کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)
جستجو در:
ارث دستۀ دوّم / الف. ارث جدّ و جدّه ←
→ ارث زن یا شوهر به همراه طبقۀ اول ارث
نصیب مستحبّی جدّ و جدّه از سهم الارث پدر و مادر متوفّیٰ
مسأله 1172. «جدّ و جدّۀ پدری یا مادری» با وجود یکی از «پدر و مادر متوفّیٰ»، ارث نمیبرند، ولی در موردی که سهم الارث هر کدام از پدر و مادر بیش از یک ششم
از اصل اموال میباشد، مستحب است یک ششم از اصل اموال متوفّیٰ را - که به وی ارث رسیده - به پدر یا مادر خویش (جدّ یا جدّۀ متوفّیٰ) ببخشد.
شایان ذکر است، در موردی که متوفّیٰ اولاد نداشته و از جدّ و جدّۀ پدری، فقط یکی در قید حیات باشد، این حکم مستحبّی، برای پدر متوفّیٰ ثابت است همچنین در موردی که متوفّیٰ اولاد نداشته و از جدّ و جدّۀ مادری فقط یکی در قید حیات باشد، این حکم مستحبّی، برای مادر متوفّیٰ ثابت است؛ امّا شمول این حکم نسبت به موردی که متوفّیٰ اولاد داشته باشد یا جدّ و جدّۀ پدری هر دو باشند یا جدّ و جدّۀ مادری هر دو در قید حیات باشند، محلّ اشکال است و عمل به آن رجاءً مانعی ندارد.
مثلاً اگر وارث میّت فقط پدر و مادر باشند و متوفّیٰ جدّ مادری داشته و مادر «حاجِب»[1] نداشته باشد، سهم الارث مادر یک سوم از اصل اموال میباشد و مستحب است مادر یک ششم
اصل اموال معادل نصف سهم الارث خویش را به پدرش (جدّ مادری متوفّیٰ) بدهد؛ امّا اگر مادر «حاجب» داشته باشد، سهم الارث وی یک ششم اصل اموال میباشد و مستحب بودن این امر برای وی ثابت نیست.
همین طور، اگر وارث میّت فقط پدر و مادر باشند و متوفّیٰ جدّ پدری داشته باشد و مادر «حاجب» نداشته باشد، سهم الارث پدر دو سوم از اصل اموال میباشد و مستحب است پدر یک ششم
اصل اموال معادل یک چهارم سهم الارث خویش را به پدرش (جدّ پدری متوفّیٰ) بدهد؛
امّا اگر مادر «حاجب» داشته باشد سهم الارث پدر پنج ششم اصل اموال است و مستحب است پدر یک ششم اصل اموال، معادل یک پنجم سهم الارث خویش را به پدرش بدهد.
از اصل اموال میباشد، مستحب است یک ششم از اصل اموال متوفّیٰ را - که به وی ارث رسیده - به پدر یا مادر خویش (جدّ یا جدّۀ متوفّیٰ) ببخشد.
شایان ذکر است، در موردی که متوفّیٰ اولاد نداشته و از جدّ و جدّۀ پدری، فقط یکی در قید حیات باشد، این حکم مستحبّی، برای پدر متوفّیٰ ثابت است همچنین در موردی که متوفّیٰ اولاد نداشته و از جدّ و جدّۀ مادری فقط یکی در قید حیات باشد، این حکم مستحبّی، برای مادر متوفّیٰ ثابت است؛ امّا شمول این حکم نسبت به موردی که متوفّیٰ اولاد داشته باشد یا جدّ و جدّۀ پدری هر دو باشند یا جدّ و جدّۀ مادری هر دو در قید حیات باشند، محلّ اشکال است و عمل به آن رجاءً مانعی ندارد.
مثلاً اگر وارث میّت فقط پدر و مادر باشند و متوفّیٰ جدّ مادری داشته و مادر «حاجِب»[1] نداشته باشد، سهم الارث مادر یک سوم از اصل اموال میباشد و مستحب است مادر یک ششم
اصل اموال معادل نصف سهم الارث خویش را به پدرش (جدّ مادری متوفّیٰ) بدهد؛ امّا اگر مادر «حاجب» داشته باشد، سهم الارث وی یک ششم اصل اموال میباشد و مستحب بودن این امر برای وی ثابت نیست.
همین طور، اگر وارث میّت فقط پدر و مادر باشند و متوفّیٰ جدّ پدری داشته باشد و مادر «حاجب» نداشته باشد، سهم الارث پدر دو سوم از اصل اموال میباشد و مستحب است پدر یک ششم
اصل اموال معادل یک چهارم سهم الارث خویش را به پدرش (جدّ پدری متوفّیٰ) بدهد؛
امّا اگر مادر «حاجب» داشته باشد سهم الارث پدر پنج ششم اصل اموال است و مستحب است پدر یک ششم اصل اموال، معادل یک پنجم سهم الارث خویش را به پدرش بدهد.
[1]. تعریف «حاجب» در مسألۀ «1160» ذکر شد.