پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)

حکم اوراق خرید دین ← → حکم بازار ثانوی اوراق منفعت

11. اوراق خرید دین

٭ «اوراق خرید دین»، اوراق بهادار بانامی است که به منظور خرید مطالبات مدّت‌دار اشخاص حقوقی[1] طرّاحی شده است؛
به این صورت که شخص حقوقی دارندۀ مطالبات که قصد فروش آنها را دارد (بانی)، از طریق شرکت واسط اقدام به انتشار اوراق خرید دین می­نماید و شرکت واسط با واگذاری اوراق، وجوه نقدی متقاضیان اوراق را جمع‌آوری کرده و به وکالت از طرف آنان اقدام به خرید دیون مدّت­دار به صورت نقد از بانی می­نماید و وجوه حاصل از انتشار اوراق را در اختیار بانی قرار می­دهد.
٭ منظور از مطالبات، مطالبات مدّت‌دار اشخاص حقوقی از اشخاص حقیقی یا حقوقی، ناشی از عقود مبادله‌ای از قبیل فروش نسیه (رأسی یا اقساطی)، مرابحه، اجاره به شرط تملیک - به استثنای مطالبات ناشی از عقد سلف - و نیز ایقاع جُعاله[2] می‌باشد و شرکت واسط پس از وصول مطالبات و کسر حقّ الوکالۀ خویش و سایر هزینه­ها، آن را در اختیار صاحبان اوراق قرار داده و با آنان تسویه حساب می­نماید.
مثلاً شرکت تولید کننده، اقدام به فروش نسیۀ کالاهای خویش از طریق بورس کالا می‌نماید،[3] سپس با انتشار اوراق خرید دینِ کالایی در بورس، این امکان برای فروشنده فراهم می­شود که بتواند از محلّ تنزیل مطالبات خود، به پول نقد دسترسی پیدا کند.
این اوراق هیچ‌گونه پرداخت میان دوره‌‌ای تحت عنوان سود ندارند و صاحبان اوراق از مابه­ ‌التفاوت قیمت خرید اوراق و ارزش اسمی دریافتی آن در سررسید، بهره مند می‌شوند.

[1]. دولت، بانک­ها، شرکت­­های سهامی، شرکت­های تعاونی، بخش­های خصوصی.
[2]. پس از تحقّق موضوع جعاله.
[3]. شایان ذکر است، اگر در ضمن معاملۀ نسیه، فروشنده با خریدار شرط دیرکرد یا خسارت تأخیر تأدیه یا وجه التزام در ازای تأخیر در پرداخت بدهی (دین) نماید، ربا و حرام محسوب می­شود.
حکم اوراق خرید دین ← → حکم بازار ثانوی اوراق منفعت
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français