کتب فتوایی » ملحقات مناسک حج
جستجو در:
احکام تقصیر ←
→ احکام طواف
احکام سعی
سؤال 256 : اگر سعی کننده شوط هایی را که به جای آورده بود رها کرد و سعی را از سر گرفت، آیا عملش صحیح است؟
جواب : اگر این کار پس از فوت موالات عرفی باشد، سعی اش صحیح است وگرنه به احتیاط واجب صحیح نیست. البته اگر این کار را بر اثر جهل ناشی از قصور انجام داده باشد، صحیح است.
سؤال 257 : راهنمای حُجاج در هنگام سعی گاه پیش می افتد و گاه پس می رود و غافل است که این کارش موجب زیادی در سعی است، حال حکمش چیست؟
جواب : اگر جاهل قاصر (غیر معذور) باشد، به صحت سعی اش ضرر نمی زند.
سؤال 258 : شخصی که بر اثر فراموشی ده شوط سعی می کند، سپس متوجه زیاد شدن شوط هایش می شود و سعی خود را قطع می کند و تقصیر می نماید، چه حکمی دارد؟
جواب : سعی اش صحیح است و چیزی بر او نیست.
سؤال 259 : اگر مکلّف خیال کرد که طهارت شرط صحت سعی است، لذا سعی خود را قطع کرد و وضو گرفت و سعی خود را از نو آغاز کرد، تکلیفش چیست؟
جواب : اگر سعی را پس از فوت موالات عرفی از سر گرفته باشد، سعی اش صحیح است و اگر پیش از فوت آن باشد، به احتیاط واجب صحیح نیست، مگر آن که جاهل قاصر باشد که در این صورت نیز بنابر اظهر صحیح است.
سؤال 260 : آیا سعی از طبقه دوم جایز است یا نه؟ و اگر جایز نیست، وظیفه کسی که به تصور جایز بودن آن را انجام داده است، چیست؟
جواب : اگر طبقه بالایی میان دو کوه باشد، نه بالاتر از آن ها سعی در آن جایز است وگرنه جایز نیست و در صورت دوم حکم کسی که از طبقه دوم سعی کرده است، حکم کسی است که بر اثر جهل سعی نکرده است که در رساله مناسک ذکر شده است.
سؤال 261 : در مناسک فرموده اید در حال اختیار سواره سعی کردن جایز است، آیا سعی کردن بر صندلی های متحرک اگر متولی حرکت دادنش شخص دیگری باشد و سعی کننده فقط بر آن بنشیند، جایز است؟
جواب : این کار در حال اختیار جایز نیست، زیرا در این صورت دیگری او را سعی داده است نه این که خودش سعی کرده باشد.
سؤال 262 : حکم کسی که در حال حرکت به سوی مروه است و بر اثر ازدحام و یا دیدن کسی بدان پشت می کند، چیست؟
جواب : اگر این کار را در حال راه رفتن به سوی آن انجام داده باشد، مُجزی نیست و باید بازگردد و آن مقداری را که دچار خلل شده تدارک کند، همین حکم را دارد اگر در حال حرکت به سوی صفا، بدان پشت کند.
سؤال 263 : آیا قطع کردن سعی در حال اختیار و از سر گرفتن آن جایز است؟
جواب : آری، بنابر اظهر قطع اختیاری آن جایز است، لیکن باید پس از فوت موالات عرفی آن را از سر بگیرد.
سؤال 264 : آیا در سعی میان صفا و مروه، جایز است که شخص راه برگشت را برای رفتن و راه رفتن را برای برگشت، انتخاب کند؟
جواب : فی نفسه جایز است.
سؤال 265 : آیا در حال نیت برای سعی، لازم است که شخص همه قسمت جلو بدنش را رو به روی مروه قرار دهد؟
جواب : این کار لازم نیست، بلکه کافی است که هنگام شروع به حرکت رو به روی آن باشد.
