مسأله 1291. بخشش اموال به فرزندان در زمان حیات، موجب محروم شدن فرزندان از ارث نمی­شود.
مسأله 1292. اگر فردی مثلاً منزل خویش را به یکی از فرزندانش به قیمت کم بفروشد یا آن را به‌طور مجّانی صلح نماید یا ببخشد[1] به شرط آنکه فرزند مذکور، بعد از وفات وی، سهم الارث خویش را مطالبه نکرده و به سایر ورثه تملیک نماید،[2] چنانچه بعد از وفات پدر، این فرزند از عمل به شرط تخلّف نماید و سهم الارث خویش را مطالبه کند، ولیّ شرعی متوفّیٰ (وصیّ یا حاکم شرع) حسب مصلحت می­تواند وی را نسبت به انجام شرط الزام نماید.[3]
همین طور، وی (ولیّ شرعی متوفّیٰ) می­تواند در صورت فوق، قرارداد بیع یا صلح یا هبه را فسخ کند[4] و در این صورت، مال به ملک متوفّیٰ بر می­گردد و حسب موازین ارث به ورثه ارث می­رسد.[5]
مسأله 1293. اگر فردی مثلاً منزل خویش را به یکی از فرزندانش به قیمت کم بفروشد یا به‌طور مجّانی صلح نماید یا ببخشد به شرط آنکه وی حقّ ارث بردن نداشته باشد،[6] شرط مذکور باطل است و چنانچه بعد از وفات مطالبۀ ارث نماید، لازم است سهم الارث وی به او داده شود؛
البتّه در این مورد، فرد مذکور (متوفّیٰ) به جهت باطل بودن شرط حق داشته در زمان حیات خویش قرارداد را فسخ نماید و چنانچه به سبب عذری مانند عدم اطلاع از حقّ فسخ، اقدام به آن نکرده، حقّ خیار مذکور به ورثه­اش ارث می­رسد؛
ولی همان طور که در جلد سوّم، مسألۀ «367» ذکر شد، استفاده از این حقّ خیار باید با توافق همۀ ورثه باشد. بنابراین، اگر فرزند مذکور راضی به فسخ نشود، فسخ بقیۀ ورثه بی‌اثر است و واقع نمی­ شود.