مسأله 430. نفقاتی که تأمین آنها بر شوهر واجب است عبارتند از اموری که زوجه در زندگی بر حسب متعارف و معمول - بدون اسراف و تبذیر - به آنها احتیاج دارد، مانند غذا، آشامیدنی، لباس، مسکن، اثاث منزل و غیر آن.
مسأله 431. نفقۀ زوجه باید از لحاظ مقدار و کیفیّت، مناسب «شأن زوجه» نسبت به «وضعیّت شأنی شوهرش» باشد.[1]
شایان ذکر است، آنچه در بین بعضی از بانوان مرسوم و رایج است که لباس‌های نفیس و گران قیمت متعدّدی را برای خویش فراهم می­کنند یا بعضی از لباس­ها را یک یا دو بار در بعضی از مناسبت­ها می­پوشند، سپس در مناسبت‌های دیگر از آن استفاده نکرده و آن را با لباس دیگری عوض کرده یا لباس جدیدی تهیّه می­نمایند، از موارد نفقۀ واجب بر عهدۀ شوهر محسوب نمی­شود و این حکم شامل اشیای دیگر غیر از لباس نیز می­شود.
مسأله 432. اگر اموری مانند کفّارۀ روزه یا سایر اقسام کفّارات، خمس، زکات، ردّ­ مظالم، دیه، خسارت مالی مربوط به دیگران، بر عهدۀ زوجه واجب شده باشد، ‌پرداخت آن جزء نفقات واجب محسوب نشده و تأمین آنها بر عهدۀ شوهر نمی‌باشد.
همین طور، پرداخت نفقۀ کسانی که واجب النفقۀ زوجه هستند مانند اولادی که زن از شوهر سابقش دارد، بر شوهر فعلی واجب نیست؛[2]
البتّه شایسته است زوج در صورت تمکّن مالی، وی را در این امور مساعدت نماید.
مسأله 433. هزینه­های درمان از قبیل حقّ ویزیت پزشک و مخارج بستری در بیمارستان، داروهای مورد نیاز زوجه و نیز هزینۀ زایمان و تولّد نوزاد، جزء نفقۀ واجب محسوب می‌شود.
همین طور، در صورتی که زوجه مبتلا به بیماری­های صعب العلاج شود و درمان آن نیازمند هزینۀ زیادی باشد، پرداخت آن بر شوهر واجب است، مشروط بر اینکه موجب مشقّت فوق‌العاده که معمولاً تحمّل نمی­شود (حَرَج) نباشد.
مسأله 434. اگر مقدّمات استحمام در منزل فراهم نباشد و زن برای غسل یا نظافت و سایر امور مورد احتیاج به حمّام بیرون از منزل ­برود، اجرت حمّامی جزء نفقۀ واجب بر شوهر می­باشد.
مسأله 435. در دو مورد ذیل، اگر زوجۀ دائمی فرد مسافرت برود، بر زوج واجب است علاوه بر نفقات وی در سفر،[3] کرایۀ ‌راه و هزینه‌هایی را که وی به جهت سفر به آنها نیاز دارد، بپردازد:
الف. مرد، زوجۀ خویش را همراه خود به سفر ببرد.
ب. زوجه به جهت امور ضروری مربوط به شؤون زندگى خویش - مانند معالجۀ بیماری که درمان آن متوقّف بر سفر است - به تنهایی به مسافرت رود.
در غیر از این دو مورد، چنانچه زن به سفر واجب برود - مانند سفر برای انجام حجّ واجب خانۀ‌ خدا - یا با اذن شوهر به سفر غیر واجب برود، زوج باید نفقات همسرش در سفر[4] را بپردازد، ولی کرایۀ راه و هزینه‌هایی که زوجه به جهت سفر به آن نیاز دارد، ‌بر عهدۀ خود زوجه می‌باشد؛
البتّه، اگر شوهر در سفر غیر واجب زوجه، اذنش برای خروج از منزل را مقیّد به اسقاط نفقۀ همسرش در سفر - کلّاً یا نسبت به برخی از موارد - نماید و زن نیز قبول کند، در این صورت در سفر مذکور استحقاق نفقه ندارد.