کتب فتوایی » مناسک حج
جستجو در:
حج زن و اذن شوهر ←
→ مسائل متفرقه استطاعت
وصیت به حج
مسأله74: کسی که حج بر او واجب شده و به جا نیاورده و مرگش نزدیک باشد، اگر مالی به اندازه هزینه‌های حج داشته باشد لازم است ترتیبی دهد تا مطمئن شود حج او را انجام می‌دهند اگرچه با وصیت کردن در حضور شهود باشد، و اگر مالی ندارد و احتمال می‌دهد که شخصی مجانی برایش حج انجام دهد باز هم واجب است وصیت کند.
مسأله75: اگر شخصی که حجةالاسلام بر او مستقر شده بمیرد، واجب است از اصل اموالش حج او را به جا آورند هرچند میت وصیت نکرده باشد.
مسأله76: اگر حجةالاسلام بر میت مستقر بوده و وصیت کرده حج او را به جا آورند، این مسأله دو صورت دارد:
1. وصیت مطلق باشد یعنی مقیّد به ثلث اموال نکرده باشد مثلاً وصیت کند حج را انجام دهید یا از اموال من حج برایم انجام دهید؛ در این صورت باید از اصل مال هزینه حج او را تأمین کنند.
2. وصیت مطلق نباشد یعنی وصیت کند از ثلث اموالش حج او را انجام دهند؛ در این صورت هزینه حج را از ثلث اموالش خارج می‌کنند و بر سایر چیزهایی که وصیت کرده مقدم است و چنانچه برای مخارج حج کافی نباشد بقیه آن را باید از اصل دارایی‌اش تکمیل کنند.
مسأله77: کسی که بمیرد و حجةالاسلام بر عهده او باشد تا زمانی که حج او ادا نشده است جایز نیست ورثه در اموال میت به طوری تصرف کنند که نتوانند قضای حج او را بجای آورند، و در این مسأله فرقی نیست که اموال میت مساوی با هزینه حج باشد یا بیشتر از آن، بله در صورتی که اموال میت بیشتر از هزینه حج باشد در مقدار بیشتر از هزینه حج می‌توانند تصرف کنند.
مسأله78: اگر میت علاوه بر حجةالاسلام خمس و زکات نیز بر عهده او باشد و دارایی او کفاف همه آنها را ندهد، مسأله دو صورت دارد:
1. اگر اموالی که خمس و زکات به آن تعلق گرفته عیناً موجود باشد؛ باید اول خمس و زکات را بپردازند.
2. اگر اموالی که خمس و زکات به آنها تعلق گرفته موجود نباشد؛ باید اول حج را به جا آورند.
مسأله79: اگر میت علاوه بر حجةالاسلام بدهی نیز داشته باشد اول باید بدهی او را بپردازند.
مسأله80: اگر حجةالاسلام بر عهده میت باشد ولی اموالش کمتر از هزینه حج است بر ورثه واجب نیست کمبود آن را از مال خود تکمیل کنند و حج او را به جا آوردند، بلکه اموال میت به ورثه او می‌رسد.
مسأله81: واجب نیست برای میت از وطن او برای بجای آوردن حج نایب بگیرند، بلکه نایب گرفتن از میقات هم کافی است هرچند از نزدیک‌ترین میقاتها باشد، ولی احتیاط مستحب این است که از وطن او نایب گرفته شود اما اجرت بیش از میقات را نباید از سهم وارث صغیر بردارند.
مسأله82: اگر اموال میت برای بجای آوردن حجةالاسلام وی کافی باشد بنا بر احتیاط واجب باید فوراً در اولین سال برای بجای آوردن حجِ وی اقدام کنند.
مسأله83: کسی که بمیرد و حجةالاسلام بر عهده او باشد، چنانچه شخصی بدون گرفتن اجرت برای او حج به جا آورد کفایت می‌کند و در این صورت واجب نیست از اموال او برایش نایب بگیرند حتی اگر وصیت کرده باشد هزینه حج را از ثلث مال او بپردازند، ولی در این صورت معادل هزینه حج از ثلث اموال میت به ورثه نمی‌رسد بلکه باید در کارهای خیر که نزدیک به نظر میت است مصرف شود.
مسأله84: کسی که بمیرد و حجةالاسلام بر عهده او باشد و وصیت کرده باشد از وطنش نایب گرفته شود واجب است از وطن برای او نایب گرفته شود و در این صورت هزینه حج میقاتی از اصل اموال میت و مازاد بر آن از ثلث برداشته می‌شود.