سؤال 266 : آیا جایز است که شخص در حال سعی از کنار مسعی حرکت کند، نه از وسط آن؟
جواب : جایز است.
سؤال 267 : آیا جایز است که نماز طواف را پس از نماز عشا به جای آورند و سعی را تا پس از نماز صبح به تأخیر اندازند؟
جواب : در حالت اختیار، جایز نیست که سعی را تا روز بعد به تأخیر اندازند.
سؤال 268 : آیا به جای آوردن طواف پیش از نماز صبح و سپس خواندن نماز صبح و سعی کردن پس از آن جایز است؟
جواب : جایز است.
سؤال 269 : زمان مجاز برای فاصله انداختن میان نماز طواف و سعی، چه مقدار است؟
جواب : انجام سعی بلافاصله پس از نماز طواف، واجب نیست. لذا اگر شخصی نماز را اول روز به جای آورد، برایش جایز است که سعی را تا آخر شب به جای آورد. البته، به تأخیر انداختن آن تا روز بعد جایز نیست.
سؤال 270 : آیا با می توان دویدن سعی کرد؟
جواب : جایز است، لیکن هروله کردن ـ نه دویدن ـ میان دو مناره مستحب است.
سؤال 271 : اگر شخصی پس از ماه ذی حجه متوجه باطل بودن سعی اش در عمره تمتع یا حج شد، تکلیفش چیست؟
جواب : حجش محکوم به بطلان است.
سؤال 272 : اگر شخصی سعی اش را با تردید در صحت آن یا شک در تعداد شوط هایش به پایان رساند، سپس به صحت و کم نبودن آن یقین پیدا کرد، آیا عملش صحیح است؟
جواب : سعی او صحیح است.
سؤال 273 : آیا نیابت در مورد برخی از شوط های سعی ـ همان طور که در مورد کل آن صحیح می باشد ـ صحیح است، یا نه؟
جواب : دلیلی بر صحت نیابت برخی شوط ها در دست نیست، لذا اگر شخصی از انجام مجموع سعی ناتوان است هر چند بر تعدادی از شوطها قادر باشد باید برای همه آن نایب بگیرد.
سؤال 274 : اگر شخصی نتواند خود سعی کند و صاحبان صندلی ها از او مبلغ کلانی که برایش سنگین است می خواهند تا او را سعی دهند، در این حال آیا می تواند دیگری را نایب خود کند؟
جواب : در فرض این سؤال جایز است.
سؤال 275 : شخصی در سعی چهارده شوط با اعتقاد به این که همین بر او واجب است، به جای آورد، حکمش چیست؟
جواب : اگر جاهل قاصر باشد، سعی اش صحیح است وگرنه صحتش محل اشکال است.
سؤال 276 : اگر شخصی پس از تقصیر به بطلان سعی خود در عمره پی ببرد، آیا بر او لازم است که برای اعاده آن لباس های احرام را دوباره بر تن کند؟
جواب : او همچنان در حال احرام است و بر او واجب است که از محرمات احرام مانند دوختنی و غیره اجتناب کند، تا آن که با انجام عبادتش از احرامش خارج شود.
سؤال 277 : آیا حکم کثیرالشک که در کتاب الصلاة آمده است، بر کسی که در سعی خود بسیار شک می کند نیز جاری است؟
جواب : بر او نیز جاری است.
سؤال 278 : اگر پاره ای از زیبایی های زن ـ مانند موهایش ـ در هنگام سعی آشکار شود، سعی اش چه حکمی دارد؟
جواب : به صحت سعی او ضرر نمی زند.
سؤال 279 : حکم کسی که نیت می کند سعی خود را در چهارده شوط به جای آورد و پس از آن که شوط هفتم را به جای آورد، حکم مسأله را دانست چیست؟
جواب : سعی اش صحیح است و چیزی بر او نیست.
سؤال 280 : اگر حاجی نتواند خود سعی کند و از دیگری کمک بگیرد تا او را سعی دهد و آن شخص او را بر دوش خود بگیرد و یا در گاری بنشاند و او را سعی دهد و او در حال سعی خوابش ببرد، آیا سعی اش صحیح است؟
جواب : سعی اش باطل است.
