در باره زناشویی و ازدواج در شریعت اسلامی، قوانین و مقررات ویژه ای وجود دارد که همگی جنبه حیاتی دارند و از این نظر که نیازهای مختلفی را از انسان رفع می‌کنند هر یک حاوی نکته‌های کلی و جزئی می‌باشند و تأمین کننده بسیاری از خواسته‌هایی هستند که با زندگی فردی و جمعی او پیوند پیدا می‌کنند. احکام در رابطه بامسائل جنسی مرد و زن، بسیار است و ما به آن اندازه که به زندگی یک مسلمان در یک کشور غیر اسلامی ارتباط زیاد دارد ودانستن آنها برای او مهم و لازم است، می‌پردازیم .
مسئله384ـ ازدواج از مستجبات مؤکد است از رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) روایت است که فرمود: هر کس ازدواج کرد نیمی از دین خود را حفظ کرد.
و در روایت دیگر فرمود: هر کس می‌خواهد از سنّت من پیروی کند، نکاح از سنّت من است.
و در حدیث سوم فرمود: هیچ مسلمانی، پس از اسلام، همانند همسر مسلمانی که به هنگام نگاه، او را شاد کند و از دستوراتش فرمان برد و در عیاب حافظ ناموس وی باشد، بهره ای به دست نیاورده است.
مسئله385ـ شایسته است مردی که می‌خواهد همسر برگزیند برخی صفات را در نظر بگیرد و جز با زن عفیف، پاکدامن، بزرگوار، ریشه دار و صالحه ای که در امور دین و دنیا یار و یاور اوباشد، ازدواج نکند و سزاوار نیست که مرد فقط به جمال ظاهری بسنده کند در حدیث آمده که پیامبر (صلی الله و علیه وآله) فرمود: از سبزی مزبله بپرهیزید. پرسیدند: مراد شما چیست؟ فرمود زن زیبای بد تربیت.
مسئله386ـ شایسته آن است که زن و اولیای دختر که او می‌خواهد ازدواج کند، مردی دارای صفات ذیل را برای شوهری انتخاب کند و جز مرد متدین، عفیف و پاک نظر، خوش اخلاق که هرگز لب به شراب نزده و به منکرات و گناهان کبیره آلوده نشده است را انتخاب نکند.
مسئله387ـ بهتر است اگر خواستگار، مردی متدین و خوش اخلاق است جواب رد به وی داده نشود رسول خدا فرمود: اگر کسی به خواستگاری شما آمد و از دین واخلاق اوخشنود بودید با او ازدواج کنیدواگر نکنید در روی زمین فتنه و فسادی بزرگ روز خواهد داد.
مسئله388ـ مستحب است هر انسانی در امر ازدواج دیگران وساطت کند و طرفین را بدان امر راضی کند.
مسئله389ـ مردی که می‌خواهد با دختر یا زنی ازدواج کند قبل از خواستگاری می‌تواند به زیبایی‌های او نظر اندازد و با وی هم صحبت شود و از جمله زیبایی‌های: صورت، مو، گردن، دست، پا بازوان، و دیگر جاهای زیبایی به شرط اینکه به قصدلذت جنسی نباشد.
مسئله390ـ ازدواج در شریعت اسلامی دو نوع است1ـ دائم 2ـ موقت
ازدواج دائم آن است که مدت تعیین نمی‌شود و همسر دائمی است. ولی در ازدواج موقت، زمان معین می شودمثل یک سال، بیشتر و یاکمتر، چنین همسر، همسر موقت و یا متعه نامیده می‌شود.
مسئله391ـ در هر دو نوع ازدواج باید صیغه عقد خوانده شود در ازدواج دایم، زن به طور مستقیم می‌گوید خود را به عقد ازدواج شما در آورم با فلان مهر (و مقدار مهر ذکر شود) و مرد می‌گوید پذیرفتم.
ودر عقد موقت زن می‌گوید: خود را برای فلان مهری و برای فلان مدت به ازدواج تو در آورده ام و مرد می‌گوید پذیرفتم.
مسئله392ـ کسی که نمی‌تواند صیغه ازدواج را با زبان عربی بخواند با هر زبانی که قابل فهم باشد می‌تواند بخواند هر چندکه وکیل او بتواند صیغه را به عربی اجرا کند.
مسئله393ـ زن و مرد می‌توانند صیغه عقد خود بخوانند و یا به کسی وکالت دهند و حضور شهود در مجلس عقد، شرط نیست هم چنانکه حضورعالم دینی هم شرط صحت عقد ازدواج نمی‌باشد.
