کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)
جستجو در:
حکم اوراق جعاله ←
→ حکم بازار ثانوی اوراق مساقات
8. اوراق جعاله
٭ «اوراق جُعاله»، اوراق بهاداری است که بر اساس قرارداد جعاله طرّاحی شده است و ترکیبی از دو قرارداد «جُعالۀ اولیّه» و «جُعالۀ ثانویه» میباشد که طیّ دو مرحله انجام میشود.
٭ شرکت واسط (مؤسّسۀ مالی ناشر اوراق) به وکالت از طرف بانی، با انتشار اوراق جعاله، اقدام به انعقاد «قرارداد جعالۀ اولیّه» با سرمایهگذاران مینماید، به این صورت که بانی نقش «جاعل» و صاحبان اوراق نقش «عامل» و شرکت واسط، نقش «وکیل» طرفین را ایفا مینمایند؛
«جاعل» (بانی) اعلام میکند اگر صاحبان اوراق جعاله، پروژه یا طرح معیّنی را - مانند احداث مراکز تجاری یا تعمیرات و بازسازی آنها یا ساخت کالای مورد نیاز[1] - برای او در مدّت مشخّص انجام دهند، برای آنان «جُعْل» (حقّ الزحمۀ) معیّنی[2] را در نظر میگیرد که به صورت دفعی در پایان کار یا در دورههای زمانی معیّن - مثلاً فصلی، شش ماهه، سالانه - بپردازد.
شرکت واسط در ضمن اعطای اوراق جعاله به سرمایهگذاران، وجوه نقدی آنان را در جایگاه وکیل دریافت مینماید و به وکالت از طرف صاحبان اوراق اقدام به انعقاد «قرارداد جعالۀ ثانویه» (جعاله موازی) با پیمانکاران مینماید به این صورت که صاحبان اوراق نقش «جاعل» و پیمانکاران نقش «عامل» و شرکت واسط نقش «وکیل» طرفین را ایفا مینمایند؛
شرکت واسط از طرف صاحبان اوراق (جاعل) اعلام میکند اگر پیمانکاران (عامل)، پروژه یا طرح معیّن مذکور را در مدّت مشخّص انجام دهند، برای آنان «جُعْل» (حقّ الزحمه) معیّنی را در نظر میگیرد که معمولاً آن را در دورههای زمانی معیّن به تناسب پیشرفت کار میپردازد.[3]
ناشر اوراق (شرکت واسط) درصدی از سود حاصل از قرارداد جعاله را بابت حقّ الوکالۀ خویش و سایر هزینهها بر میدارد و باقیماندۀ سود بین صاحبان اوراق توزیع میشود.
٭ در بسیاری از موارد (مانند احداث پروژه یا ساخت کالا) که انجام موضوع جعاله، نیازمند مصالح و مواد اولیّه است و معمولاً حسب قرارداد توسط پیمانکار (عامل در جعاله ثانویه) تهیّه میشود.
٭ شرکت واسط (مؤسّسۀ مالی ناشر اوراق) به وکالت از طرف بانی، با انتشار اوراق جعاله، اقدام به انعقاد «قرارداد جعالۀ اولیّه» با سرمایهگذاران مینماید، به این صورت که بانی نقش «جاعل» و صاحبان اوراق نقش «عامل» و شرکت واسط، نقش «وکیل» طرفین را ایفا مینمایند؛
«جاعل» (بانی) اعلام میکند اگر صاحبان اوراق جعاله، پروژه یا طرح معیّنی را - مانند احداث مراکز تجاری یا تعمیرات و بازسازی آنها یا ساخت کالای مورد نیاز[1] - برای او در مدّت مشخّص انجام دهند، برای آنان «جُعْل» (حقّ الزحمۀ) معیّنی[2] را در نظر میگیرد که به صورت دفعی در پایان کار یا در دورههای زمانی معیّن - مثلاً فصلی، شش ماهه، سالانه - بپردازد.
شرکت واسط در ضمن اعطای اوراق جعاله به سرمایهگذاران، وجوه نقدی آنان را در جایگاه وکیل دریافت مینماید و به وکالت از طرف صاحبان اوراق اقدام به انعقاد «قرارداد جعالۀ ثانویه» (جعاله موازی) با پیمانکاران مینماید به این صورت که صاحبان اوراق نقش «جاعل» و پیمانکاران نقش «عامل» و شرکت واسط نقش «وکیل» طرفین را ایفا مینمایند؛
شرکت واسط از طرف صاحبان اوراق (جاعل) اعلام میکند اگر پیمانکاران (عامل)، پروژه یا طرح معیّن مذکور را در مدّت مشخّص انجام دهند، برای آنان «جُعْل» (حقّ الزحمه) معیّنی را در نظر میگیرد که معمولاً آن را در دورههای زمانی معیّن به تناسب پیشرفت کار میپردازد.[3]
ناشر اوراق (شرکت واسط) درصدی از سود حاصل از قرارداد جعاله را بابت حقّ الوکالۀ خویش و سایر هزینهها بر میدارد و باقیماندۀ سود بین صاحبان اوراق توزیع میشود.
٭ در بسیاری از موارد (مانند احداث پروژه یا ساخت کالا) که انجام موضوع جعاله، نیازمند مصالح و مواد اولیّه است و معمولاً حسب قرارداد توسط پیمانکار (عامل در جعاله ثانویه) تهیّه میشود.
[1]. از این اوراق، برای گسترش و توسعۀ تولیدات صنعتی، کشاورزی، بازرگانی، خدماتی و عمرانی استفاده میشود.
[2]. این جُعْل (حقّ الزحمه) با در نظر گرفتن اصل سرمایۀ صاحبان اوراق و سودی که قرار است به آنان پرداخت شود و حقّ الوکالۀ شرکت واسط و سایر هزینهها تعیین میگردد.
[3]. البتّه، میتوان به جای جعالۀ ثانویه، از عقد اجاره یا صلح با رعایت شرایط شرعی آن استفاده نمود.