برخی از مردمان مسلمان در کشورهای غیر اسلامی و حتی احیاناً در خود کشورهای اسلامی معمولاً به آهنگ‌ها، موسیقی‌ها، آوازهای
خوانندگان، پایکوبی رقاصان در گوشه وکنار خیابان‌ها، مدرسه‌ها، خانه‌های همسایگان و در اتومبیل‌ها و اتوبوس‌ها در حال حرکت، گوش می‌کنند وچون گاهی اوقات، آن صداها گوش خراش است خودبه خود این سؤال پیش می‌آید آیا این آهنگ‌ها آوازهارا می‌توان گوش کرد؟ آیا رقص برای ماجایز است؟
مادر ذیل، به این سؤالات پاسخ می‌دهیم.
مسئله539ـ موسیقی، هنر وفنی است از هنرهاو فنون بشری و در زمان‌های اخیر رواج بیشتری دارد. برخی از انواع آن حلال است و می‌توان به آن گوش داد و برخی دیگر حرام می‌باشد و گوش دادن به آن جایز نمی‌باشد.
مسئله540ـ موسیقی حلال، آن است که با مجالس لهو و لعب تناسب ندارد و به عکس آن، موسیقی حرام به موسیقی ای گفته می شودکه با مجالس لهو و لعب هماهنگی دارد.
مسئله541ـ مقصود از جمله ((متناسب با مجالس لهو و لعب)) این نیست که آن موجب آرامش روحی و تغییرحال و وضع انسان می‌شود که چنان چیزی خوب است و احیاناً موسیقی و آواز حلال نیز آن وضع را به وجودمی آورد بلکه مقصود ازآن، این است که شنونده آن خصوصاً اگر باهنر و فن موسیقی آشناباشد می‌داند که کدامیک با مجالس لهو و لعب ومشابه آنها، تناسب داردوآنها یک ندارد.
مسئله542ـ رفت و آمد به جاهایی که درآنها موسیقی حلال پخش می‌شود، جایز است وگوش دادن به آن حتی مدت طولانی، مادام که به حرام نینجامد بی اشکال می‌باشد.
مسئله543ـ به اماکن عمومی که در آنها موسیقی حرام پخش می‌شود، می‌توان رفت و آمد کرد به شرط آنکه به آن موسیقی از روی عمدو قصد، گوش ندهند مانند سالن هااستقبال و بدرقه مسافران، پاویون‌ها، پارک‌های عمومی، رستوران‌ها، قهوه خانه‌ها، و امثال آنها، زیراگوش دادن به موسیقی حرام، ممنوع است نه کشیدن هر صدایی هر چندکه از روی عمد گوش ندهیم، حرام باشد.
مسئله544ـ موسیقی حلال رادرآموزشگاههای ویژه و یادیگر جاهای مناسب، می‌توان آموخت.
اعم ازآنکه یادگیرنده بزرگسال باشد و یا کوچک به شرط آنکه آمد و رفت به آن اماکن در تربیت وبنیاد دینی او اثر منفی نگذارد.
مسئله545ـ غنا و آواز خوانی حرام است و گوش دادن و کاسب کاری به وسیله ان نیز حرام می‌باشد و مقصود از غنا و آواز خوانی حرام، آن سخنان لهوی است که به آهنگ‌های مبتذل در نزد اهل لهو و لعب، می‌انجامد.
مسئله546ـ خواندن قرآن، دعا، ذکر و ورد با آهنگ‌های شناخته شده در نزد اهل و لهو و لعب، جایز نیست و بنابر احتیاط واجب، جز آنها نیز به صورت شعر و نثر با همان آهنگ، خوانده نشود.
مسئله547ـ حرمت استماع موسیقی و غنای حرام در سنت نبوی مورد توجه قرار گرفته است.
رسول خدا در یک حدیث شریف فرمود: خواننده، زناکار، نی نواز، دف زن، همگی کر و کور و لال از قبر به عرصات محشر واردکی شوند.
وفرمود: هر کس به لهو و غنای حرام گوش دهد در گوش او به روز قیامت مس مذاب، می‌ریزند.
و باز فرمود: غنا و موسیقی حرام و مبتذل، وسیله و راهی به سوی زناست.
مسئله548ـ زن در برابر شوهرش به قصد لذت و تحریک او و جز آن، جایز است بر قصد اما درمقابل مردان دیگر نباید رقص کند و بنابر احتیاط واجب در برابر زنان نیز نرقصد.
مسئله549ـ دست و کف زدن درجشن ها، عروسی‌ها و میلادیه های مذهبی برای همه زنان و مردان جایز است.