مسئله394ـ هر مسلمانی می‌تواند بازن یهودی یا مسیحی به طور موقت ازدواج کند و احتیاط واجب آن است که با غیر مسلمان، ازدواج دایم نکند، چنانکه ازدواج با زن کافر غیر کتابی به طور مطلق جایز نمی‌باشد و بنابر احتیاط واجب، با زن مجوسیه هم ازدواج نکند هر چند، موقت باشد. اما زن مسلمان به طور قطع و یقین با هیچ مرد کافر ـ کتابی و غیره ـ نمی‌تواند ازدواج کند.
مسئله395ـ در ازدواج دوشیزه مسلمان یا اهل کتاب، موافقت پدر و یا جد پدری در صورتی که در امور زندگی مستقل و مالک امور خویش نباشد، شرط است و بنابر احتیاط واجب اگر مستقل هم باشد، رضایت و موافقت یکی از آن دو (پدر یا جد پدری) راجلب کند اما اجازه و رضایت مادر، برادر خواهرو دیگر خویشاوندان نزدیک، شرط نمی‌باشد.
مسئله396ـ در ازدواج دوشیزه بالغ و رشید اگر پدر و یا جد، او راازازدواج با همگن خود باز می دارندشرط مزبور، منتفی است و نیز اگر خود را به طور کلی از زندگانی آن دوشیزه کنار بکشد و یا دوشیزه دسترسی به ایشان نداشته و تحصیل اجازه آن میسر نگردد چنان شرطی ساقط است پس او می‌تواند با مردی همگن است بدون اجازه پدر و یا جد پدری ازدواج کند.
مسئله397ـ اجازه پدر و یا جد پدری در مورد ازدواج دختری که قبلاً ازدواج شرعی نموده شرط نمی‌باشد اما اگر آن دختر، بکارت خود را در اثر زنا یا به وسیله دیگر از دست داده باشد، اجازه پدر و یا جدپدری هم چنان شرط است.
مسئله398ـ در کشورهایی که کافر کتابی و غیر کتابی و ملحد وجود دارد مسلمانی که می‌خواهد با دختری ازدواج کند باید از دین و مذهب او سؤال کند تا اطمینان پیدا کند که او با دختری بی دین ازدواج نمی‌کند و نکاح او باطل نمی‌باشد و در این خصوص، سخن آن دختر پذیرفته است.
مسئله399ـ مسلمانی که با یک زن مسلمان ازدواج نموده است نمی‌تواند بدون اجازه او با یک زن دیگر کتابی مانند یهودی و یا مسیحی، ازدواج مجدد کند و بنابر احتیاط واجب ازدواج موقت هم بپرهیزد هر چندکه همسر او اجازه داده باشد و در این مسئله میان دور بودن و یاهمراه بودن همسرش فرقی نیست.
مسئله400ـ هیچ مرد مسلمانی با یک زن کتابی مثل یهودی و یا مسیحی، نمی‌تواند بدون ازدواج قانونی عمل جنسی انجام دهد هر چندکه دولت متبوع آن زن کتابی، در حال جنگ با مسلمانان باشد.
مسئله401ـ بنابر احتیاط واجب انسان باکسی که به زنا مشهور است، ازدواج نکند مگر پس از توبه او هم چنانکه بنابر احتیاط واجب مرد زنا کار با زنی که با او زنا کرده، ازدواج ننمایدمگر بعد از توبه آن زن.
مسئله402ـ ازدواج غیر مسلمان که مطابق قوانین دین و آیین خود آنان صورت گرفته است، ازدواجی صحیح می‌باشد اعم از آنکه زن و شوهر هر دو کتابی باشند مثل یهودی ومسیحی و یا غیر کتابی باشند مانند گروه‌های کفار و یا یکی کتابی ودیگری غیر کتابی باشد حتی اگر آنان در یک زمان هر دو مسلمان گشتند، نیازی به عقد مجدد نیست و ازدواج سابقشان به قوت خود باقی می‌ماند .
مسئله403ـ وقتی پدری ولایت خود را از دخترش برداشت واو را در سن هیجده سالگی در شئون زندگی، خود مختار و در تصرف امور، مستقل کرد چنانکه در برخی کشورهای اروپایی و یا آمریکایی و یا غیر آنها چنین وضعیتی حاکم است. و در این صورت دوشیزه می‌تواند بدون اجازه پدر و جلب رضایت او ازدواج کند.
مسئله404ـ هر یک از زن و شوهر می‌توانند به ظاهر و باطن اندام یکدیگر نظر اندازند حتی آلت تناسلی و نیز می‌توانند به هر عضوی از اعضای یکدیگر دست یزنند با لذت و بدون آن.
