کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)
جستجو در:
حکم اوراق مرابحه ←
→ حکم بازار ثانوی اوراق اجاره
2. اوراق مرابحه / توضیحات اوراق مرابحه و اقسام آن
٭ «اوراق مرابحه»، اوراق بهاداری است که مشتمل بر معاملۀ مرکّب خرید نقد دارایی و فروش نسیۀ آن به قیمت بیشتر است؛
٭ اوراق مرابحه انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
1. اوراق مرابحۀ تأمین دارایی: اوراقی هستند که بانی به منظور تأمین داراییها و کالاهای مورد نیاز خویش، با مراجعه به مؤسّسۀ امین و تأسیس شرکت واسط (مؤسّسۀ مالی ناشر اوراق)، سفارش خود مبنی بر آمادگی برای انعقاد قرارداد مرابحه را اعلام مینماید؛
شرکت واسط با انتشار اوراق مرابحه، سرمایۀ صاحبان اوراق را جمعآوری کرده و به وکالت از آنان اقدام به خرید کالای مورد نیاز بانی (دولت یا اشخاص حقیقی یا حقوقی)[1] بهطور مشاع مینماید؛
سپس شرکت واسط به وکالت از صاحبان اوراق، کالای مذکور را به صورت نسیه به متقاضی (بانی) میفروشد و با این عمل دارندگان اوراق بابت ثمن معامله نسیه از بانی طلبکار میشوند؛ بانی متعهّد میشود که در سررسید مشخّص، قیمت کالا را بپردازد؛
سود حاصل، پس از کسر درصدی به عنوان حقّ الوکالۀ شرکت واسط و کارمزد مؤسّسه امین و مؤسّسۀ رتبهبندی و سایر هزینهها بین صاحبان اوراق توزیع میشود.
2. اوراق مرابحۀ تشکیل یا تکمیل سرمایۀ شرکتهای تجاری: هدف از انتشار این اوراق، تشکیل یا تکمیل سرمایۀ شرکتهای تجاری و رونق بخشیدن به فعالیّت اقتصادی آنها است؛
بانی (شرکت تجاری) با مراجعه به مؤسّسۀ امین و تأسیس شرکت واسط و انتشار اوراق مرابحه، وجوه نقدی دارندگان اوراق را جمعآوری کرده، به وکالت از طرف آنان، کالاهای مورد نیاز دولت یا اشخاص حقیقی یا حقوقی را به صورت نقد خریده و با افزودن سود معیّنی به صورت نسیه میفروشد؛
در این قسم، خرید نقدی دارایی و فروش نسیۀ آن با رعایت سررسید اوراق مرابحه چند مرتبه و بهطور مستمرّ تکرار میگردد؛
سود حاصل از خرید و فروش، پس از کسر درصدی به عنوان حقّ الوکالۀ شرکت واسط و کارمزد مؤسّسۀ امین و مؤسّسۀ رتبهبندی و سایر هزینهها - به صورت ماهانه، فصلی، سالانه - بین صاحبان اوراق توزیع میشود؛ در هر مقطع زمانی، دارایی صاحبان اوراق، ممکن است ترکیبی از پول نقد، اجناس و مطالبات باشد که صاحبان اوراق به صورت مشاع مالک آنها هستند.
3. اوراق مرابحه تأمین نقدینگی: اوراقی هستند که در آن مؤسّسۀ ناشر اوراق، با انتشار آنها، وجوه نقدی سرمایهگذاران را جمعآوری مینماید و به وکالت از صاحبان اوراق، داراییهای بانی (دولت یا سازمانها یا بنگاههای اقتصادی) را به صورت نقد خریداری کرده، سپس همان داراییها را به وکالت از صاحبان اوراق با قیمتی بیشتر به صورت نسیه به خود آنها (دولت یا سازمانها یا بنگاههای اقتصادی) میفروشد.
٭ اوراق مرابحه انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
1. اوراق مرابحۀ تأمین دارایی: اوراقی هستند که بانی به منظور تأمین داراییها و کالاهای مورد نیاز خویش، با مراجعه به مؤسّسۀ امین و تأسیس شرکت واسط (مؤسّسۀ مالی ناشر اوراق)، سفارش خود مبنی بر آمادگی برای انعقاد قرارداد مرابحه را اعلام مینماید؛
شرکت واسط با انتشار اوراق مرابحه، سرمایۀ صاحبان اوراق را جمعآوری کرده و به وکالت از آنان اقدام به خرید کالای مورد نیاز بانی (دولت یا اشخاص حقیقی یا حقوقی)[1] بهطور مشاع مینماید؛
سپس شرکت واسط به وکالت از صاحبان اوراق، کالای مذکور را به صورت نسیه به متقاضی (بانی) میفروشد و با این عمل دارندگان اوراق بابت ثمن معامله نسیه از بانی طلبکار میشوند؛ بانی متعهّد میشود که در سررسید مشخّص، قیمت کالا را بپردازد؛
سود حاصل، پس از کسر درصدی به عنوان حقّ الوکالۀ شرکت واسط و کارمزد مؤسّسه امین و مؤسّسۀ رتبهبندی و سایر هزینهها بین صاحبان اوراق توزیع میشود.
2. اوراق مرابحۀ تشکیل یا تکمیل سرمایۀ شرکتهای تجاری: هدف از انتشار این اوراق، تشکیل یا تکمیل سرمایۀ شرکتهای تجاری و رونق بخشیدن به فعالیّت اقتصادی آنها است؛
بانی (شرکت تجاری) با مراجعه به مؤسّسۀ امین و تأسیس شرکت واسط و انتشار اوراق مرابحه، وجوه نقدی دارندگان اوراق را جمعآوری کرده، به وکالت از طرف آنان، کالاهای مورد نیاز دولت یا اشخاص حقیقی یا حقوقی را به صورت نقد خریده و با افزودن سود معیّنی به صورت نسیه میفروشد؛
در این قسم، خرید نقدی دارایی و فروش نسیۀ آن با رعایت سررسید اوراق مرابحه چند مرتبه و بهطور مستمرّ تکرار میگردد؛
سود حاصل از خرید و فروش، پس از کسر درصدی به عنوان حقّ الوکالۀ شرکت واسط و کارمزد مؤسّسۀ امین و مؤسّسۀ رتبهبندی و سایر هزینهها - به صورت ماهانه، فصلی، سالانه - بین صاحبان اوراق توزیع میشود؛ در هر مقطع زمانی، دارایی صاحبان اوراق، ممکن است ترکیبی از پول نقد، اجناس و مطالبات باشد که صاحبان اوراق به صورت مشاع مالک آنها هستند.
3. اوراق مرابحه تأمین نقدینگی: اوراقی هستند که در آن مؤسّسۀ ناشر اوراق، با انتشار آنها، وجوه نقدی سرمایهگذاران را جمعآوری مینماید و به وکالت از صاحبان اوراق، داراییهای بانی (دولت یا سازمانها یا بنگاههای اقتصادی) را به صورت نقد خریداری کرده، سپس همان داراییها را به وکالت از صاحبان اوراق با قیمتی بیشتر به صورت نسیه به خود آنها (دولت یا سازمانها یا بنگاههای اقتصادی) میفروشد.
[1]. مانند زمین، ساختمان، اماکن تجاری، هواپیما، کشتی، قطار، خودرو، سدّ، اسکله، ابزارآلات صنعتی یا کشاورزی.