مسأله85: اگر میت وصیت کرده باشد از مال معینی برای او حج به جا آوردند و بدانند که به آن مال خمس یا زکات تعلق گرفته، واجب است اول خمس یا زکات آن را بپردازند و باقیمانده را صرف حج کنند، و چنانچه باقیمانده آن کمتر از هزینه حج باشد و حجی که وصیت کرده حجةالاسلام باشد کمبود آن از اصل اموال میت جبران می‌شود.
مسأله86: در صورتی که نایب گرفتن برای حج از طرف میت به وصیت یا غیر وصیت واجب شده باشد و کسی که واجب بود نایب بگیرد سهل انگاری و کوتاهی کند و مالی که برای حج در نظر گرفته شده بود تلف شود این شخص ضامن است و بر او واجب است از مال خودش برای میت نایب بگیرد.
مسأله87: چنانچه مالی که برای حج در نظر گرفته شده بدون سهل انگاری در نگهداریِ آن در دست وصی تلف شود وصی ضامن نخواهد بود، و در این صورت چنانچه حجی که وصیت کرده حجةالاسلام باشد واجب است از بقیه اموالِ میت حج به جا آورند، و اگر حجةالاسلام نباشد از بقیه ثلث اموال میت برداشته می‌شود.
مسأله88: اگر میت وصیت به حج کرده باشد، مسأله سه صورت دارد:
1. اگر معلوم باشد حجی که وصیت کرده حجةالاسلام است؛ هزینه آن از اصل مال برداشته می‌شود، مگر اینکه وصیت کرده باشد از ثلث برداشته شود.
2. اگر معلوم باشد حجی که وصیت کرده حجةالاسلام نیست؛ هزینه حج از ثلث برداشته می‌شود.
3. اگر معلوم نباشد حجی که وصیت کرده حجةالاسلام است یا نه؛ هزینه آن از ثلث برداشته می‌شود.
مسأله89: اگر میت وصیت به حج کرده و برای به جا آوردن آن شخص خاصی را تعیین نموده باشد باید طبق وصیت عمل شود.
مسأله90: اگر میت وصیت به حجةالاسلام کرده باشد و اجرتی برای آن تعیین کرده که کسی حاضر نمی‌شود با آن اجرت حج به جا آورد یعنی کمتر از مقدار متعارف است، لازم است کمبود آن را از اصل اموال میت جبران کنند.
حج زن و اذن شوهر ←
→ مسائل متفرقه استطاعت
مسأله75: اگر شخصی که حجةالاسلام بر او مستقر شده بمیرد، واجب است از اصل اموالش حج او را به جا آورند هرچند میت وصیت نکرده باشد.
مسأله76: اگر حجةالاسلام بر میت مستقر بوده و وصیت کرده حج او را به جا آورند، این مسأله دو صورت دارد:
1. وصیت مطلق باشد یعنی مقیّد به ثلث اموال نکرده باشد مثلاً وصیت کند حج را انجام دهید یا از اموال من حج برایم انجام دهید؛ در این صورت باید از اصل مال هزینه حج او را تأمین کنند.
2. وصیت مطلق نباشد یعنی وصیت کند از ثلث اموالش حج او را انجام دهند؛ در این صورت هزینه حج را از ثلث اموالش خارج می‌کنند و بر سایر چیزهایی که وصیت کرده مقدم است و چنانچه برای مخارج حج کافی نباشد بقیه آن را باید از اصل دارایی‌اش تکمیل کنند.
مسأله77: کسی که بمیرد و حجةالاسلام بر عهده او باشد تا زمانی که حج او ادا نشده است جایز نیست ورثه در اموال میت به طوری تصرف کنند که نتوانند قضای حج او را بجای آورند، و در این مسأله فرقی نیست که اموال میت مساوی با هزینه حج باشد یا بیشتر از آن، بله در صورتی که اموال میت بیشتر از هزینه حج باشد در مقدار بیشتر از هزینه حج می‌توانند تصرف کنند.
مسأله78: اگر میت علاوه بر حجةالاسلام خمس و زکات نیز بر عهده او باشد و دارایی او کفاف همه آنها را ندهد، مسأله دو صورت دارد:
1. اگر اموالی که خمس و زکات به آن تعلق گرفته عیناً موجود باشد؛ باید اول خمس و زکات را بپردازند.