مسئله405ـ در ازدواج دایم هزینه زندگی زن به عهده شوهر است به شرط آنکه او در اموری که باید از شوهر اطاعت کند، فرمان ببرد پس شوهر باید خوراک، پوشاک و مسکن و دیگر ملزومات زندگی او رااز قبیل وسایل گرم و سرد کننده و یا فرش و اثاث و غیر آنها مطابق شئون همسر بالنسبة به شوهر، فراهم سازد و این امر، با اختلاف زمان و مکان و حال و عرف و عادت و سطح زندگی اشخاص، فرق می‌کند.
مسئله406ـ بر شوهر واجب است که هزینه سفرهایی را که همسرش با وی همراه است، بپردازد همچنین اگر او تنها سفر رود و آن سفر، ضروری بوده وخارج از شئون زندگی هم نباشد مثل آنکه مریض باشدو احتیاج به هزینه پیدا کند و یالازم باشد که به پزشک مراجعه نماید در این صورت بر شوهرواجب است که همه هزینه‌ها را بپردازد.
مسئله407ـ جایز نیست با زن جوان بیش از چهار ماه ترک هم خوابیگی شودمگر در صورت داشتن عذر مانند حرج و ضرر و یا آنکه همسرش راضی باشد و با در حین عقد، آن را شرط کرده باشد و بنابر احتیاط این حکم به زن دایم اختصاص ندارد پس زن موقت هم، چنین است هم چنان که این حکم به وطن اختصاص ندارد در سفر نیز آن حکم صادق است پس مرد نمی‌تواند بدون عذر شرعی، سفری طولانی رود طوری که حق همسرش ضایع شود خصوصاً اگر چنان سفری، ضرورت هم نداشته باشد مانندآنکه برای تفریح و گردش می‌رود.
مسئله408ـ هیچ زن مسلمانی نمی‌تواند با یک مرد کافر به طور دایم و یا موقت، ازدواج کند.
مسئله409ـ اگر شوهری بدون دلیل شرعی، همسرش را اذیت و آزار کند او می‌تواند به حاکم شرع مراجعه کند تا شوهر، ملزم به حسن رفتار گرددو اگر سودمند واقع نشد به هر گونه که حاکم صلاح بداند او را تنبیه می‌نماید و اگر آن هم فایده نبخشید، زن می‌تواند درخواست طلاق کند و اگر شوهر، اورا طلاق نداد واجبار به حسن معاشرت، میسر نشد، حاکم شرع آن زن را طلاق می‌دهد.
مسئله410ـ جایز است منی شوهر را به همسرش تلقیح مصنوعی کنند به شرط آنکه این کار مستلزم فعل حرام نشود مانند نگاه کردن به جاهایی که حرام است و امثال آن.
مسئله411ـ زن می‌تواند با استفاده از داروهای گیاهی و پزشکی مانع بارداری شود به شرط آنکه ضرر و زیان جدی پیش نیاورد و در این کار رضایت و عدم رضایت شوهر، شرط نمی‌باشد.
مسئله412ـ هر زنی می‌تواند با استفاده ازaud و یا هر وسیله دیگر مانع از بارداری شود به شرط آنکه استفاده از آن، موجب ضرر و زیان جدی نگردد و قراردادن آن، مستلزم فعل حرام نباشد مثل نگاه و لمس نامحرم به بدن زن وهمچنین نگاه و لمس بدون دستکش توسط زنی که این دستگاه را در بدن زن دیگر قرار می‌دهد که همه اینها فعل حرام می‌باشد و دیگر اینکه قرار دادن آن دستگاه موجب سقط جنین نشود.
مسئله413ـ زن نمی‌تواند جنینی را که روح در آن حلول کرده است به هیچ عنوانی بیندازد.
مسئله414ـ اگر مادری جنین خود را ساقط کند باید دیه بپردازدو همچنین است پدر و یا هر شخص دیگر مانند پزشک که حق ندارد سقط جنین کنند و اگر کردند دیه بر آنان لازم می‌شود.
واینک نمونه ای از استفتائات و پاسخ‌های آیت الله العظمی سیستانی دام ظله در این خصوص.
مسئله415ـ آیا سهم امام (علیه السلام) را می‌توان به عنوان مساعدت در امر ازدواج یک جوان در کشور غربی به مصرف رسانید؟ با علم به این که با ارز پرداختی در این کشورن امر ازدواج بیش از یک یا دو مؤمن را که در کشورهای اسلامی زندگی می‌کنند و نیازمندهم هستند، می‌توان سامان داد و آیا شایسته نیست از آن سهم امام (علیه السلام) چندین شخص مستحق بهرمند گردند؟
جواب: تزویج مردان مؤمن و محتاج هر چند که از جمله مصارف سهم امام (علیه السلام) است اما صرف آن جز بااجازه مرجع و یا نماینده او جایز نیست و هزینه کردن آن، در باره چندین نفر واجب نمی‌باشد بلکه اهم و مهم و یا الاهم فالاهم را باید مراعات کرد و این، با اختلاف موارد فرق می‌کند.