سؤال 281 : آیا قطع کردن سعی، برای نوشیدن آب و یا جستجوی گمشده ای، جایز است؟
جواب : جایز است، لیکن اگر موجب فوت موالات عرفی میان شوط های سعی شود، مُجزی بودن تکمیل آن محل اشکال است و احوط اعاده آن است.
سؤال 282 : اگر حاجی پس از سعی تقصیر کرد و آن گاه متوجه نقصان سعی خود شد، چه کند؟
جواب : اگر این مسأله در عمره تمتع بوده و این نقصان بر اثر فراموشی رخ داده باشد، بنابر احتیاط یک گاو کفاره بدهد و سعی خود را کامل کند و بنابر احتیاط دوباره تقصیر کند. اما اگر این نقصان بر اثر جهل مثلاً به تعداد شوط های سعی و یا در عمره مفرده یا حج باشد، کفاره ای بر عهده اش نیست و تنها سعی خود را کامل و دوباره تقصیر کند و دیگر چیزی بر او نیست.
سؤال 283 : شخصی می بیند که مردم در مسعی هروله می کنند و می پندارد که این کار واجب است، لذا به عقب بازمی گردد و سعی خود را با هروله کردن ادامه می دهد، حال حکمش چیست؟
جواب : به احتیاط واجب سعی اش باطل است، مگر آن که جاهل قاصر باشد.
سؤال 284 : اگر سعی کننده پیش از رسیدن به مروه میان شوط هفتم و نهم شک نماید، چه کند؟
جواب : سعی اش باطل است و بر او لازم است که آن را از سر بگیرد.
سؤال 285 : آیا رعایت موالات میان شوط های سعی معتبر است؟ و حد آن چیست؟
جواب : اعتبار موالات میان شوط های سعی، بنابر احتیاط واجب لازم است و ملاک آن همان طور که در مسأله 340 رساله مناسک گفته ایم، صدق عرفی است.
سؤال 286 : اگر عمره گزار پیش از سعی، عالماً و عامداً و یا بر اثر جهل یا فراموشی تقصیر کرد، حکمش چیست؟
جواب : اگر این کار را عالماً و عامداً کرده باشد، در صورتی که تقصیرش با ناخن گرفتن باشد ـ بنابر این که می توان به آن به عنوان تقصیر اکتفا کرد ـ کفاره ناخن گرفتن بر عهده اش است.
لیکن اگر با کوتاه کردن مویش تقصیر کرده باشد، اگرچه گناهکار است، بنابر اظهر کفاره بر او ثابت نمی شود.
اما جاهل و فراموش کار، کفاره ندارد و در هر تقدیر بر چنین کسی واجب است که دوباره سعی و پس از آن تقصیر کند. این حکم در مورد عمره مفرده است.
اما در مورد عمره تمتع نیز حکم چنین است، جز در باب فراموش کار، یعنی کسی که فراموش کرد سعی نماید و برای بیرون آمدن از احرام تقصیر کرد، که بنابر احتیاط باید یک گاو کفاره دهد و بنابر احتیاط پس از سعی دوباره تقصیر کند.
سؤال 287 : گاه شخص ناچار می شود که به سبب ازدحام در راه دیگر از راه مسجدالحرام به مسعی برود، در چنین حالتی حکم زن حائض و نفساء چیست؟
جواب : بر آنان لازم است که صبر کنند تا آن راه دیگر خلوت شود و اگر وقت تنگ شد، برای سعی کسی را نایب خود کنند.
سؤال 288 : کسی که بر اثر جهل به مسأله سعی را بر طواف مقدم می دارد، چه حکمی دارد؟
جواب : پس از طواف و نماز آن، سعی را اعاده کند.
