پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)

حکم اموالی که مشکوک است وقف بر موقوفه­ای شده یا ملک آن است ← → انتقال یا تصرّف در اموال مربوط به موقوفه

خراب یا بلااستفاده شدن اموالی که بر موقوفه‌ای وقف شده[1]

مسأله 931. وسایل و لوازمی که بر مکانی وقف شده - مانند فرش، پرده، کتاب، لوازم روشنایی، گرمایشی، سرمایشی، ظرف که بر مسجد یا حسینیّه‌ای وقف شده - تا وقتی که امکان استفاده از آن در همان محل وجود داشته باشد، فروش یا انتقال آن جایز نیست، هرچند امکان استفادۀ اولیّه‌ای که برای آن وسیله یا شیء وجود داشته، از بین برود، امّا بتوان به گونۀ دیگری آن را در محلّ مذکور بکار گرفت؛
پس اگر مثلاً مسجد به فرش قدیمی که بر آن وقف شده احتیاج نداشته یا نیازش برطرف شده باشد، ولی بتوان از آن فرش به عنوان پرده - برای جلوگیری از سرما و گرما - در همان مسجد استفاده نمود، لازم است این کار انجام شود.
مسأله 932. اگر نیاز مکان به‌طور کلّی از وسیله‌ای که برایش وقف شده برطرف گردد - طوری که نگه‌ داشتن و باقی‌ گذاردن آن وسیله، تضییع و هدر دادن آن به حساب می‌آید - باید از آن، در محلّ دیگری که مثل مکان اولیّه است، استفاده کنند؛ مثلاً اگر آن وسیله وقف مسجد بوده، آن را به مسجد دیگر ببرند و اگر وقف امام‌زاده بوده، به امام‌زادۀ دیگر انتقال دهند.
شایان ذکر است، اگر مکان مشابهی نباشد که به آن شیء نیاز داشته باشد، آن را در هر موردی که مصلحت عمومی داشته باشد (مصالح عامّه)[2] استفاده نمایند.
مسأله 933. اگر امکان هیچ‌ نوع استفاده‌ای از آنچه برای موقوفه‌ای وقف شده - حتّی در مکان دیگر- وجود نداشته باشد و شیء مذکور طوری شده که جز با فروش نمی‌توان منفعتی از آن به دست آورد، به‌گونه‌ای که اگر باقی بماند، هدر رفته و از بین می‌رود، باید آن را فروخته و پول فروشش را صرف همان محل کنند و بنابر احتیاط واجب در صورت امکان با پول فروش آن، مالی مشابه آنچه وقف بوده خریداری و وقف شود؛
مثلاً فرش‌های فرسوده و نخ‌نمای مسجد را که اگر مدّت کم دیگری بماند از بین می‌رود - با توضیحات فوق - بفروشند و با پول آن فرش مناسبی برای آن مسجد بخرند و وقف کنند؛
البتّه، اگر آن محلّ هیچ‌ گونه نیازی نداشته باشد، در محلّی مانند آن و چنانچه محّل مشابهی نباشد، در موارد مصلحت عمومی (مصالح عامّه)[3] استفاده کنند.[4]

[1]. مانند سایر موقوفات و جهات عام از قبیل حسینیّه­ها، تکایا، بیمارستان­ها، درمانگاه­ها، مدارس عامّ المنفعه.
[2]. همان.
[3]. شایان ذکر است، توضیحاتی نسبت به فروختن در و پنجره و وسایل و لوازمی که بر مسجد وقف شده در جلد اوّل، مسائل «1159 و 1162» ذکر شده است.
حکم اموالی که مشکوک است وقف بر موقوفه­ای شده یا ملک آن است ← → انتقال یا تصرّف در اموال مربوط به موقوفه
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français