مسئله416ـ آیا خواندن صیغه ازدواج با زبان عربی توسط غیر عرب کافی است؟ بدون آن که معانی آن کلمات را بداند باعلم به این که در حقیقت، مقصود اجرای عقد ازدواج است؟ وآنگهی صیغه ازدواج را با لغت و زبان غیر عربی نمی‌توان خواند؟
جواب: توجه اجمالی به مفاد معنای صیغه، کافی است و بنابر احتیاط، اجرای آن با لغت و زبان دیگرجایز نمی‌باشد.
مسئله417ـ آیا عقد ازدواج را با تلفن می‌توان خواند؟
جواب: صحیح است.
مسئله418ـ آیا شهادت و گواهی به وسیله تلفن، فاکس و نامه پستی ممکن است؟
جواب: احکامی برای شهادت نزد قاضی قابل اثبات است که حضوری باشد اما نقل وحکایت آن به هروسیله ممکن است و از آن جمله است تلفن امثال آن به شرط آنکه از اشتباه و تقلب کاری ایمن باشیم.
مسئله419ـ آیا به اندام کسی که می‌خواهیم با ازدواج کنیم، می‌توانیم با دقت تمام با قصد لذت و یا بدون آن، جز آلت تناسلی، نگاه کنیم؟ جواب: می‌توان به زیبایی‌های مانندصورت، مو، دست‌ها، بدون قصدلذت، نگاه کرد هر چند بداند که چنان لذتی ناخودآگاه حاصل خواهد شدو پس از آنکه وضع را بایک نگاه فهمید، تکرار جایز نیست.
مسئله420ـ در برخی کشورهای غربی، دختران پس از شانزده سالگی، استقلال مالی و سکنی دارند و عملاً از خانه پدر جدا می‌شوند و شخصاً به اداره شئون زندگی می‌پردازند و اگر احیاناً با پدر و یا مادر در برخی مسائل مشورت کنند فقط به عنوان ادب است آیا این چنین دوشیزه ای می‌تواند بدون اذن پدر به طور دائم و یا موقت ازدواج کند؟
جواب: این وضع زندگی اگر به این معناست که پدر به او اجازه ازدواج با هر مردی را داده است و یا نوعی کناره گیری از دخالت در شئون زندگی دختر تلقی می‌شود پس او می‌تواند ازدواج کند و گرنه، جایز نیست.
مسئله421ـ زنی که سن او از سی سال گذشته است و هنوز دوشیزه باقی مانده است به هنگام ازدواج همچنان اجازه ولی خودنیاز دارد؟
جواب: اگر در شئون زندگیش مستقل نیست، اجازه لازم است بلکه بنابر احتیاط واجب اگر مستقل هم باشد باز اجازه بگیرد.
مسئله422ـ آیا دوشیزه گان می‌توانند با آرایش خفیف و استفاده از پودرهای زیبایی برای جلب توجه بانوان در مجالس ویژه و یا برای زیبایی بیشتر، حاضر شوند و قصدشان آن باشد که خواستگار پیدا شود و آیا چنین کاری عیب پوشی به حساب می‌آید؟
جواب: آن چنان آرایشی را جایز است انجام دهند و آن، پنهان کردن عیوب، محسوب نمی شودبا این وجود اگر عیب پوشی هم به حساب آید باز هم حرام نیست مگر آنکه فریبکاری برای خواستگاران تلقی شود.
مسئله423ـ چه زمانی، زن می‌تواند از حاکم شرع، در خواست طلاق کند؟
آیا زنی که شوهرش دائم با او بدرفتاری می‌کند و یا نیاز جنسی اورا ارضاء نمی‌کند به طوری که بیم آن می‌رود که به او نگاه افتد، می‌تواند پیشنهاد طلاق دهد و آیا در چنین صورت، طلاق داده می‌شود؟
جواب: اگر شوهری از انجام حقوق همسرش خود داری کندو پس از اجبارحاکم شرع به رعایت یکی از دو امر (طلاق و یا حسن معاشرت)، نتیجه گرفته نشود زن می‌تواند از حاکم شرع در خواست طلاق کند و مواردی که زن می‌تواند از حاکم شرع در خواست طلاق کند به قرار ذیل است:
1ـ موقعی که شوهر، نفقه و هزینه زندگی همسرش را نپردازدو حاضر به طلاق دادن هم نشود و همچنین اگر شوهری قادر به پرداخت هزینه نباشد و از دیگر سو، طلاق هم ندهد.
2 ـ اگر شوهری همسرش را بیازارد و برابر دستور خدا با وی رفتار نیکو کند.
3ـ هرگاه مردی همسرش را رها کرده و او بلا تکلیف گذاردطوری که گویا شوهر ندارد.
