کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)
جستجو در:
اقسام نوع دوّم وقف ←
→ تعریف و اقسام وقف / تعریف وقف
تقسیم وقف از جهت مفهوم و ارکان
مسأله 764. وقف از جهت مفهوم و ارکان، دو نوع است:
نوع اوّل: قسمی که در آن، پایه و رکن وقف، دو امر است:
الف. واقف (کسی که وقف می‌کند)؛ ب. عین موقوفه (مالی که وقف میشود).
این نوع وقف، مختصّ وقف «مسجد» است.[1]
نوع دوّم: قسمی که دارای سه رکن و پایه است:
الف. واقف؛ ب. عین موقوفه؛ ج. موقوفٌ علیه (شخص یا عنوان یا جهت یا چیزی که مال بر آن وقف شده است).
مثل اینکه فرد، خانه‌ای را بر اولاد خود وقف کند که در این مثال، فرد وقف کننده «واقف»، خانه «عین موقوفه» و اولاد واقف «موقوف علیهم» می‌باشند؛
این نوع وقف در سایر وقف‌ها - غیر از وقف مسجد - صورت می‌پذیرد و در این قسم، مال وقف شده، به ملکیّت موقوف علیه در می‌آید؛ البتّه ملک طِلْق نمی‌باشد و - جز در موارد استثنایی - حقّ فروش آن وجود ندارد.[2]
نوع اوّل: قسمی که در آن، پایه و رکن وقف، دو امر است:
الف. واقف (کسی که وقف می‌کند)؛ ب. عین موقوفه (مالی که وقف میشود).
این نوع وقف، مختصّ وقف «مسجد» است.[1]
نوع دوّم: قسمی که دارای سه رکن و پایه است:
الف. واقف؛ ب. عین موقوفه؛ ج. موقوفٌ علیه (شخص یا عنوان یا جهت یا چیزی که مال بر آن وقف شده است).
مثل اینکه فرد، خانه‌ای را بر اولاد خود وقف کند که در این مثال، فرد وقف کننده «واقف»، خانه «عین موقوفه» و اولاد واقف «موقوف علیهم» می‌باشند؛
این نوع وقف در سایر وقف‌ها - غیر از وقف مسجد - صورت می‌پذیرد و در این قسم، مال وقف شده، به ملکیّت موقوف علیه در می‌آید؛ البتّه ملک طِلْق نمی‌باشد و - جز در موارد استثنایی - حقّ فروش آن وجود ندارد.[2]
[1]. در این نوع وقف، عین موقوفه به ملکیّت هیچ شخص یا عنوان یا جهت خاص یا عام در نمی‌آید و به این وقف، اصطلاحاً «وقف تحریر» گفته میشود.
شایان ذکر است، زمینِ «محدودۀ اصلی مسجد» وقف تحریر (نوع اوّل) بوده، و زمینِ قسمتهای دیگر مانند آبدارخانه، سرویس بهداشتی مسجد و همین طور بناء و ساختمان مسجد و سایر قسمتها، وقف بر مسجد از نوع دوّم می‌باشد.
[2]. ملک «طِلْق»، مالی است که تحت مالکیّت مطلق صاحبش بوده و هر نوع تصرّفی در آن - اعم از فروش، هبه، صلح، اجاره، عاریه و مانند آن - صحیح است، امّا مال وقفی یا رهنی که چنین نیست، ملک «غیر طِلْق» محسوب میشود.