سؤال 289 : گاه سعی کننده بر صندلی های متحرک، در این که همه مسافت میان دو کوه را پیموده است شک می کند، در این حال چه کند؟
جواب : بر او واجب است که پیمودن همه مسیر را احراز کند.
احکام تقصیر ←
→ احکام طواف
جواب : اگر این کار پس از فوت موالات عرفی باشد، سعی اش صحیح است وگرنه به احتیاط واجب صحیح نیست. البته اگر این کار را بر اثر جهل ناشی از قصور انجام داده باشد، صحیح است.
سؤال 257 : راهنمای حُجاج در هنگام سعی گاه پیش می افتد و گاه پس می رود و غافل است که این کارش موجب زیادی در سعی است، حال حکمش چیست؟
جواب : اگر جاهل قاصر (غیر معذور) باشد، به صحت سعی اش ضرر نمی زند.
سؤال 258 : شخصی که بر اثر فراموشی ده شوط سعی می کند، سپس متوجه زیاد شدن شوط هایش می شود و سعی خود را قطع می کند و تقصیر می نماید، چه حکمی دارد؟
جواب : سعی اش صحیح است و چیزی بر او نیست.
سؤال 259 : اگر مکلّف خیال کرد که طهارت شرط صحت سعی است، لذا سعی خود را قطع کرد و وضو گرفت و سعی خود را از نو آغاز کرد، تکلیفش چیست؟
جواب : اگر سعی را پس از فوت موالات عرفی از سر گرفته باشد، سعی اش صحیح است و اگر پیش از فوت آن باشد، به احتیاط واجب صحیح نیست، مگر آن که جاهل قاصر باشد که در این صورت نیز بنابر اظهر صحیح است.
سؤال 260 : آیا سعی از طبقه دوم جایز است یا نه؟ و اگر جایز نیست، وظیفه کسی که به تصور جایز بودن آن را انجام داده است، چیست؟
جواب : اگر طبقه بالایی میان دو کوه باشد، نه بالاتر از آن ها سعی در آن جایز است وگرنه جایز نیست و در صورت دوم حکم کسی که از طبقه دوم سعی کرده است، حکم کسی است که بر اثر جهل سعی نکرده است که در رساله مناسک ذکر شده است.
سؤال 261 : در مناسک فرموده اید در حال اختیار سواره سعی کردن جایز است، آیا سعی کردن بر صندلی های متحرک اگر متولی حرکت دادنش شخص دیگری باشد و سعی کننده فقط بر آن بنشیند، جایز است؟
جواب : این کار در حال اختیار جایز نیست، زیرا در این صورت دیگری او را سعی داده است نه این که خودش سعی کرده باشد.
سؤال 262 : حکم کسی که در حال حرکت به سوی مروه است و بر اثر ازدحام و یا دیدن کسی بدان پشت می کند، چیست؟
جواب : اگر این کار را در حال راه رفتن به سوی آن انجام داده باشد، مُجزی نیست و باید بازگردد و آن مقداری را که دچار خلل شده تدارک کند، همین حکم را دارد اگر در حال حرکت به سوی صفا، بدان پشت کند.
سؤال 263 : آیا قطع کردن سعی در حال اختیار و از سر گرفتن آن جایز است؟
جواب : آری، بنابر اظهر قطع اختیاری آن جایز است، لیکن باید پس از فوت موالات عرفی آن را از سر بگیرد.
سؤال 264 : آیا در سعی میان صفا و مروه، جایز است که شخص راه برگشت را برای رفتن و راه رفتن را برای برگشت، انتخاب کند؟
جواب : فی نفسه جایز است.
سؤال 265 : آیا در حال نیت برای سعی، لازم است که شخص همه قسمت جلو بدنش را رو به روی مروه قرار دهد؟
جواب : این کار لازم نیست، بلکه کافی است که هنگام شروع به حرکت رو به روی آن باشد.
سؤال 266 : آیا جایز است که شخص در حال سعی از کنار مسعی حرکت کند، نه از وسط آن؟
جواب : جایز است.