واینک به نمونه‌های از استفتائات و پاسخ‌های آیت الله العظمی سیستانی توجه کنید:
مسئله550ـ راجع به موسیقی حلال و موسیقی حرام، سؤال فراوان می‌شود. آیا می‌توانیم بگوییم:
موسیقی ای که غریزه جنسی را تحریک می‌کند و مبتذل و شهوت بر انگیز است، حرام می‌باشد و اما موسیقی ای که آرام بخش اعصاب بوده و روح و روان را راحتی بخشدو یا آهنگ‌هایی که بافیلم ها همراه است (موسیقی متن) و موسیقی‌های حماسی و رزمی، موسیقی حلال می‌باشد؟
جواب: موسیقی حلال، آن است که بامجالس لهو و لعب مناسب نبست هر چند که ممکن است آرام بخش اعصاب نباشد مانند مارش نظامی و عزا.
مسئله551ـ هم چنانکه از موسیقی حلال و حرام سؤال فروان می‌شود از آوازخوانی حلال و حرام نیز پرسش فراوان به عملی آید آیا در این باره نیز می‌توان گفت: آواز خوانی ای که غریزه جنسی و شهوانی را برمی انگیزد و در سطح گسترده به ارضای شهوت جنسی بینجامد، آن آواز خوانی حرام است و اما آواز خوانی‌هایی که غرائز سلیم خفته را بیدار می کندو نفوس آدمی و افکار انسان را در سطح بالایی ارتقا می‌بخشد مثل آوازهای دینی، که سیره نبوی و ستایش امامان را زمزمه می‌کند و یا آوازهای حماسی و سرودهای نشاط آور و سازنده اخلاقی، عرفانی، حلال می‌باشند؟
جواب: غنا و آواز خوانی به طور کلی حرام است و آن بنابر نظر و رأی برگزیده ما، عبارت است از کلام بیهوده ولهوی که با آواز وآهنگ متناسب در نزد اهل لهو و لعب، اجرا می‌شود و تلاوت قرآن، دعاو ثنای انبیاءو اولیاء وامامان اهل بیت هم با همین وضع و آهنگ حرام است و خواندن چیزهای دیگر از انواع کلمات غیر لهوی مانند سرودهای حماسی، رزمی با همان لحن و آهنگ غنایی که یاد شد، بنابر اختیاط واجب حرام است. و اما آوازهایی که تعریف مابر آن صدق نکند، ذاتاً حرام نمی‌باشد.
مسئله 552ـ آیا به آوازخوانی‌های دینی و مدح و ثنای امامان که همراه موسیقی اجراء می‌شود می‌توان گوش داد؟
جواب: حکم این سؤال از حکم مسئله قبل، معلوم می‌شود.
مسئله 553ـ آیا به قرائت قاریی که صدایش را ترجیع می‌دهد و می‌لرزاند، بدون قصد لذّت می‌توان گوش داد؟
جواب: اگر آهنگی که در قرائت، از آن آهنگ استفاده می‌شود از نوع غنای حرام نباشد شنیدن آن، مانعی ندارد.
مسئله 554ـ برخی خوانندگان و سرودخوانان، آهنگ و لحن مردمان فاسق و فاجر را تقلید می‌کنند و قصیده‌هایی در مدح امامان معصوم می‌خوانند پس مضمون، مخالف آن چیزی است که اهل فسق و فجور بدان مأنوس اند لیکن اصل لحن و آهنگ مربوط به آنان است آیا چنین آواز خوانی جایز است و گوش دادن به آن چطور است؟
جواب: بنابر احتیاط، حرام است.
مسئله 555ـ آیا بانوان در شب زفاف و عروسی می‌توانند با هر نوع آهنگی آواز خوانی کنند حتی با آهنگ‌های متناسب مجالس لهو و لعب؟ و آیا آنان می‌توانند از آلات و ابزار موسیقی استفاده کنند؟ و آیا آن وضع را می‌توان در مجلس عقد خوانی، شب حنابندان و یا مناسبت‌های دیگر، تکرار کرد یا مخصوص شب عروسی است؟
جواب: بنابر احتیاط واجب، چنان آواز خوانی‌ها حتی در شب زفاف و عروسی هم ترک شود تا چه رسد به شب‌ها و مناسبت‌های دیگر و حکم موسیقی و آواز خوانی حلال و حرام در مسائل قبل توضیح داده شد.
مسئله 556ـ آیا به سرودهای انقلابی همراه پیانو، ساز، دف و نی و پیانو برقی می‌توان گوش داد؟
جواب: اگر موسیقی و آهنگ پخش شده، از نوع موسیقی متناسب با مجالس لهو و لعب، باشد، گوش کردن به آن، جایز نیست.
مسئله 557ـ مقصود از جمله "متعارف نزد اهل فسق و فجور" چیست؟
جواب: این جمله، در فتاوای ما نیامده است و آنچه ما در تعریف غنا و آهنگ گفتیم عبارت از جمله "آهنگ شناخته شده نزد اهل لهو و لعب" است و معنای آن، واضح است.
