı camide kullanılması müstehaptır.
2054- Kendilerine mal vakfedilen kimseler arasında ihtilâf çıkar ve vakfedilen mal satılmadığı takdirde can veya mal kaybının doğacağına ihtimal verilirse, o mal satılması sakıncalıdır. Ama vakfeden, satımı için sulh etmeleri halinde satabileceklerini şart ederse, bu durumda satılmasının sakıncası yoktur.
2055- Başkasına kiraya verilmiş bir mülkü satmanın sakıncası yoktur. Ancak o mülkün menfaati, kirada olduğu sürece kiracıya aittir. Fakat alıcı, o mülkün kiraya verildiğini bilemez veya kira müddetinin az olduğunu zannederek orayı almış olursa, öğrendikten sonra muameleyi bozabilir.
ALIM SATIM AKDİ →
← SATICI İLE ALICIDA ARANAN ŞARTLAR
1) Ölçü, tartı, sayma ve benzeri şeyler üzere satılan malın miktarı [taraflarca] bilinmelidir.
2) Teslim edilebilir olmalıdır. Aksi taktirde muamele sahih değildir. Ama onu teslim edebileceği bir şeyle satarsa sahih olur. Fakat satanın teslim etmesi mümkün olmasa bile, eğer satın alanın kendisi onu alabilirse muamele sahihtir. Örneğin kaçmış bir atı satan teslim edemez, fakat alıcını kendisi onu bulursa muamele sahihtir.
3) Satılan mal ile alınan bedeldeki, halkın muameleye farklı ilgi göstermelerine neden olan özellikler, tamamıyla belli olmalıdır.
4) Satılan mal ile alınan bedelde başkasının hakkı olmamalıdır. Sahibinin mülkiyetinden çıktıktan sonra o şahsın hakkı kalmamalıdır.
5) Malın bizzat kendisi satılmalıdır, menfaati değil. O hâlde örneğin, bir evin mülkünü değil de yıllık menfaatinin satışı sahih değildir. Fakat satın alan para değil de karşılığında kendi mülkünün menfaatini verirse sakıncası yoktur. Örneğin birinden halı satın alır karşılığında evinin bir yıllık gelirini ona devrederse, sakıncası yoktur.
2050- Bir şehirde, ölçü veya tartıyla satılan mallar, o şehirde ölçü veya tartıyla alınmalıdır. Fakat aynı mal başka bir şehirde görmekle satılırsa, o şehirde görmekle alınabilir.
2051- Alım satımı tartıyla yapılan bir malın, ölçüyle de satılmasında sakınca yoktur. Örneğin, on kilo buğday satmak isteyen kimse, bir kilo buğday alan ölçekle on ölçek buğday verebilir.
2052- Alış verişte gerekli olan şartlardan birisi -dördüncü şart hariç- bulunmazsa, satış akdi batıl olur, fakat alıcı ve satıcı birbirlerinin malında tasarruf etmeye izin verirlerse, tasarruf etmelerinde sakınca yoktur.
2053- Vakfedilmiş bir şeyin alım-satımı batıldır. Ancak, herhangi bir amaç üzere vakfedilen mal örneğin, üzerinde namaz kılınması için camiye vakfedilen bir halı, kullanılmaz hâle gelir ve artık amacına uygun şekilde yararlanma imkânı kalmazsa, onun caminin işleriyle sorumlu olan veya onun hükmündeki kişi tarafından satılmasında sakınca yoktur. Ama ihtiyat gereği, mümkün surette vakfedenin amacına yakın olacak şekilde parası aynı camide kullanılması müstehaptır.
2054- Kendilerine mal vakfedilen kimseler arasında ihtilâf çıkar ve vakfedilen mal satılmadığı takdirde can veya mal kaybının doğacağına ihtimal verilirse, o mal satılması sakıncalıdır. Ama vakfeden, satımı için sulh etmeleri halinde satabileceklerini şart ederse, bu durumda satılmasının sakıncası yoktur.
2055- Başkasına kiraya verilmiş bir mülkü satmanın sakıncası yoktur. Ancak o mülkün menfaati, kirada olduğu sürece kiracıya aittir. Fakat alıcı, o mülkün kiraya verildiğini bilemez veya kira müddetinin az olduğunu zannederek orayı almış olursa, öğrendikten sonra muameleyi bozabilir.