کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)
جستجو در:
احکام عدّه / تعریف عدّه ←
→ عربی بودن صیغۀ طلاق خلع و مبارات
رجوع زن از آنچه بذل کرده در طلاق خلع و مبارات
مسأله 576. زن در زمان عدّۀ طلاق خلع یا مبارات میتواند با شرطی که در مسألۀ «578» ذکر میشود، از بخشش و بذل خود برگردد و در این صورت این طلاق، حکم «طلاق رجعی» را پیدا میکند[1] و شوهرش میتواند در ایّام عدّه - با توضیحی که در طلاق رجعی ذکر شد - به زن رجوع کند و بدون عقد، دوباره ازدواج را بر قرار سازد.
شایان ذکر است، حقّ رجوع زن به آنچه بذل نموده در طلاق خلع یا مبارات قابل اسقاط نیست، هرچند اسقاط مذکور در ضمن عقد صلح و مانند آن شرط شود؛ البتّه، اگر در ضمن عقد صلح و مانند آن شرط شده که زن به آنچه بذل نموده رجوع نکند، شرط مذکور صحیح و لازم الوفاء است، ولی با این وجود چنانچه زن مرتکب معصیت شده و رجوع نماید، رجوع محقّق میشود.[2]
مسأله 577. اگر شوهر در ایّام عدّۀ طلاق خلع یا مبارات بدون اینکه زن از بذل و بخشش خود برگردد، به زوجهاش رجوع کند، رجوع محقّق نمیشود، هرچند این امر به سبب ندانستن حکم شرعی باشد.[3]
مسأله 578. در هر یک از طلاق خلع و مبارات زن، در صورتی میتواند نسبت به آنچه بخشیده و بذل کرده رجوع نماید که امکان شرعی رجوع از طلاق برای شوهرش نیز فراهم باشد.
بنابراین، در مواردی که زن عدّه ندارد (مانند زنی که نه سال قمریش تمام نشده، یا زنی که یائسه است یا زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده)،[4] زن حقّ رجوع نسبت به آنچه بذل نموده ندارد.
همین طور، اگر مانع شرعی دیگری از رجوع وجود داشته باشد، مثل آنکه زن سه بار طلاق شرعی داده شده و هم اکنون ازدواج با او نیاز به «مُحَلِّل»[5] داشته باشد، یا شوهر قبل از رجوع وی نسبت به آنچه بذل نموده با خواهر آن زن ازدواج کرده، یا زن چهارمی را به عقد دائم خویش در آورده باشد، در این موارد نیز زن حقّ رجوع به آنچه را بذل کرده، ندارد.
همچنین، اگر زن بدون اطلاع دادن به شوهرش نسبت به آنچه بذل نموده رجوع نماید و شوهر از این امر مطّلع نشود تا زمان عدّه سپری گردد، در این صورت نیز رجوعی که توسّط زن انجام شده، اثری ندارد.
شایان ذکر است، حقّ رجوع زن به آنچه بذل نموده در طلاق خلع یا مبارات قابل اسقاط نیست، هرچند اسقاط مذکور در ضمن عقد صلح و مانند آن شرط شود؛ البتّه، اگر در ضمن عقد صلح و مانند آن شرط شده که زن به آنچه بذل نموده رجوع نکند، شرط مذکور صحیح و لازم الوفاء است، ولی با این وجود چنانچه زن مرتکب معصیت شده و رجوع نماید، رجوع محقّق میشود.[2]
مسأله 577. اگر شوهر در ایّام عدّۀ طلاق خلع یا مبارات بدون اینکه زن از بذل و بخشش خود برگردد، به زوجهاش رجوع کند، رجوع محقّق نمیشود، هرچند این امر به سبب ندانستن حکم شرعی باشد.[3]
مسأله 578. در هر یک از طلاق خلع و مبارات زن، در صورتی میتواند نسبت به آنچه بخشیده و بذل کرده رجوع نماید که امکان شرعی رجوع از طلاق برای شوهرش نیز فراهم باشد.
بنابراین، در مواردی که زن عدّه ندارد (مانند زنی که نه سال قمریش تمام نشده، یا زنی که یائسه است یا زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده)،[4] زن حقّ رجوع نسبت به آنچه بذل نموده ندارد.
همین طور، اگر مانع شرعی دیگری از رجوع وجود داشته باشد، مثل آنکه زن سه بار طلاق شرعی داده شده و هم اکنون ازدواج با او نیاز به «مُحَلِّل»[5] داشته باشد، یا شوهر قبل از رجوع وی نسبت به آنچه بذل نموده با خواهر آن زن ازدواج کرده، یا زن چهارمی را به عقد دائم خویش در آورده باشد، در این موارد نیز زن حقّ رجوع به آنچه را بذل کرده، ندارد.
همچنین، اگر زن بدون اطلاع دادن به شوهرش نسبت به آنچه بذل نموده رجوع نماید و شوهر از این امر مطّلع نشود تا زمان عدّه سپری گردد، در این صورت نیز رجوعی که توسّط زن انجام شده، اثری ندارد.
[1]. بنابراین، هرچند طلاق خلع و مبارات، همان طور که در مسألۀ «532» ذکر شد، از اقسام طلاق بائن است، امّا در این گونه موارد حکم طلاق رجعی را دارد.
[2]. برای کسی که شرط به نفع وی در ضمن عقد صلح و مانند آن قرار داده شده، خیار تخلّف شرط ثابت میشود.
[3]. در این صورت، چنانچه با اعتقاد به اینکه رجوع مذکور صحیح است با زن نزدیکی نماید، وطی به شبهه محسوب میشود و احکام مربوط به آن در این مورد جاری میگردد.
[4]. توضیح موارد مذکور، در مسألۀ «581» ذکر میشود.
[5]. به مسائل «534 و 535» رجوع شود.