کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)
جستجو در:
حکم قتل عمدی ←
→ تسبیب در قتل
سوانح رانندگی
مسأله 1335. سوانح رانندگی که منجر به تصادف و فوت شخص یا اشخاصی میشود، صورتهای مختلفی دارد که در ذیل حکم چند مورد از آنها بیان میشود:
1. راننده مقصّر و عابر مقصّر نباشد، مانند اینکه رانندهای با سرعت بیش از حدّ معمول یا در حال خستگى یا خواب آلودگی رانندگی کند و در این حال با عابر پیادهای تصادف نماید که عرفاً تمام جهات ایمنی عبور از عرض خیابان را رعایت نموده است و منجر به فوت وی گردد؛
در فرض مذکور، راننده ضامن دیۀ مقتول میباشد.[1]
2. عابر مقصّر و راننده مقصّر نباشد، مانند اینکه رانندهای با رعایت احتـیاط و سرعت مطمئنّه و توجّه به نکات ایمنی رانندگی نماید و در این حـــال با عابر پیادهای تصادف نماید که رعایت احتیاط را در عبور از عرض خیابان ننموده است، طوری که عرفاً عابر مقصّر و راننده غیر مقصّر محسوب شود؛
در فرض مذکور، راننده ضامن دیۀ مقتول نمیباشد.
3. راننده و عابر هر دو مقصّر باشند، طوری که وقوع تصادف و فوت عابر عرفاً مستند به تقصیر هر دو باشد؛ در این فرض، راننده ضامن نصف دیۀ مقتول میباشد.
4. هیچ کدام از راننده و عابر مقصّر نباشند و هر دوی آنان عرفاً جهات ایمنی و احتیاط را رعایت کرده باشند، ولی حادثۀ تصادف طوری اتّفاق افتاده باشد که قتل عرفاً مستند به راننده باشد؛
در این فرض، حکم قتل خطای محض برای راننده ثابت میشود.[2]
مسأله 1336. اگر فرد بدون رعایت نکات ایمنی اقدام به رانندگی نماید و این امر موجب واژگون شدن ماشین و فوت مسافرین آن گردد، طوری که عرفاً مقصّر در وقوع این سانحه محسوب شود، ضامن دیۀ مسافرین فوت شده میباشد؛[3]
امّا چنانچه سرنگونی ماشین بر اثر حادثه غیر منتظرهای مانند ریزش کوه یا خرابی غیر معمول جادّه صورت گیرد، به گونهای که بروز این حادثه عرفاً مستند به راننده نباشد، در این فرض، راننده ضامن دیۀ مسافرینی که فوت نمودهاند نمیباشد.
1. راننده مقصّر و عابر مقصّر نباشد، مانند اینکه رانندهای با سرعت بیش از حدّ معمول یا در حال خستگى یا خواب آلودگی رانندگی کند و در این حال با عابر پیادهای تصادف نماید که عرفاً تمام جهات ایمنی عبور از عرض خیابان را رعایت نموده است و منجر به فوت وی گردد؛
در فرض مذکور، راننده ضامن دیۀ مقتول میباشد.[1]
2. عابر مقصّر و راننده مقصّر نباشد، مانند اینکه رانندهای با رعایت احتـیاط و سرعت مطمئنّه و توجّه به نکات ایمنی رانندگی نماید و در این حـــال با عابر پیادهای تصادف نماید که رعایت احتیاط را در عبور از عرض خیابان ننموده است، طوری که عرفاً عابر مقصّر و راننده غیر مقصّر محسوب شود؛
در فرض مذکور، راننده ضامن دیۀ مقتول نمیباشد.
3. راننده و عابر هر دو مقصّر باشند، طوری که وقوع تصادف و فوت عابر عرفاً مستند به تقصیر هر دو باشد؛ در این فرض، راننده ضامن نصف دیۀ مقتول میباشد.
4. هیچ کدام از راننده و عابر مقصّر نباشند و هر دوی آنان عرفاً جهات ایمنی و احتیاط را رعایت کرده باشند، ولی حادثۀ تصادف طوری اتّفاق افتاده باشد که قتل عرفاً مستند به راننده باشد؛
در این فرض، حکم قتل خطای محض برای راننده ثابت میشود.[2]
مسأله 1336. اگر فرد بدون رعایت نکات ایمنی اقدام به رانندگی نماید و این امر موجب واژگون شدن ماشین و فوت مسافرین آن گردد، طوری که عرفاً مقصّر در وقوع این سانحه محسوب شود، ضامن دیۀ مسافرین فوت شده میباشد؛[3]
امّا چنانچه سرنگونی ماشین بر اثر حادثه غیر منتظرهای مانند ریزش کوه یا خرابی غیر معمول جادّه صورت گیرد، به گونهای که بروز این حادثه عرفاً مستند به راننده نباشد، در این فرض، راننده ضامن دیۀ مسافرینی که فوت نمودهاند نمیباشد.
[1]. البتّه اگر کیفیّت رانندگی به گونهای بوده که معمولاً منجر به قتل افراد میشود و راننده نیز به این امر توجّه و التفات داشته، حکم قتل عمد دارد.
[2]. مشابه احکام مذکور در مورد غیر قتل از آسیبهای بدنی مانند جراحت و شکستگی اعضاء نیز جاری است. بنابراین، اگر تصادف موجب جراحت یا شکستگی اعضای بدن عابر شده است و راننده و عابر هر دو مقصّر باشند، طوری که وقوع تصادف و آسیب عرفاً مستند به تقصیر هر دو باشد؛ در این فرض، راننده ضامن نصف دیۀ آسیبهای مذکور میباشد، هرچند در مواردی که استناد عرفی تقصیر متفاوت است، احتیاط مستحب آن است که دو طرف در مورد ما به التفاوت بین نصف دیه و بین نسبت تقصیر مصالحه نمایند.
[3]. البتّه اگر کیفیّت رانندگی به گونهای بوده که معمولاً منجر به قتل افراد میشود و راننده نیز به این امر توجّه و التفات داشته، حکم قتل عمد دارد.