مسأله 423. نفقۀ همسر دائمی که «ناشزه» محسوب نمی‌شود - هرچند از نظر مالی غنی و بی­نیاز باشد - بر شوهرش واجب است؛ امّا زنی که به وظایف زناشویی خود عمل نکند و ناشزه شود، در مواردی که در مسائل «286» ذکر شد، نفقه‌اش ساقط می‌شود و چنانچه توبه نموده و به وظایف زناشویی خود برگردد، استحقاق نفقه دارد.

مسأله 424. نفقه باید از مال حلال پرداخت شود و تأمین آن از مال حرام برای ادای این واجب کافی نیست.[1]

مسأله 425. زنی که عقد موقّت شده - هرچند آبستن باشد - نفقۀ وی بر شوهرش واجب نیست؛ ولی اگر در ضمن عقد شرط شده باشد که شوهر مبلغ معیّنی را بابت نفقه بپردازد یا نفقۀ وی را در حدّ معمول و متعارف تأمین نماید، عمل به شرط واجب است.[2]

مسأله 426. نفقۀ زوجۀ دائمی در زمان بین عقد و زفاف[3] بر عهدۀ شوهر است؛ مگر آنکه در بین عرف مرسوم و متعارف باشد در این مدّت شوهر نفقۀ همسرش را نپردازد، طوری که این امر نشانه و قرینه­ای بر اسقاط نفقه از عهدۀ شوهر باشد که در این صورت پرداخت نفقه بر شوهر واجب نیست.
شایان ذکر است، اگر زوج زفاف را از مدّت زمان متعارف - مثلاً یکی دو سال[4] - به تأخیر اندازد، طوری که قرینه و نشانه­ای بر اسقاط نفقه نسبت به بعد از سپری شدن مدّت متعارف وجود نداشته باشد، باید نفقۀ زوجه را پس از مدّت مذکور بپردازد.

مسأله 427. اگر زوجه، صغیره (نابالغ) باشد، تا زمانی که قابلیّت استمتاع و لذّت جنسی[5] توسّط شوهرش نداشته باشد، نفقۀ او بر شوهرش واجب نیست.
همین طور اگر زوج، صغیر (نابالغ) باشد تا زمانی که زوج قابلیّت استمتاع و لذّت جنسی از همسرش نداشته باشد، نفقۀ همسرش بر عهدۀ او ثابت نیست، هرچند همسرش بالغ باشد.

مسأله 428. اگر زوجه به جهت عذر شرعی مانند حیض، نفاس، اعتکاف واجب و مُحرم بودن یا بیماری سخت یا بیماری مسری همسر (که توضیح آن در مسألۀ «259» ذکر شد)، ‌نسبت به وظایف زناشویی تمکین ننماید، نفقه‌اش ساقط نمی‌شود.

مسأله 429. در مورد واجب بودن نفقۀ همسر، فرقی بین زن مسلمان و زن اهل کتاب نیست؛[6] امّا زنی که مرتد شده است نفقه ندارد؛ مگر آنکه در ایّام عدّه توبه نماید، که در این صورت استحقاق نفقه خواهد داشت.