سؤال 267 : آیا جایز است که نماز طواف را پس از نماز عشا به جای آورند و سعی را تا پس از نماز صبح به تأخیر اندازند؟
جواب : در حالت اختیار، جایز نیست که سعی را تا روز بعد به تأخیر اندازند.
سؤال 268 : آیا به جای آوردن طواف پیش از نماز صبح و سپس خواندن نماز صبح و سعی کردن پس از آن جایز است؟
جواب : جایز است.
سؤال 269 : زمان مجاز برای فاصله انداختن میان نماز طواف و سعی، چه مقدار است؟
جواب : انجام سعی بلافاصله پس از نماز طواف، واجب نیست. لذا اگر شخصی نماز را اول روز به جای آورد، برایش جایز است که سعی را تا آخر شب به جای آورد. البته، به تأخیر انداختن آن تا روز بعد جایز نیست.
سؤال 270 : آیا با می توان دویدن سعی کرد؟
جواب : جایز است، لیکن هروله کردن ـ نه دویدن ـ میان دو مناره مستحب است.
سؤال 271 : اگر شخصی پس از ماه ذی حجه متوجه باطل بودن سعی اش در عمره تمتع یا حج شد، تکلیفش چیست؟
جواب : حجش محکوم به بطلان است.
سؤال 272 : اگر شخصی سعی اش را با تردید در صحت آن یا شک در تعداد شوط هایش به پایان رساند، سپس به صحت و کم نبودن آن یقین پیدا کرد، آیا عملش صحیح است؟
جواب : سعی او صحیح است.
سؤال 273 : آیا نیابت در مورد برخی از شوط های سعی ـ همان طور که در مورد کل آن صحیح می باشد ـ صحیح است، یا نه؟
جواب : دلیلی بر صحت نیابت برخی شوط ها در دست نیست، لذا اگر شخصی از انجام مجموع سعی ناتوان است هر چند بر تعدادی از شوطها قادر باشد باید برای همه آن نایب بگیرد.
سؤال 274 : اگر شخصی نتواند خود سعی کند و صاحبان صندلی ها از او مبلغ کلانی که برایش سنگین است می خواهند تا او را سعی دهند، در این حال آیا می تواند دیگری را نایب خود کند؟
جواب : در فرض این سؤال جایز است.
سؤال 275 : شخصی در سعی چهارده شوط با اعتقاد به این که همین بر او واجب است، به جای آورد، حکمش چیست؟
جواب : اگر جاهل قاصر باشد، سعی اش صحیح است وگرنه صحتش محل اشکال است.
سؤال 276 : اگر شخصی پس از تقصیر به بطلان سعی خود در عمره پی ببرد، آیا بر او لازم است که برای اعاده آن لباس های احرام را دوباره بر تن کند؟
جواب : او همچنان در حال احرام است و بر او واجب است که از محرمات احرام مانند دوختنی و غیره اجتناب کند، تا آن که با انجام عبادتش از احرامش خارج شود.
سؤال 277 : آیا حکم کثیرالشک که در کتاب الصلاة آمده است، بر کسی که در سعی خود بسیار شک می کند نیز جاری است؟
جواب : بر او نیز جاری است.
سؤال 278 : اگر پاره ای از زیبایی های زن ـ مانند موهایش ـ در هنگام سعی آشکار شود، سعی اش چه حکمی دارد؟
جواب : به صحت سعی او ضرر نمی زند.
سؤال 279 : حکم کسی که نیت می کند سعی خود را در چهارده شوط به جای آورد و پس از آن که شوط هفتم را به جای آورد، حکم مسأله را دانست چیست؟
جواب : سعی اش صحیح است و چیزی بر او نیست.
سؤال 280 : اگر حاجی نتواند خود سعی کند و از دیگری کمک بگیرد تا او را سعی دهد و آن شخص او را بر دوش خود بگیرد و یا در گاری بنشاند و او را سعی دهد و او در حال سعی خوابش ببرد، آیا سعی اش صحیح است؟
جواب : سعی اش باطل است.
