کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)
جستجو در:
مواردی که از ثلث مال پرداخت میشود ←
→ مقصود از ثلث اموال
مواردی که از اصل مال متوفّیٰ پرداخت میشود
مسأله 1049. موارد ذیل از «اصل مال» متوفّیٰ پرداخت میشود، هرچند وی نسبت به آنها وصیّتی نکرده باشد و پس از ادای آنها میراثی برای ورثه باقی نماند:
- مقدار واجب یا مستحب جهت کفن و سایر مخارج تجهیز در حدود معمول و متعارف با در نظر گرفتن شأن میّت.[1]
- حجّى که به سبب استطاعت بر متوفّیٰ واجب و بر عهدۀ وی مستقرّ شده است.
- بدهکاریهای وی به دیگران؛ مانند قرض، ثمن معاملۀ نسیه، مبیع (کالا) در معاملۀ سلف، اجرت در قرارداد اجاره، مهریۀ زوجه و دیات.
- حقوق شرعی که مثل خمس[2] و زکات مال و مظالم، ادا کردن آنها واجب میباشد.
البتّه، اگر فرد وصیّت نموده باشد تمام یا بعضی از موارد مذکور را از ثلث مال وی بپردازند، مطابق آن عمل میشود و چنانچه ثلث نسبت به موارد فوق کافی نباشد، باقیمانده از اصل مال پرداخت میشود.
- مقدار واجب یا مستحب جهت کفن و سایر مخارج تجهیز در حدود معمول و متعارف با در نظر گرفتن شأن میّت.[1]
- حجّى که به سبب استطاعت بر متوفّیٰ واجب و بر عهدۀ وی مستقرّ شده است.
- بدهکاریهای وی به دیگران؛ مانند قرض، ثمن معاملۀ نسیه، مبیع (کالا) در معاملۀ سلف، اجرت در قرارداد اجاره، مهریۀ زوجه و دیات.
- حقوق شرعی که مثل خمس[2] و زکات مال و مظالم، ادا کردن آنها واجب میباشد.
البتّه، اگر فرد وصیّت نموده باشد تمام یا بعضی از موارد مذکور را از ثلث مال وی بپردازند، مطابق آن عمل میشود و چنانچه ثلث نسبت به موارد فوق کافی نباشد، باقیمانده از اصل مال پرداخت میشود.
[1]. توضیح بیشتر در این مورد در جلد اوّل، فصل احکام اموات، مبحث کفن، مسائل «764 تا 766» ذکر شد.
[2]. البتّه، اگر کسی که مال از او به ارث رسیده (میّت) به دادن خمس عقیده نداشته یا عقیده داشته، ولی عمداً یا از روی کوتاهی و سهلانگاری خمس نمیداده، لازم نیست وارث، خمس واجب بر او را بپردازد؛ امّا چنانچه متوفّیٰ وصیت به پرداخت خمسی که برعهدهاش واجب بوده، داشته باشد، لازم است به وصیّت او عمل شود، هرچند مقدار خمسی که باید پرداخت شود از ثلث (یک سوم) مالش بیشتر باشد و در این صورت، باید تمامِ خمس وصیّت شده را (در صورتی که وصیّت نکرده از ثلث پرداخت شود) از اصل مال پرداخت نمایند؛ توضیح بیشتر در این مورد در جلد دوّم، فصل «خمس»، مسألۀ «589» ذکر شد.