کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)
جستجو در:
حکم بازار ثانوی اوراق سلف ←
→ 3. اوراق سلف
حکم اوراق سلف
مسأله 1605. در قرارداد فوق لازم است شرایط صحّت معاملۀ سلف که در جلد سوّم فصل مربوط به آن بیان شد رعایت گردد؛ از جمله شرایط معاملۀ سلف آن است که در هنگام انعقاد قرارداد، قیمت معامله قبل از جدایی خریدار و فروشنده از هم، به صورت نقد به فروشنده پرداخت شود.[1]
امّا اگر کلّ ثمن در مجلس معامله پرداخت نمیشود و موکول به آینده میگردد، برای حلّ این مشکل دو شیوه پیشنهاد میشود:
الف. صلح سلف: از آنجا که لزوم پرداخت تمام ثمن قبل از جدایی فروشنده و خریدار از احکام «بیع سلف» است و در عقد صلح جاری نمیشود، بنابراین فروشنده میتواند به عنوان «مُصالِح» مقدار معیّنی از کالا را به صورت کلّی در ذمّه با زمان تحویل مشخّص در مقابل مبلغ معیّنی در ذمّۀ خریدار که طبق زمانبندی مشخّص پرداخت شود مصالحه نماید و خریدار نیز به عنوان «مُتصالِح» صلح مذکور را قبول نماید.
ب. شرط ضمن عقد: فروشنده بخشی از کالای مورد نظر را به صورت سلف بفروشد و تمام ثمن آن را نقد دریافت نماید و در ضمن قرارداد شرط شود معاملۀ بخش دیگر کالا در زمان تحویل ثمن انجام گردد؛ به این صورت که فروشنده متعهّد شود باقیماندۀ کالا را در هنگام تحویل ثمن آن به مبلغ معیّنی به خریدار بفروشد و خریدار نیز متعهّد میشود کالای مذکور را با پرداخت ثمن آن در زمان معیّن از فروشنده خریداری نماید.
مسأله 1606. در معاملۀ سلف کالا به صورت کلّی در ذمّه فروشنده است و دین محسوب میشود و اگر در ضمن معاملۀ سلف دیرکرد یا خسارت تأخیر تأدیه یا وجه التزام جهت تأخیر در تحویل کالا (دین) شرط شود، شرط مذکور ربا و حرام میباشد.
امّا اگر کلّ ثمن در مجلس معامله پرداخت نمیشود و موکول به آینده میگردد، برای حلّ این مشکل دو شیوه پیشنهاد میشود:
الف. صلح سلف: از آنجا که لزوم پرداخت تمام ثمن قبل از جدایی فروشنده و خریدار از احکام «بیع سلف» است و در عقد صلح جاری نمیشود، بنابراین فروشنده میتواند به عنوان «مُصالِح» مقدار معیّنی از کالا را به صورت کلّی در ذمّه با زمان تحویل مشخّص در مقابل مبلغ معیّنی در ذمّۀ خریدار که طبق زمانبندی مشخّص پرداخت شود مصالحه نماید و خریدار نیز به عنوان «مُتصالِح» صلح مذکور را قبول نماید.
ب. شرط ضمن عقد: فروشنده بخشی از کالای مورد نظر را به صورت سلف بفروشد و تمام ثمن آن را نقد دریافت نماید و در ضمن قرارداد شرط شود معاملۀ بخش دیگر کالا در زمان تحویل ثمن انجام گردد؛ به این صورت که فروشنده متعهّد شود باقیماندۀ کالا را در هنگام تحویل ثمن آن به مبلغ معیّنی به خریدار بفروشد و خریدار نیز متعهّد میشود کالای مذکور را با پرداخت ثمن آن در زمان معیّن از فروشنده خریداری نماید.
مسأله 1606. در معاملۀ سلف کالا به صورت کلّی در ذمّه فروشنده است و دین محسوب میشود و اگر در ضمن معاملۀ سلف دیرکرد یا خسارت تأخیر تأدیه یا وجه التزام جهت تأخیر در تحویل کالا (دین) شرط شود، شرط مذکور ربا و حرام میباشد.
[1]. توضیح بیشتر در جلد سوّم، فصل «معاملۀ سلف»، مسائل «237 تا240» ذکر شد.