مسئله 558ـ مسلمانی، سهل انگار بوده و اکنون، ملتزم و متعهد گشته است. آیا او می‌تواند، تنها و یا با دوستانش همانند گذشته بعضی آوازها و موسیقی‌ها را که گوش می‌داده همچنان گوش دهد و آنها را زمزمه کند؟
جواب: با صدق عنوان موسیقی و آوازخوانی حرام، جایز نیست.
مسئله 559ـ آوازهایی هستند با لغت بیگانه و با صدای اجنبی و استادان زبان می‌گویند که یادگیزی زبان همراه آن آواز و موسیقی، آسان‌تر است آیا به هدف آموزش زبان به چنان موسیقی و آواز می‌توان گوش داد؟
جواب: اگر غنا و موسیقی حرام بر آن صدق کند گوش دادن به آن، جایز نمی‌باشد.
مسئله 560ـ ابزار و آلات موسیقی، بسیار فراوان و گوناگونند. و در مجالس موسیقی و خوانندگانی مورد استفاده قرار می‌گیرند و گاهی هم، فقط برای راحتی و آرامش روحی نواخته می‌شوند آیا ساختن و خرید و فروش و نواختن آنها به قصد آرامش روحی و گوش دادن به نوازندگی آن کس که بر آنها می‌نوازد جایز است؟
جواب: داد و ستد آلات و ابزار موسیقی حرام و ساختن و گرفتن دستمزد بر آنها، جایز نمی‌باشد و مقصود از آلت لهو حرام آن است که آن، برای چنان کاری ساخته شده و مالیّت آن بستگی به چیزی دارد که به آن هدف ساخته شده و جز در لهو حرام مصرف ندارد.
مسئله 561ـ آیا ساختن و خرید و فروش آلات موسیقی که برای بازی بچه‌ها و آرام کردن آنها فراهم گشته است جایز است؟ و آیا بزرگسالان می‌توانند از آنها استفاده کنند؟
جواب: اگر موسیقی حاصل از آنها، همان موسیقی متناسب با مجالس لهو و لعب باشد داد و ستد آنها جایز نیست و افراد بالغ و مکلّف نمی‌توانند از آنها استفاده کنند.
مسئله 562ـ در برخی مدارس رسمی انگلستان برای دانش آموزان رقص یاد می‌دهند و آن را روی آهنگ موزیکی تنظیم و همراه می‌کنند که حرکت رقص کننده را به هنگام رقص توجیه می‌کند آیا در چنین کلاس درسی می‌توان حاضر شد؟ و اگر دختر و یا پسر جوان برای شرکت در چنان کلاسی، شوق و رغبت نشان دهند بر پدر و مادر واجب است که آنان را منع کنند؟
جواب: حضور دانش آموزان نوجوان، در چنین کلاس‌هایی اگر بر تربیت دینی آنان اثر منفی باقی بگذارد که غالباً چنین است، جایز نمی‌باشد بلکه بنابر احتیاط، به طور مطلق جایز نیست.
مسئله 563ـ آیا یادگیری هنر رقص جایز است؟
جواب: بنابر احتیاط به طور مطلق جایز نمی‌باشد.
مسئله 564ـ آیا می‌توان مجالس رقصی به پا کرد که در آنها زن و شوهر با هم و با آهنگ موزیک آرام و جامه‌های رسمی، می‌رقصند؟
جواب: جایز نیست.
مسئله 565ـ آیا رقص زنان در جلوی زنان و مردان در جلوی مردان در یک جشن، آن هم جداگانه با موزیک و یا بدون آن، جایز است؟
جواب: رقص زن و یا مرد به طور کلی، محل اشکال است و احتیاط در ترک آن است و حکم موزیک در مسائل قبل، گفته شد.
مسئله 566ـ آیا زن می‌تواند دربرابر شوهرش با موزیک و یا بدون آن، برقصد؟
جواب: بدون موزیک، جایز می‌باشد.
مسئله 567ـ در برخی کشورهای غربی دانش آموزان دختر و پسر را به آموختن هنر رقص، مجبور می‌کنند و این گونه رقص با موزیک متعارف همراه نیست و جنبه لهوی نداردو فقط مادّه درسی محسوب است آیا پدران و مادران می‌توانند به فرزندان دختر و یا پسر خود اجازه حضور در آن کلاس‌ها را بدهند؟
جواب: اگر چنان کاری با تعلیم و تربیت دینی فرزندان، منافات داشته جایز نیست بلکه بنابر احتیاط و با فرض بلوغ فرزندان، اجازه حضور در چنان کلاسی به طور مطلق حرام می‌باشد مگر آنکه آنان برای خود حجّت شرعی داشته باشند مثلاً از کسی تقلید کنند که او حضور در چنان کلاسی را جایز می‌شمرد در این صورت، دادن اجازه حضور بلامانع است.