و اما درصورتی که مرد فقط نیاز جنسی همسرش را نمی‌تواند بطور کامل برآورده سازد و بیم آن رود که زن به گناه افتد هر چند که بنابر احتیاط واجب شوهر هر طور که شده از نظر مسائل جنسی همسرش را ارضاء کند و یا او را طلاق دهد با این وجود اگر چنین نکرد بهتر ان است که زن شیوه صبر و انتظار پیشه کند.
مسئله424ـ زن مسلمانی مدت زمانی است که از شوهرش جدا رندگی می‌کند و معلوم نیست که این وضع تا چه وقت ادامه داشته باشد مضافاً بر این که اگر زن در مغرب زمین، تنها و بدون شوهر بماند برجان خود از دزدان و آدم ربایان و هجوم به خانه اش ایمن نمی باشدآیا او در این صورت می‌تواند در خواست طلاق کند و با ازدواج مجدد، با یک شوهر دیگر به آرامی زندگی کند؟
جواب: اگرشوهر او را رها کرده و تنهایش گذاشته است او می‌تواند به حاکم شرع مراجعه کند و درخواست طلاق کند و حاکم شرع شوهر را مجبور می‌کند تا باوی زندگی کند و یا آزادش کند تا او همسری دیگر برگزیندو اگر شوهر به یکی از این دو وظیفه عمل نکند زن می‌تواند به حاکم شرع رجوع نماید و طلاق خود را مطرح سازد.
و اما اگر زنی بدون مجوز شرعی، شوهرش را رها کند و جدا از او زندگی نماید در این صورت زن چنان حقی را ندارد و حاکم شرع هم نمی‌تواند او را طلاق بدهد.
مسئله425ـ برای یک مرد مسلمانی چنان پیش آمده که مدت زمان طولانی جدا از همسرش زندگی می‌کند آیا او می‌تواند با یک زن کتابی ازدواج دایم کند بدون آنکه همسر مسلمانش را آگاه سازد و اگر همسرش را مطلع کرد و از وا اجازه گرفت، چنین ازدواجی صحیح می‌باشد؟
جواب: یک مرد مسلمان نمی‌تواند با یک زن کتابی به طور دایم ازدواج کند اما ازدواج موقت در صورت نداشتن همسر، مجاز است و با وجود همسر مسلمان بدون اجازه او ازدواج موقت نیز جایز نیست و بنابر احتیاط واجب در صورت اجاره همسر هم از آن کار خودداری کند.
مسئله426ـ مسلمانی که دارای همسر مسلمان می‌باشد سالهاست از کشور خود مهاجرت کرده و نیاز به ازدواج دارد آیا پس از طلاق همسرش در زمان عده طلاق، می‌تواند با یک زن کتابی ازدواج متعه نماید؟
جواب: چنان متعه ای باطل است زیرا زن در زمان عده طلاق رجعی، در حکم همسر است و در مسائل پیش گفتیم که متعه زن کتابی با وجود همسر مسلمان، جایز نمی‌باشد.
مسئله427ـ آیا واجب است کسی را که می‌خواهد با یک زن کتابی و یا حتی مسلمان، ازدواج کند او را مطلع می‌سازیم که آن زن در عده همسر سابقش می‌باشد و یا اصلاً عده نگاه نداشته است؟
جواب: اطلاع دادن، واجب نیست.
مسئله428ـ آیا یک مرد مسلمان می‌تواند با زن کافری که همسر یک مرد کافری است، ازدواج کند؟و آیا اگر آن زن از شوهر کافر عده دارد؟ و زمان عده چقدراست؟و آیا جایز است در زمان عده، با اوهمبستر شدو اگر آن زن، مسلمان شد برای ازدواج با یک مرد مسلمان، چقدر باید عده نگاه دارد؟
جواب: مردمسلمان نمی‌تواند با زن کافری که دارای شوهر قانونی وبرابر شریعت خود می‌باشد، ازدواج کند زیرا او شوهر دار است اما پس از طلاق وانقضای عده ـ و نه قبل از آن ـ ازدواج موقت جایز است وزمان عده زن غیر مسلمان همانند عده زن مسلمان می‌باشد و هر گاه آن زن، مسلمان شود پس از آنکه با شوهر غیر مسلمان همبستر شده بوده و شوهرش مسلمان نگردیده احتیاط آن است که قبل از انقضای عده با آن زن ازدواج نشود اما اگر آن زن قبل از همبستر شدن با آن شوهر غیر مسلمان به اسلام بگرود، عقد ازدواج خود به خود فسخ می‌شود وعده ندارد.
