کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)
جستجو در:
حکم توارث افرادى که در اثر غرق، زلزله، تصادفات رانندگی و مانند آن فوت شدهاند ←
→ احکام ارث مفقود الاثر
حکم ارث افراد خنثیٰ (دو جنسیها)
مسأله 1318. «خُنْثیٰ» به کسی گفته میشود که دارای اندام تناسلی ظاهری مذکّر و مؤنّث هر دو میباشد.
چنین شخصی، چنانچه مذکّر یا مؤنّث بودن (جنسیّت واقعی) او - هرچند با شیوههای جدید در علم پزشکی - معلوم باشد، در هر یک از احکام شرعی مطابق آن عمل مینماید؛
در غیر این صورت، به «نشانههایی که در شرع برای تشخیص جنسیّت معیّن شده» رجوع میکند، از جملۀ آنها کیفیّت خروج ادرار میباشد، چنانچه از اندام تناسلی مذکّر ادرار نماید مذکّر و در صورتی که از اندام تناسلی مؤنّث ادرار نماید مؤنّث محسوب میشود و در صورتی که از هر دو اندام تناسلی ادرار میکند، ولی خروج ادرار از یکی از آن دو، زودتر شروع میشود، همان اندام معیار مذکّر یا مؤنّث بودن فرد میباشد؛
امّا چنانچه خروج ادرار از هر دو اندام تناسلی همزمان با هم شروع شود، ولی قطـع شــدن خروج ادرار از یکی از دو اندام تناســلی دیرتر از دیگــــری صــــورت گیــــرد، مسأله محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود.[1]
مسأله 1319. اگر جنسیّت فرد خنثیٰ از شیوههای مذکور در مسألۀ قبل مشخّص نشود، برای تعیین مقدار ارث او لازم است یک بار مذکّر فرض شود و سهم الارثش محاسبه گردیده و بار دیگر مؤنّث فرض شود و سهم الارثش حساب شود؛
سهم الارث نهایی فرد خنثیٰ، میانگین دو عدد فوق میباشد؛ مثلاً اگر ورثۀ متوفّیٰ دو پسر و یک خنثیٰ باشد، در صورتی که خنثیٰ مذکّر فرض شود، سهم الارث او یک سوم اموال متوفّیٰ و چنانچه مؤنّث فرض شود، سهم الارثش یک پنجم اموال خواهد بود. بنابراین، میانگین دو کسر فوق چهار پانزدهم سهم الارث نهایی وی میباشد.[2]
مسأله 1320. اگر فردی هیچ کدام از اندام تناسلی ظاهری مذکّر و مؤنّث را نداشته باشد و راه دیگری نیز برای تشخیص جنسیّت واقعی وی نباشد - هرچند با شیوههای جدید در علم پزشکی - باید برای تعیین سهم الارث او از قرعه استفاده شود[3] و بنابر احتیاط لازم، اجرای قرعه توسط حاکم شرع یا وکیل وی صورت گیرد.
چنین شخصی، چنانچه مذکّر یا مؤنّث بودن (جنسیّت واقعی) او - هرچند با شیوههای جدید در علم پزشکی - معلوم باشد، در هر یک از احکام شرعی مطابق آن عمل مینماید؛
در غیر این صورت، به «نشانههایی که در شرع برای تشخیص جنسیّت معیّن شده» رجوع میکند، از جملۀ آنها کیفیّت خروج ادرار میباشد، چنانچه از اندام تناسلی مذکّر ادرار نماید مذکّر و در صورتی که از اندام تناسلی مؤنّث ادرار نماید مؤنّث محسوب میشود و در صورتی که از هر دو اندام تناسلی ادرار میکند، ولی خروج ادرار از یکی از آن دو، زودتر شروع میشود، همان اندام معیار مذکّر یا مؤنّث بودن فرد میباشد؛
امّا چنانچه خروج ادرار از هر دو اندام تناسلی همزمان با هم شروع شود، ولی قطـع شــدن خروج ادرار از یکی از دو اندام تناســلی دیرتر از دیگــــری صــــورت گیــــرد، مسأله محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود.[1]
مسأله 1319. اگر جنسیّت فرد خنثیٰ از شیوههای مذکور در مسألۀ قبل مشخّص نشود، برای تعیین مقدار ارث او لازم است یک بار مذکّر فرض شود و سهم الارثش محاسبه گردیده و بار دیگر مؤنّث فرض شود و سهم الارثش حساب شود؛
سهم الارث نهایی فرد خنثیٰ، میانگین دو عدد فوق میباشد؛ مثلاً اگر ورثۀ متوفّیٰ دو پسر و یک خنثیٰ باشد، در صورتی که خنثیٰ مذکّر فرض شود، سهم الارث او یک سوم اموال متوفّیٰ و چنانچه مؤنّث فرض شود، سهم الارثش یک پنجم اموال خواهد بود. بنابراین، میانگین دو کسر فوق چهار پانزدهم سهم الارث نهایی وی میباشد.[2]
مسأله 1320. اگر فردی هیچ کدام از اندام تناسلی ظاهری مذکّر و مؤنّث را نداشته باشد و راه دیگری نیز برای تشخیص جنسیّت واقعی وی نباشد - هرچند با شیوههای جدید در علم پزشکی - باید برای تعیین سهم الارث او از قرعه استفاده شود[3] و بنابر احتیاط لازم، اجرای قرعه توسط حاکم شرع یا وکیل وی صورت گیرد.
[1]. حکم ترانسها یا افراد تراجنسی (transsexual) در فصل «احکام پزشکی»، مبحث «تغییر جنسیت» ذکر شد.
[2]. به عبارتی سهم الارث هر یک از دو پسر یازده سی ام اموال متوفّیٰ و سهم الارث خنثیٰ هشت سی ام اموال میباشد.
[3]. کیفیّت انجام قرعه مشابه آنچه در جلد سوّم، فصل «شرکت»، مبحث «قسمت» ذکر شده، میباشد.