کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)
جستجو در:
هزینههایی که تأمین آنها برای خویشاوند (واجب النفقه) لازم است ←
→ شرایط لزوم پرداخت نفقۀ خویشاوند / شرایط و مسائل مربوط به نفقه گیرنده
شرایط و مسائل مربوط به نفقه دهنده
مسأله 463. فردی که توانایی مالیش فقط به اندازۀ نفقۀ خود و نفقۀ واجب زوجه دائمیش میباشد، تأمین نفقۀ خویشاوندانی که در مسائل «450 و بعد از آن» به عنوان واجب النّفقه ذکر شدند، بر وی واجب نیست؛
البتّه، در صورتی که بتواند با اشتغال به کسب و کاری که کسر شأن وی محسوب نگردد و برایش مشقّت فوقالعاده که معمولاً تحمّل نمیشود (حَرَج) نداشته باشد، نفقۀ خویشاوندان مذکور را نیز تأمین نماید، این کار بر او واجب است و در غیر این صورت مطابق آنچه در مسألۀ «447» بیان شد عمل نماید.
مسأله 464. اگر فرد احتیاج به ازدواج داشته باشد و توانایی مالی او به اندازهای نباشد که هم بتواند هزینههای لازم ازدواج خود را تأمین نماید و هم نفقۀ خویشاوند واجب النّفقهاش را تأمین کند، جایز است مال خویش را صرف ازدواج نماید، هرچند نسبت به ازدواج اضطرار نداشته باشد یا با ترک آن مبتلا به حَرَج و مشقّت زیاد نگردد.
مسأله 465. اگر دو یا چند نفر از خویشاوندان فرد از کسانی باشند که در مسائل «450 و بعد از آن» به عنوان واجب النّفقه ذکر شدند، ولی وی توانایی مالیش برای تأمین نفقۀ همۀ آنان کافی نباشد، پرداخت نفقۀ فردی که از نظر خویشاوندی نزدیکتر به او محسوب میشود بر خویشاوندان دورتر مقدّم است؛ مثلاً تأمین نفقۀ واجب فرزند، بر نفقۀ نوه مقدّم میباشد؛
امّا چناچه افراد مذکور از نظر خویشاوندی در یک رتبه باشند، باید مقدار ممکن را بهطور مساوی بین آنان توزیع نماید، ولی در صورتی که آن مقدار قابل تقسیم نباشد یا در صورت تقسیم به جهت کم بودن و مانند آن، قابل بهرهبرداری نباشد، مخیّر است آن مقدار را به هر یک از آنان بپردازد، هرچند احتیاط مستحب آن است که برای پرداخت مقدار مذکور بینشان قرعه بیندازد.
مسأله 466. نابالغ بودن یا مجنون و یا سفیه بودن فرد (نفقه دهنده)، مانع از لزوم پرداخت نفقه از مال وی نیست.
بنابراین، اگر نفقۀ فردی بر بچّۀ نابالغ یا فرد مجنون یا سفیه شرعاً ثابت باشد، بر ولیّ شرعی آنان واجب است نفقۀ فرد مذکور را از اموال آنان (نابالغ یا مجنون یا سفیه) بپردازد.
هزینههایی که تأمین آنها برای خویشاوند (واجب النفقه) لازم است ←
→ شرایط لزوم پرداخت نفقۀ خویشاوند / شرایط و مسائل مربوط به نفقه گیرنده
البتّه، در صورتی که بتواند با اشتغال به کسب و کاری که کسر شأن وی محسوب نگردد و برایش مشقّت فوقالعاده که معمولاً تحمّل نمیشود (حَرَج) نداشته باشد، نفقۀ خویشاوندان مذکور را نیز تأمین نماید، این کار بر او واجب است و در غیر این صورت مطابق آنچه در مسألۀ «447» بیان شد عمل نماید.
مسأله 464. اگر فرد احتیاج به ازدواج داشته باشد و توانایی مالی او به اندازهای نباشد که هم بتواند هزینههای لازم ازدواج خود را تأمین نماید و هم نفقۀ خویشاوند واجب النّفقهاش را تأمین کند، جایز است مال خویش را صرف ازدواج نماید، هرچند نسبت به ازدواج اضطرار نداشته باشد یا با ترک آن مبتلا به حَرَج و مشقّت زیاد نگردد.
مسأله 465. اگر دو یا چند نفر از خویشاوندان فرد از کسانی باشند که در مسائل «450 و بعد از آن» به عنوان واجب النّفقه ذکر شدند، ولی وی توانایی مالیش برای تأمین نفقۀ همۀ آنان کافی نباشد، پرداخت نفقۀ فردی که از نظر خویشاوندی نزدیکتر به او محسوب میشود بر خویشاوندان دورتر مقدّم است؛ مثلاً تأمین نفقۀ واجب فرزند، بر نفقۀ نوه مقدّم میباشد؛
امّا چناچه افراد مذکور از نظر خویشاوندی در یک رتبه باشند، باید مقدار ممکن را بهطور مساوی بین آنان توزیع نماید، ولی در صورتی که آن مقدار قابل تقسیم نباشد یا در صورت تقسیم به جهت کم بودن و مانند آن، قابل بهرهبرداری نباشد، مخیّر است آن مقدار را به هر یک از آنان بپردازد، هرچند احتیاط مستحب آن است که برای پرداخت مقدار مذکور بینشان قرعه بیندازد.
مسأله 466. نابالغ بودن یا مجنون و یا سفیه بودن فرد (نفقه دهنده)، مانع از لزوم پرداخت نفقه از مال وی نیست.
بنابراین، اگر نفقۀ فردی بر بچّۀ نابالغ یا فرد مجنون یا سفیه شرعاً ثابت باشد، بر ولیّ شرعی آنان واجب است نفقۀ فرد مذکور را از اموال آنان (نابالغ یا مجنون یا سفیه) بپردازد.