مسئله429ـ معنی رعایت عدالت میان همسران چیست؟
جواب: عدالتی که رعایت آن واجب است، تقسیم وقت و شبهاست بدین معنی گه اگر یک شب با یکی بود شب بعد با همسر دیگر باشد در هر چهار شب، و اما عدالت مستحبی عبارت از آن است که در هزینه کردن و توجه نمودن ودر برآوردن نیاز جنسی و با روی باز و خندان روبه رو شدن برابر عمل کند.
مسئله430ـ اگر یک زن مسلمانی زنا کند شوهرش می‌تواند او را به قتل برساند؟
جواب: بنابر احتیاط واجب، جایز نیست او را به قتل برساند هر چند که او را در حال زنا کردن ببیند.
مسئله431ـ در رساله‌های علمیه، جمله ((زن مشهور به زنا)) آمده است معنای آن جمله چیست؟
جواب: معنای آن جمله این است که آن زن در میان مردم به عمل زنا شناخته شده و بدان صفت مشهور گشته است.
مسئله432ـ آیا با زن مشهور به زنا می‌توان ازدواج موقت کرد؟ در صورتی که یک جوان به شدت به ازدواج نیاز دارد و جز آن زن زنی دیگر نیست.
جواب: بنابر احتیاط واجب با زن مشهور به زنا قبل از توبه، ازدواج نشود.
مسئله433ـ معنای این که فقها می‌گویند زن زنا کار بعد از عمل زنا، عده نداردچیست؟
جواب: معنای جمله آن است که زن زناکار بعد از زنا می‌تواند ازدواج کند و عده نگاه ندارد و اگر آن زن زناکار شوهردار باشد، می‌توانند همبستر شوند بی آنکه به سبب زنا عده نگاه دارد مگر آنکه وطی به شبهه صورت بگیرد که نگاه داشتن عده در این وقت لازم است.
مسئله434ـ مردی با یک زن بدون عقد شرعی، به قصد ازدواج بعدی، همبستر می‌شود و دارای فرزند می‌گردد و سپس او را به عقد شرعی در می‌آورد آیا روابط گذشته آنان، مشمول عقد شرعی می‌شود و آیا عقد بعدی عطف به ما سبق می‌شود؟ به هر حال وضع بچه ای که در حال ارتباط بدون عقد شرعی به وجود آمده است چیست؟
جواب: در تحقق ازدواج، علاقه زن و شوهری با ایجاب و قبول لفظی انشاء می‌شود و هیچ چیز دیگر هر چند که به ایجاب و قبول دلالت نماید جای عقد لفظی را نمی‌گیرد. نتیجه آنکه چنین ازدواجی صحیح نمی‌باشد مگر پس از اجرای عقد لفظی و اثر آن به زمان پیش برنمی گردد. و فرزند حاصل از چنین ازدواجی در صورت جهالت و نادانی پدر و مادر، حلال زاده است زیرا همبستری از روی اشتباه رخ داده است و اما اگر هر دو می‌دانسته اند، عملشان زنا و فرزند نیز ولد زنا شناخته می‌شود اگر یکی از آنان بداند و دیگری نداند فقط نسبت به آن کس که نمی‌دانسته، فرزند حلال زاده محسوب می‌شود.
مسئله435ـ برخی اوقات، زن و شوهر به تلقیح مصنوعی که پزشکی آن را اجراء می‌کند نیاز پیدا می‌کنند و آن عمل، مستلزم دیدن آلت تناسلی آنان توسط پزشک است آیا چنین عملی جایز است؟
جواب: دیدن آلت تناسلی و مشاهده آن توسط فرد نامحرم، تنها به سبب یاد شده در سؤال، جایز نمی‌باشد و اما اگر نیاز به فرزند، ضروری باشد و آن، به دیدن آلت تناسلی موقوف باشد در آن صورت جایز می‌شود و از موارد ضرورت آن است که پدر و مادر آنچنان برای فرزند داشتن بی صبری می‌کنند که تحمل آن وضع برایشان فوق العاده دشوار و طاقت فرساست.
مسئله436ـ زنی که نمی‌خواهد فرزند دار بشود به پزشک مراجعه کرده و از او می‌خواهد تا لوله‌های رحم او را ببندد اعم از آن که باز کردن آن لوله‌ها بعداً ممکن باشد و یانه و اعم از آنکه شوهر راضی باشدو یا نه، آیا چنین کاری جایز است؟
جواب: چنان عملی برای زن جایز است به شرط آن که اگر به دست زدن و نگاه نامحرم نکشد اعم از ان که باز کردن لوله‌ها بعداً امکان داشته باشد یانه. و اجازه شوهر از این جهت که بستن لوله‌های رحم، از فرزندداری، مانع می‌شود، لازم نیست بلی گاهی اجازه شوهر لازم می‌شود و آن، جهت خروج از خانه برای مراجعه به پزشک می‌باشد زیرا خروج از خانه بدون اجازه شوهر جایز نیست.