2. اگر اموالی که خمس و زکات به آنها تعلق گرفته موجود نباشد؛ باید اول حج را به جا آورند.
مسأله79: اگر میت علاوه بر حجةالاسلام بدهی نیز داشته باشد اول باید بدهی او را بپردازند.
مسأله80: اگر حجةالاسلام بر عهده میت باشد ولی اموالش کمتر از هزینه حج است بر ورثه واجب نیست کمبود آن را از مال خود تکمیل کنند و حج او را به جا آوردند، بلکه اموال میت به ورثه او می‌رسد.
مسأله81: واجب نیست برای میت از وطن او برای بجای آوردن حج نایب بگیرند، بلکه نایب گرفتن از میقات هم کافی است هرچند از نزدیک‌ترین میقاتها باشد، ولی احتیاط مستحب این است که از وطن او نایب گرفته شود اما اجرت بیش از میقات را نباید از سهم وارث صغیر بردارند.
مسأله82: اگر اموال میت برای بجای آوردن حجةالاسلام وی کافی باشد بنا بر احتیاط واجب باید فوراً در اولین سال برای بجای آوردن حجِ وی اقدام کنند.
مسأله83: کسی که بمیرد و حجةالاسلام بر عهده او باشد، چنانچه شخصی بدون گرفتن اجرت برای او حج به جا آورد کفایت می‌کند و در این صورت واجب نیست از اموال او برایش نایب بگیرند حتی اگر وصیت کرده باشد هزینه حج را از ثلث مال او بپردازند، ولی در این صورت معادل هزینه حج از ثلث اموال میت به ورثه نمی‌رسد بلکه باید در کارهای خیر که نزدیک به نظر میت است مصرف شود.
مسأله84: کسی که بمیرد و حجةالاسلام بر عهده او باشد و وصیت کرده باشد از وطنش نایب گرفته شود واجب است از وطن برای او نایب گرفته شود و در این صورت هزینه حج میقاتی از اصل اموال میت و مازاد بر آن از ثلث برداشته می‌شود.
مسأله85: اگر میت وصیت کرده باشد از مال معینی برای او حج به جا آوردند و بدانند که به آن مال خمس یا زکات تعلق گرفته، واجب است اول خمس یا زکات آن را بپردازند و باقیمانده را صرف حج کنند، و چنانچه باقیمانده آن کمتر از هزینه حج باشد و حجی که وصیت کرده حجةالاسلام باشد کمبود آن از اصل اموال میت جبران می‌شود.
مسأله86: در صورتی که نایب گرفتن برای حج از طرف میت به وصیت یا غیر وصیت واجب شده باشد و کسی که واجب بود نایب بگیرد سهل انگاری و کوتاهی کند و مالی که برای حج در نظر گرفته شده بود تلف شود این شخص ضامن است و بر او واجب است از مال خودش برای میت نایب بگیرد.
مسأله87: چنانچه مالی که برای حج در نظر گرفته شده بدون سهل انگاری در نگهداریِ آن در دست وصی تلف شود وصی ضامن نخواهد بود، و در این صورت چنانچه حجی که وصیت کرده حجةالاسلام باشد واجب است از بقیه اموالِ میت حج به جا آورند، و اگر حجةالاسلام نباشد از بقیه ثلث اموال میت برداشته می‌شود.
مسأله88: اگر میت وصیت به حج کرده باشد، مسأله سه صورت دارد:
1. اگر معلوم باشد حجی که وصیت کرده حجةالاسلام است؛ هزینه آن از اصل مال برداشته می‌شود، مگر اینکه وصیت کرده باشد از ثلث برداشته شود.
2. اگر معلوم باشد حجی که وصیت کرده حجةالاسلام نیست؛ هزینه حج از ثلث برداشته می‌شود.
3. اگر معلوم نباشد حجی که وصیت کرده حجةالاسلام است یا نه؛ هزینه آن از ثلث برداشته می‌شود.
مسأله89: اگر میت وصیت به حج کرده و برای به جا آوردن آن شخص خاصی را تعیین نموده باشد باید طبق وصیت عمل شود.
مسأله90: اگر میت وصیت به حجةالاسلام کرده باشد و اجرتی برای آن تعیین کرده که کسی حاضر نمی‌شود با آن اجرت حج به جا آورد یعنی کمتر از مقدار متعارف است، لازم است کمبود آن را از اصل اموال میت جبران کنند.