پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)

حکم اوراق مرابحه ← → حکم بازار ثانوی اوراق اجاره

2. اوراق مرابحه / توضیحات اوراق مرابحه و اقسام آن

٭ «اوراق مرابحه»، اوراق بهاداری است که مشتمل بر معاملۀ مرکّب خرید نقد دارایی و فروش نسیۀ آن به قیمت بیشتر است؛
٭ اوراق مرابحه انواع مختلفی دارد که مهم‌‌ترین آنها عبارتند از:
1. اوراق مرابحۀ تأمین دارایی: اوراقی هستند که بانی به منظور تأمین دارایی­ها و کالاهای مورد نیاز خویش، با مراجعه به مؤسّسۀ امین و تأسیس شرکت واسط (مؤسّسۀ مالی ناشر اوراق)، سفارش خود مبنی بر آمادگی برای انعقاد قرارداد مرابحه را اعلام می­نماید؛
شرکت واسط با انتشار اوراق مرابحه، سرمایۀ صاحبان اوراق را جمع‌آوری کرده و به وکالت از آنان اقدام به خرید کالای مورد نیاز بانی (دولت یا اشخاص حقیقی یا حقوقی)[1] به‌طور مشاع می­نماید؛
سپس شرکت واسط به وکالت از صاحبان اوراق، کالای مذکور را به صورت نسیه به متقاضی (بانی) می­فروشد و با این عمل دارندگان اوراق بابت ثمن معامله نسیه از بانی طلبکار می­شوند؛ بانی متعهّد می­شود که در سررسید مشخّص، قیمت کالا را بپردازد؛
سود حاصل، پس از کسر درصدی به عنوان حقّ الوکالۀ شرکت واسط و کارمزد مؤسّسه امین و مؤسّسۀ رتبه‌بندی و سایر هزینه­ها بین صاحبان اوراق توزیع می‌شود.
2. اوراق مرابحۀ تشکیل یا تکمیل سرمایۀ شرکت­های تجاری: هدف از انتشار این اوراق، تشکیل یا تکمیل سرمایۀ شرکت­های تجاری و رونق بخشیدن به فعالیّت اقتصادی آنها است؛
بانی (شرکت تجاری) با مراجعه به مؤسّسۀ امین و تأسیس شرکت واسط و انتشار اوراق مرابحه، وجوه نقدی دارندگان اوراق را جمع‌آوری کرده، به وکالت از طرف آنان، کالاهای مورد نیاز دولت یا اشخاص حقیقی یا حقوقی را به صورت نقد خریده و با افزودن سود معیّنی به صورت نسیه می­فروشد؛
در این قسم، خرید نقدی دارایی و فروش نسیۀ آن با رعایت سررسید اوراق مرابحه چند مرتبه و به‌طور مستمرّ تکرار می­گردد؛
سود حاصل از خرید و فروش، پس از کسر درصدی به عنوان حقّ الوکالۀ شرکت واسط و کارمزد مؤسّسۀ امین و مؤسّسۀ رتبه‌بندی و سایر هزینه­ها - به صورت ماهانه، فصلی، سالانه - بین صاحبان اوراق توزیع می­شود؛ در هر مقطع زمانی، دارایی صاحبان اوراق، ممکن است ترکیبی از پول نقد، اجناس و مطالبات باشد که صاحبان اوراق به صورت مشاع مالک آنها هستند.
3. اوراق مرابحه تأمین نقدینگی: اوراقی هستند که در آن مؤسّسۀ ناشر اوراق، با انتشار آنها، وجوه نقدی سرمایه‌‌گذاران را جمع‌آوری می­نماید و به وکالت از صاحبان اوراق، دارایی­های بانی (دولت یا سازمان­ها یا بنگاه­­های اقتصادی) را به صورت نقد خریداری کرده، سپس همان دارایی­ها را به وکالت از صاحبان اوراق با قیمتی بیشتر به صورت نسیه به خود آنها (دولت یا سازمان­ها یا بنگاه­­های اقتصادی) می­فروشد.

[1]. مانند زمین، ساختمان، اماکن تجاری، هواپیما، کشتی، قطار، خودرو، سدّ، اسکله، ابزار‌آلات صنعتی یا کشاورزی.
حکم اوراق مرابحه ← → حکم بازار ثانوی اوراق اجاره
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français