مسئله437ـ در برخی کشورهای غربی چنان رایج شده که تخمک زن را از نطفه مرد می‌گیرند و آن را در یک رحم مصنوعی می‌کارند و سپس جنین بارور شده را به رحم مادر صاحب تخمک منتقل می‌سازند و آن گاه جنین در رحم مادر بزرگ، پرورش یافته و وضع حمل پیش می‌آید.
اولاً: آیا کشت جنین در رحم مادر بزرگ جایز است؟
و ثانیاً مادر شرعی این طفل کیست؟
جواب: جواز این کار مشکل است قطع نظر از این که چنان عملی احیاناً به دست زدن و نگاه نا محرم موقوف می‌شود و اگر تلقیح مصنوعی، عملی شد در این که مادر نسبی آن طفل کیست؟ دو احتمال وجود دارد و نسبت به هر دو، زن صاحب تخمک و مادراو، احتیاط ترک نشود.
مسئله438ـ گاهی منی یک مرد را در بانک ویژه، نگاهداری می‌کنند آیا یک زن مسلمان طلاق گرفتن می‌تواند منی مرد بیگانه ای را با اجازه او و بدون عقد، برای خود تلقیح کند؟
واگر آن منی، از شوهر قبلی خود او باشدو این کار در ایام عده صورت بگیرد جایز است و پس از پایان عده چطور؟
جواب: تلقیح منی یک مرد بیگانه، برای زن جایز نمی‌باشد اما منی شوهر در ایام عده رجعی، جایز است و پس از انقضای عده جایز نمی‌باشد.
مسئله439ـ شخصی بین راضی نگاه داشتن خانواده و همسرش به مشکل برخورده است آیا او برای رضایت خانواده اش می‌تواند همسر خود را طلاق دهد و یا به عکس، شوهر برای رضایت خاطر همسرش خانواده خود را رها سازد؟
جواب: باید به آنچه صلاح دین ودنیای او ایجاب می‌کند عمل نماید و عدالت و انصاف را پیش بگیرد و از ظلم و تعدی و تضییع حقوق دیگران، اجتناب ورزد.
مسئله440ـ مقصود از هزینه و نفقه ای که هر شوهر برای همسرش باید بپردازد چیست؟ آیا آن، باید با وضع اجتماعی شوهر متناسب باشد؟ و یا با موقعیت خانوداگی همسر مطابق باشد؟ و یا، نه آن است و نه این؟
جواب: ملاک، شئون زن است به نسبت موقعیت شوهر.
مسئله441ـ هر زنی برعهده شوهرش حقوقی دارد که باید آنها را ادا کند پس اگر شوهری از انجام آنها سر باز زد آیا زن می‌تواند مانع همبستر شدن وی شود؟
جواب: زن چنان حقی را ندارد اما اگر پند و هشدار برای مرد مفید واقع نشود زن به حکم حاکم شرع رجوع می‌کند و از او تعیین و تکلیف می‌خواهد.
مسئله442ـ آیا جایز است مسافر مسلمان به هنگام سفر، در تودیع و استقبال، همسرش را در انظار مردم ببوسد و یا بغل کند؟
جواب: اگر تحریک کننده نباشد و حجاب و پوشش رعایت شود، چنان کاری حرام نیست ما بهتر آن است که به طور کلی اجتناب شود.
مسئله443ـ یک زن و شوهر در کشور غیر اسلامی برابر مقرارت آن کشور طلاق قانونی گرفته اند اما مرد، حق قانونی و شرعی همسرش را نمی‌دهد و حرف واسطه‌ها را نمی‌پذیرد تکلیف چنین زنی چیست با علم به این که صبر و شکیبایی بر این وضع برای او فوق العاده طاقت فرسا می‌باشد؟
جواب: آن زن به حاکم شرع و یانماینده او مراجعه می‌کند و آنان شوهر را به رعایت یکی از دو کار الزام می‌کنند یا هزینه بپردازدو یا طلاق شرعی دهد هر چند با وکالت دادن به یک شخص ثالث. و هر گاه شوهر از هر دو کار خود درای کرد و پرداخت نفقه، از دارایی شوهر امکان نداشت حاکم شرع و یا نماینده او، وی را طلاق می‌دهند.
مسئله444ـ آیا همبستر شدن با یک زن کافر ـ اعم از کتابی و غیر کتابی ـ بدون عقد شرعی و قانونی جایز است؟ با علم به این کشور متبوع آن زن مستقیم و یا غیر مستقیم در حال جنگ با مسلمان است؟
جواب: جایز نیست.
