مسأله 917. اگر آنچه مال بر آن وقف شده از بین برود؛ مثل آنکه مالی وقف شده تا درآمدش صرف مسجد یا مدرسه یا حسینیّۀ مشخّصی شود، امّا آن مکان خراب شده باشد، یا امکان بکارگیری درآمد در آن مورد منتفی شود، دو صورت دارد:
الف. امید بازگشت آن در آیندۀ مورد نظر، وجود دارد؛
در این صورت، باید در آمدهای وقف را جمع‌‌آوری و نگهداری نمایند تا مانع برطرف شده و صرف مورد وقف شود.
ب. امید بازگشت آن وجود ندارد؛ مثل آنکه مسجد یا مدرسه یا حسینیّۀ مذکور جزء خیابان شده باشد و از بین رفته محسوب شود؛
در این صورت، لازم است درآمد موقوفه در آنچه نزدیک‌تر به نظر واقف است صرف گردد و این امر در موارد مختلف، متفاوت می‌باشد؛
البتّه، این حکم در جایی است که واقف در وقف مال بر مسجد یا حسینیّه یا مدرسه، تعدّد مطلوب داشته باشد که شاید بتوان گفت غالب موارد همین گونه است؛ یعنی در وقف مذکور دو مطلوب لحاظ شده، یکی قرار دادن مال به عنوان صدقۀ جاریه و دوّم صرف درآمد مال در مکان مورد نظر (مسجد یا حسینیّه یا مدرسۀ به خصوص)؛[1]
امّا اگر خصوصیّت آن مکان به صورت وحدت مطلوب بوده، با فرض خرابی یا بلا استفاده شدن آن محلّ برای همیشه، وقف باطل شده و به واقف یا ورثه‌اش در هنگام فوت بر می‌گردد.[2]
مسأله 918. اگر مال بر جهت خاصّی وقف شود مانند اینکه مغازه­ای وقف شده تا درآمد آن صرف در عزاداری در مکان خاصّی شود، ولی پس از مدّتی آن مکان از بین برود یا طوری شود که امکان عمل به وقف در آن منتفی گردد، حکم مسألۀ قبل در مورد آن جاری می­شود.