سؤال 281 : آیا قطع کردن سعی، برای نوشیدن آب و یا جستجوی گمشده ای، جایز است؟
جواب : جایز است، لیکن اگر موجب فوت موالات عرفی میان شوط های سعی شود، مُجزی بودن تکمیل آن محل اشکال است و احوط اعاده آن است.
سؤال 282 : اگر حاجی پس از سعی تقصیر کرد و آن گاه متوجه نقصان سعی خود شد، چه کند؟
جواب : اگر این مسأله در عمره تمتع بوده و این نقصان بر اثر فراموشی رخ داده باشد، بنابر احتیاط یک گاو کفاره بدهد و سعی خود را کامل کند و بنابر احتیاط دوباره تقصیر کند. اما اگر این نقصان بر اثر جهل مثلاً به تعداد شوط های سعی و یا در عمره مفرده یا حج باشد، کفاره ای بر عهده اش نیست و تنها سعی خود را کامل و دوباره تقصیر کند و دیگر چیزی بر او نیست.
سؤال 283 : شخصی می بیند که مردم در مسعی هروله می کنند و می پندارد که این کار واجب است، لذا به عقب بازمی گردد و سعی خود را با هروله کردن ادامه می دهد، حال حکمش چیست؟
جواب : به احتیاط واجب سعی اش باطل است، مگر آن که جاهل قاصر باشد.
سؤال 284 : اگر سعی کننده پیش از رسیدن به مروه میان شوط هفتم و نهم شک نماید، چه کند؟
جواب : سعی اش باطل است و بر او لازم است که آن را از سر بگیرد.
سؤال 285 : آیا رعایت موالات میان شوط های سعی معتبر است؟ و حد آن چیست؟
جواب : اعتبار موالات میان شوط های سعی، بنابر احتیاط واجب لازم است و ملاک آن همان طور که در مسأله 340 رساله مناسک گفته ایم، صدق عرفی است.
سؤال 286 : اگر عمره گزار پیش از سعی، عالماً و عامداً و یا بر اثر جهل یا فراموشی تقصیر کرد، حکمش چیست؟
جواب : اگر این کار را عالماً و عامداً کرده باشد، در صورتی که تقصیرش با ناخن گرفتن باشد ـ بنابر این که می توان به آن به عنوان تقصیر اکتفا کرد ـ کفاره ناخن گرفتن بر عهده اش است.
لیکن اگر با کوتاه کردن مویش تقصیر کرده باشد، اگرچه گناهکار است، بنابر اظهر کفاره بر او ثابت نمی شود.
اما جاهل و فراموش کار، کفاره ندارد و در هر تقدیر بر چنین کسی واجب است که دوباره سعی و پس از آن تقصیر کند. این حکم در مورد عمره مفرده است.
اما در مورد عمره تمتع نیز حکم چنین است، جز در باب فراموش کار، یعنی کسی که فراموش کرد سعی نماید و برای بیرون آمدن از احرام تقصیر کرد، که بنابر احتیاط باید یک گاو کفاره دهد و بنابر احتیاط پس از سعی دوباره تقصیر کند.
سؤال 287 : گاه شخص ناچار می شود که به سبب ازدحام در راه دیگر از راه مسجدالحرام به مسعی برود، در چنین حالتی حکم زن حائض و نفساء چیست؟
جواب : بر آنان لازم است که صبر کنند تا آن راه دیگر خلوت شود و اگر وقت تنگ شد، برای سعی کسی را نایب خود کنند.
سؤال 288 : کسی که بر اثر جهل به مسأله سعی را بر طواف مقدم می دارد، چه حکمی دارد؟
جواب : پس از طواف و نماز آن، سعی را اعاده کند.
سؤال 289 : گاه سعی کننده بر صندلی های متحرک، در این که همه مسافت میان دو کوه را پیموده است شک می کند، در این حال چه کند؟
جواب : بر او واجب است که پیمودن همه مسیر را احراز کند.