پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)

2. اوراق مرابحه / توضیحات اوراق مرابحه و اقسام آن ← → حکم اوراق اجاره

حکم بازار ثانوی اوراق اجاره

مسأله 1598. بعد از تبدیل وجوه حاصل از سرمایه‌گذاری، به دارایی­هایی که قابلیّت اجاره دارند، صاحبان اوراق اجاره، به صورت مشاع مالک دارایی­ها و به تبع، مالک اجاره‌بهای حاصل از اجاره دادن آنها می
­شوند؛
فروش «مال مورد اجاره» با رعایت سایر شرایط صحیح بودن معامله[1] اشکال ندارد و در اوراق اجاره مبتنی بر سهام نیز لازم است شرایط و احکام فقهی فروش سهام رعایت گردد.
امّا نسبت به «اجاره‌بها» که دین محسوب می­شود، واگذاری آن به عنوان فروش دین - با رعایت شرایط صحّت آن[2] - جایز است. همین طور، خریدار می‌تواند در ضمن فروش مال مورد اجاره با فروشنده شرط نماید که اجاره بهای مدّت باقیمانده را به وی بپردازد.
مسأله 1599. در مواردی که اجاره به شرط تملیک صورت می‌گیرد، چنانچه بانی در ضمن فروش دارایی، با صاحب اوراق (خریدار) شرط ­کند که مورد معامله را نباید با فروش و مانند آن به شخص ثالث منتقل نماید، شرط مذکور صحیح است و خریدار تکلیفاً جایز نیست آن را به دیگری منتقل نماید[3] و در این صورت، اوراق اجارۀ مذکور قابل عرضه در بازار ثانوی بورس نمی­باشد.
امّا اگر چنین شرطی نشده و واگذاری آن با فروش و مانند آن حسب مقرّرات در بورس به شخص ثالث مجاز باشد، صاحب اوراق می­تواند مورد معامله (مال مورد اجاره) را به دیگری منتقل نماید و در ضمن عقد با شخص ثالث شرط می­کند در صورتی که مستأجر تمام مبلغ اجاره‌بها را پرداخت نماید و به تعهّدات عقد اجاره عمل کند، وی باید مورد معامله (مال مورد اجاره) را به مستأجر تملیک نماید.

[1]. از جمله اینکه نوع دارایی و اوصاف آن بنابر احتیاط واجب معلوم باشد و در صورت معلوم نبودن آن، جهت تصحیح می­توان از عقد مصالحه استفاده نمود که در آن لازم نیست کمیّت و کیفیّت سهم صاحب اوراق از مورد اجاره دقیقاً معلوم باشد.
[2]. تفصیل احکام خرید و فروش دین در جلد سوّم، فصل «دین»، مبحث «خرید و فروش چک و سفته»، مسألۀ «961» و نیز مبحث «فروش طلب»، مسائل «952 و بعد از آن» ذکر شد.
[3]. البتّه، چنانچه خریدار اقدام به این امر نماید، گناه کرده، ولی معامله‌ای که انجام داده - با رعایت سایر شرایط صحّت - صحیح می­باشد.
2. اوراق مرابحه / توضیحات اوراق مرابحه و اقسام آن ← → حکم اوراق اجاره
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français