کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)
جستجو در:
ارث عمو و عمّه و دایی و خالۀ پدر و مادر میّت ←
→ ارث زن یا شوهر همراه با عمو و عمّه و دایی و خاله
ارث فرزندان عمو و عمّه و دایی و خاله
مسأله 1245. اگر فرد در هنگام وفات، عمو و عمّه و دایی و خاله نداشته باشد، سهم الارث آنان به اولادشان مىرسد،[1] یعنى نخست هر یک از عمو و عمّه و دایی و خالۀ میّت که دارای فرزند میباشند، زنده فرض میشوند و سهم الارث هر فرد از آنان محاسبه شده و بین یک سوم فرزندان وی تقسیم میشود.[2]
کیفیّت تقسیم ارث بین اولاد عمو و عمّه و دایى و خاله، مانند اولاد برادر و خواهر است. بنابراین، سهم هر یک از عمو و عمّه و دایی و خاله مادرى بهطور مساوى بین فرزندانشان قسمت میشود، هرچند بعضی از آنان مذکّر و بعضی مؤنّث باشند.
امّا اگر فرزندان عمو و عمّه و دایی و خالۀ پدری و مادری یا پدری، بعضی مذکّر و بعضی مؤنّث باشند، بنابر نظر مشهور فقهای عظام - رضوان اللّه تعالی علیهم - هرمذکّری دو برابر مؤنّث ارث میبرد، ولى احتمال دارد که ارث بین آنان هم بهطور مساوی قسمت شود. بنابراین، مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود و بنابر احتیاط واجب با هم مصالحه نمایند.[3]
کیفیّت تقسیم ارث بین اولاد عمو و عمّه و دایى و خاله، مانند اولاد برادر و خواهر است. بنابراین، سهم هر یک از عمو و عمّه و دایی و خاله مادرى بهطور مساوى بین فرزندانشان قسمت میشود، هرچند بعضی از آنان مذکّر و بعضی مؤنّث باشند.
امّا اگر فرزندان عمو و عمّه و دایی و خالۀ پدری و مادری یا پدری، بعضی مذکّر و بعضی مؤنّث باشند، بنابر نظر مشهور فقهای عظام - رضوان اللّه تعالی علیهم - هرمذکّری دو برابر مؤنّث ارث میبرد، ولى احتمال دارد که ارث بین آنان هم بهطور مساوی قسمت شود. بنابراین، مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود و بنابر احتیاط واجب با هم مصالحه نمایند.[3]
[1]. شایان ذکر است، با وجود عمو یا عمّه یا دایی یا خاله - هرچند یک نفر از آنان - ارث به اولاد عمو، عمّه، دایی و خاله نمیرسد و از این حکم یک مورد استثنا میشود که حکم آن در صفحۀ «482»، پاورقی «1» ذکر شد.
[2]. مثلاً اگر ورثۀ میّت یک دختر عمّه و چند پسر دایى باشند، دختر عمّه دو سوم مال متوفّیٰ را ارث میبرد و سهم الارث پسر داییها یک سوم مال میباشد که بهطور مساوی بینشان تقسیم میشود.
[3]. مثلاً اگر ورثۀ متوفّیٰ یک پسر عمو و یک دختر عموی پدر و مادری باشند که هر دوی آنان فرزندانِ یک عموی متوفّیٰ هستند، بنابر احتمال اوّل، سهم الارث پسر عمو دو سوم و سهم الارث دختر عمو یک سوم میباشد و بنابر احتمال دوّم، سهــم الارث هر یــک از دو نفر یک دوم میباشــد. بنابراین، مقدار یقینـی سهــــم پســر عمو یک دوم و دختر عمو یک سوم است و تفاوت دو مقدار مذکور یک ششم مورد احتیاط و مصالحه میباشد.