مسئله445ـ همسری از شوهر خود اطاعت نمی‌کند و به مسئولیت‌ها و وظایف شرعی خود در برابر شوهر عمل نمی‌نماید. و همچنین بدون اجازه شوهر از خانه خارج شده و تا هفت ماه در خانه پدری به سرمی برد و از همانجا به جای پناه آوردن به احکام اسلامی به یک دادگاه غیر اسلامی، مراجعه می کندتا هزینه زندگی خود و فرزندان را بگیرد ضمن آن که از شوهرش طلاق هم می‌خواهد، آیا اینگونه همسری، دارای حق هست؟و آیا با این وضع، از شوهرش حقی طلب دارد؟ به ویژه آن که به یک دادگاه غیر اسلامی رجوع کرده و تقاضای طلاق و حق و حقوق خود و فرزندانش را کرده است، چنین بانویی استحقاق همه حقوق شرعی یک همسر را دارد؟
جواب: چنان همسری که در سؤال اشاره شده، مستحق هزینه ونفقه شرعی نیست و اما مهریه و حق حضانت وسرپرستی فرزندان را در دو سال کامل دارد و آنها با نشوز و نا فرمانی ساقط نمی‌شوند.
مسئله446ـ زن جوانی باعمل جراحی، رحم خود را بیرون آورده و در نتیجه از عادت ماهانه افتاده است و مدت پانزده سال است که حیض نمی‌بیند. او برای مدتی متعه کسی شده است آیاعده نگاه داشتن بر او پس از انقضای مدت، واجب است و زمان عده او چقدر است؟
جواب: اگر او در سن و سال زنانی باشد که حیض می‌بیند باید عده نگاهدارد و زمان آن، چهل و پنج روزمی باشد.
مسئله447ـ گاهی یک زن غیر مسلمان به قصد ازدواج با مردی مسلمان، شهادتین می‌گوید بدون آن که ما یقین داشته باشیم که آن شهادتین قلبی است. آیا شنونده آن شهادتین می‌تواند او را مسلمان بداند؟
جواب: بلی. بر چنان شهادتین، آثار مثبت بار می‌شود مگر آنکه سخن و یا عمل منافی از او سر بزند.
مسئله448ـ گاهی طی عمل جراحی تخمک یک زن را به زن دیگر تلقیح می کنندآیا چنان عملی جایز است و اگر آن زن، بار دار شد طفل از آن کدامیک است؟
جواب: با اجتناب از لمس و نگاه حرام، چنان عملی مانع ندارد اما این که مادر جنین کدام است؟ (صاحب تخمک و یا رحم) در احتمال وجود دارد و بنابر احتیاط واجب هر دو جانب احتیاط را رعایت کنند.
مسئله449ـ جنین در رحم مادر در میان مایعی شناور است که به هنگام ولادت و یا قبل از آن، خارج می‌شود گاهی همراه با خون است آیا این مایع اگر بدون خون باشد پاک است؟
جواب: بلی، در صورتی همراه خون نباشد پاک است.
مسئله450ـ چه موقعی سقط جنین جایز است؟ آیا برای آن سن خاصی ّ مطرح است؟
جواب: پس از انعقاد نطفه، سقط جنین به هیچ وجه جایز نمی‌باشد مگر زمانی که مادر بر جان خود بترسد و یا ماندن جنین در شکم او ان قدر پر زحمت باشد مه غیر قابل تحمل گردد و خلاصی از آن، جز سقط جنین راهی دیگری ندارد، در این صورت تا روح در جنین دمیده نشده است سقط، جایز است و اما پس از دمیده شدن روح در جنین سقط آن به هیچ وجه جایز نیست.
مسئله451ـ گاهی پزشکان، چنان تشخیص می‌دهند که جنین بیماری خطرناکی دارد واگر زاده شود او ناقص الخلقه خواهد بود و یا پس از اندک زمانی، خواهد مرد و پزشکان، ترجیح می‌دهند که جنین را ساقط کنند آیا چنان حقی را دارند؟ و آیا مادر می‌تواند خود را دراختیار پزشکان قرار دهد تا جنین او را در آورند؟ وسرانجام دیه او به عهده کیست؟
جواب: تنها بدین جهت که جنین ناقص الخلقه و یا پس از تولد، فقط مدت کوتاهی زنده خواند بود، مجوز سقط جنین نمی‌شود پس مادر نمی‌تواند اجازه چنین کاری را به پزشکان بدهد و آنان نیز نمی‌توانند جنین را خارج کنند و دیه بر عهده کسی است که عملاً به چنان کاری دست زده است.
مسئله452ـ آیا مادری که فرزندنمی خواهد می‌تواند جنین خودرا قبل از حلول روح بیندازد در حالی که ماندن جنین، خطری جدی برای مادر ندارد؟ جواب: او چنان حقی را ندارد مگر آن که بقای جنین برای مادر موجب زحمت فوق العاده و طاقت فرسا باشد.