کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)
جستجو در:
وظایف زن و شوهر در زندگی مشترک ←
→ شیربها و مانند آن
مهر المثل
مسأله 257. منظور از «مهر المثل» - که در بعضی از موارد برای زن ثابت می‌باشد - مهریهای است که در عرف برای زنی که ویژگیهای مشابه با زن مورد نظر را دارد تعیین میشود.
بنابراین، برای تعیین مهر المثل باید اموری مانند سنّ زن، باکره بودن، نجابت، پاکدامنی، عقل، ادب، شرافت، زیبایی، کمالات اخلاقی و اضداد آنها لحاظ شود.
همین طور، تمام اموری که عرفاً و به‌طور معمول در افزایش یا کاهش مقدار مهر تأثیر دارد، مانند شأن خانواده یا بستگان زن، شهر یا روستای محلّ سکونت، سطح تحصیلات باید لحاظ گردد؛ بلکه باید وضعیّت و شأن مرد نیز در تعیین مهر المثل زن ملاحظه شود.[1]
مسأله 258. بعضی از مواردی که برای زن «مهر المثل» ثابت میشود از قرار ذیل است:[2]
الف. زن باکره باشد و فردی غیر از زوج، بکارت او را - به واسطۀ نزدیکی یا غیر آن - با اجبار یا اکراه از بین ببرد؛
ب. زن غیر باکره باشد و غیر زوج با اجبار یا اکراه با او نزدیکی نماید؛
ج. امر بر زن مشتبه شده و اقدام به نزدیکی با فردی که شوهرش نیست نموده باشد (وطی به شبهه).
در این مورد، فرق ندارد که نزدیکی بدون عقد ازدواج صورت گرفته[3] یا با عقد ازدواج باطل انجام شده باشد. همین طور، فرقی نیست بین اینکه نزدیکی کننده اطلاع از موضوع داشته یا نداشته باشد.[4]
شایان ذکر است، اگر نزدیکی در اثر عقد ازدواج بوده و بعداً معلوم شود که عقد مذکور باطل بوده، چنانچه مهری که در عقد ازدواج معیّن شده (مهر المُسمّیٰ) کمتر از مهر المثل باشد، بنابر احتیاط لازم باید نسبت به مابه التفاوت آن دو، مصالحه صورت گیرد.
بنابراین، برای تعیین مهر المثل باید اموری مانند سنّ زن، باکره بودن، نجابت، پاکدامنی، عقل، ادب، شرافت، زیبایی، کمالات اخلاقی و اضداد آنها لحاظ شود.
همین طور، تمام اموری که عرفاً و به‌طور معمول در افزایش یا کاهش مقدار مهر تأثیر دارد، مانند شأن خانواده یا بستگان زن، شهر یا روستای محلّ سکونت، سطح تحصیلات باید لحاظ گردد؛ بلکه باید وضعیّت و شأن مرد نیز در تعیین مهر المثل زن ملاحظه شود.[1]
مسأله 258. بعضی از مواردی که برای زن «مهر المثل» ثابت میشود از قرار ذیل است:[2]
الف. زن باکره باشد و فردی غیر از زوج، بکارت او را - به واسطۀ نزدیکی یا غیر آن - با اجبار یا اکراه از بین ببرد؛
ب. زن غیر باکره باشد و غیر زوج با اجبار یا اکراه با او نزدیکی نماید؛
ج. امر بر زن مشتبه شده و اقدام به نزدیکی با فردی که شوهرش نیست نموده باشد (وطی به شبهه).
در این مورد، فرق ندارد که نزدیکی بدون عقد ازدواج صورت گرفته[3] یا با عقد ازدواج باطل انجام شده باشد. همین طور، فرقی نیست بین اینکه نزدیکی کننده اطلاع از موضوع داشته یا نداشته باشد.[4]
شایان ذکر است، اگر نزدیکی در اثر عقد ازدواج بوده و بعداً معلوم شود که عقد مذکور باطل بوده، چنانچه مهری که در عقد ازدواج معیّن شده (مهر المُسمّیٰ) کمتر از مهر المثل باشد، بنابر احتیاط لازم باید نسبت به مابه التفاوت آن دو، مصالحه صورت گیرد.
[1]. برای تعیین مهر المثل لازم است علاوه بر امور فوق، نوع عقد نیز از نظر دائم یا موقّت بودن لحاظ شود.
[2]. برخی از احکام ثابت شدن مهر المثل در مسائل مربوط به تعیین نشدن مهریه در عقد، در مبحث «مقدار مهریه و تعیین آن» ذکر شد.
[3]. به عنوان مثال، اگر فرد به خیال اینکه برای ازدواج دائم توافق و رضایت طرفین کافی است و نیاز به خواندن صیغۀ عقد نیست، اقدام به نزدیکی با زنی نماید، در این فرض، مهر المثل عقد دائم برای زن ثابت میشود.
[4]. امّا اگر زن با اطلاع از اینکه فردی که با او نزدیکی کرده شوهر او نیست، حاضر به این امر شده و اشتباه فقط از طرف نزدیکی کننده بوده، زن مهری طلبکار نمیشود.