مسأله 677. اگر زن بخواهد برای درمان و معالجۀ بیماری به پزشک مرد مراجعه نماید و این امر مستلزم نگاه یا لمسی باشد که در شرایط معمول حرام است، با وجود شرایط ذیل اشکال ندارد:[1]
شرط اوّل: معالجۀ بیماری برایش ضروری بوده و نسبت به درمان آن عرفاً ناچار و مضطر محسوب شود؛ مثل اینکه بیماری برایش ضرر قابل توجّه داشته یا موجب مشقّت شدیدی که معمولاً قابل تحمّل نیست (حَرَج) باشد.
بنابراین، حکم مذکور شامل بیماری­های جزئی که درمان آن عرفاً ضروری نیست نمی‌شود، هرچند پزشک نامحرم حاذق­تر باشد.
شرط دوّم: راهی برای درمان جز مراجعه به پزشک مرد نباشد؛ البتّه اگر دسترسی به پزشک زن یا پزشک مردی که از محارمش است داشته باشد، ولی پزشک مرد نامحرم، جهت درمان «مهارت و تخصّص بیشتری» داشته یا «مراقبت و رسیدگی بهتری» داشته باشد،[2] در صورتى که معالجۀ وی همراه با نگاه یا لمس عورتین نباشد، رجوع به پزشک مرد اشکال ندارد.
شایان ذکر است، بیمار در برهنه کردن بدن خود باید به مقدار ضرورت و نیاز اکتفا‌کند[3] و مقدار بیشتر را برهنه نکند.
حکم مذکور در این مسأله، در مورد مراجعۀ مرد به پزشک زن نیز جاری است.
مسأله 678. هر یک از امور پزشکی که معالجه و درمان بیماری متوقّف و وابسته بر آن است از قبیل تزریق آمپول یا سرم، گرفتن فشار خون یا نبض، نمونه‌برداری جهت آزمایش خون، رادیولوژی، سونوگرافی و مانند آن، در صورتی که همراه با نگاه یا لمس قسمتی از بدن باشد که نگاه یا لمس آن توسط نامحرم جایز نیست، ‌انسان نمی‌تواند برای این امور به پزشک یا پرستار غیر همجنس مراجعه کند؛ مگر با رعایت شرایطی که در مسألۀ قبل بیان شد.
مسأله 679. در مواردی که مراجعۀ فرد به پزشک غیر همجنس با شرایط ذکر شده در مسألۀ «677» جایز است، پزشک یا پرستار نیز می‌تواند به بدن بیمار نگاه کند یا آن را لمس نماید؛
البتّه، پزشک یا پرستار باید در این نگاه یا لمس به مقدار ضرورت اکتفا‌کند.
بنابراین چنانچه می­تواند با نگاه به عکس یا صفحه مانیتور و از طریق دوربین مدار بسته معاینۀ لازم را انجام دهد، نباید اقدام به نگاه به‌طور مستقیم نماید. همین طور، در صورتی که می­تواند بدن بیمار را با دستکش یا از روی لباس معاینه و لمس کند، نباید اقدام به لمس مستقیم نماید.
مسأله 680. اگر پزشک زن یا مرد ناچار باشد برای معالجۀ بیمار به عورت وی نگاه کند، چنانچه این امر با نگاه کردن در آینه ممکن باشد، بنابر احتیاط واجب نباید به‌طور مستقیم نگاه کند؛ مگر آنکه مدّت نگاه کردن در آینه طولانی­تر از نگاه مستقیم باشد.[4]
شایان ذکر است، بنابر احتیاط لازم نگاه کردن به عکس یا فیلم عورت در موارد ضرورت درمان، مقدّم بر نگاه کردن در آینه است و اگر ضرورت، با نگاه کردن به عکس عورت برطرف می­شود، بنابر احتیاط لازم این کار مقدّم بر نگاه کردن به فیلم عورت - چه پخش مستقیم و چه غیر مستقیم - می­باشد.
مسأله 681. مساعدت و کمک‌رسانی به زن در هنگام زایمان و وضع حمل امری پسندیده است، بلکه اگر خوف ضرر بر زن یا حملش از فوت یا آنچه در حکم آن است باشد، اقدام به این امر واجب کفایی می­باشد؛
البتّه، اگر تولّد نوزاد متوقّف و وابسته بر نگاه یا لمسی است که بر مردان نامحرم حرام است، باید این کار را شوهر زن یا زنان یا محارم وی انجام دهند و اگر تولّد نوزاد متوقّف و وابسته بر نگاه یا لمسی است که بر غیر شوهر حرام است (مانند نگاه یا لمس عورت)، چنانچه شوهر می­تواند این کار را بدون مشقّت فوق العاده (حَرَج) و خوف ضرر انجام دهد، زن باید برای زایمان، شوهر را انتخاب نماید، مگر آنکه قابلۀ زن، مهارت و تخصّص بیشتری داشته یا مراقبت و رسیدگی بهتری داشته باشد،[5] که در این صورت زن می­تواند برای زایمان قابلۀ زن را انتخاب نماید.
شایان ذکر است، حکم مذکور مربوط به حال اختیار است؛ امّا هنگام اضطرار و ناچاری جایز است مرد نامحرم، زایمان زن را عهده­دار شود، بلکه گاه اقدام به این امر واجب می‌باشد؛ البتّه باید در نگاه و لمس به مقدار ضرورت اکتفا نماید.