پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)(چاپ 1403)

موارد ساقط شدن نصف مهریه ← → مطالبۀ مهریه

امتناع از تمکین تا زمان پرداخت مهریه

مسأله 240. اگر هنگام انعقاد عقد دائم برای پرداخت مهریه مدّتی قرار داده نشده باشد، زوجه می­تواند پیش از دریافت تمام مهریه، از نزدیکی کردن شوهر امتناع ورزد، هرچند وی توانایی پرداخت مهر را نداشته باشد؛[1] ولی اگر زوجه پیش از گرفتن مهر، به نزدیکی راضی شود و شوهر این کار را انجام دهد، دیگر نمی­تواند بدون عذر شرعــی از نزدیکی شوهر جلوگــیری نمایــد؛ البتّه، اگر نزدیکی از روی اجبار یا اکراه یا در حال خواب یا بیهوشی و مانند آن باشد، اثری ندارد و زوجه می­تواند همچنان قبل از دریافت مهر، از نزدیکی امتناع ورزد.
شایان ذکر است، واجب بودن تمکین بر زوجه نسبت به استمتاعات دیگر - غیر از نزدیکی - قبل از دریافت مهریه‌ای که بدون مدّت بوده، محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود؛[2] مخصوصاً در صورتی که احتمال بدهد استمتاع منجر به نزدیکی می­شود.

مسأله 241. در هیچ‌ یک از دو مورد ذیل، زوجه نمی­تواند جهت دریافت مهر یا باقیماندۀ آن بدون عذر شرعی از نزدیکی شوهر جلوگیری نماید:
الف. هنگام خواندن عقد دائم برای پرداخت تمام مهر، مدّتی قرار داده شده باشد.
ب. بخشی از مهر مدّت­دار و بخش دیگر آن بدون مدّت باشد و زوج مقدار مهریۀ بدون مدّت را پرداخت نموده باشد؛ چه اینکه زمان پرداخت مقدار مدّت­دار فرا رسیده باشد یا نه.[3]

مسأله 242. اگر شوهر توانایی مالی پرداخت مهریه را نداشته و بدین سبب در ضمن عقد ازدواج، مهریه «عند الاستطاعة» قرار داده شده باشد، چنین مهری در حکم مهر مدّت­دار (مؤجّل) محسوب می­شود، که حکم آن در مسأله قبل بیان شد.

[1]. حکم مذکور از نظر حقوقی، «حقّ حَبْس» نامیده می­شود.

[2]. بنابراین، وظیفۀ زوجه بنابر احتیاط واجب آن است که نسبت به امور فوق در صورت درخواست زوج تمکین کند، هرچند احتیاط واجب آن است که زوج نیز بدون رضایت زوجه وی را وادار به این امور ننماید؛ بدیهی است این مسأله همچون سایر موارد احتیاط واجب، قابل رجوع به مجتهد جامع الشرایط دیگر با رعایت الأعلم فالأعلم می­باشد.

[3]. شایان ذکر است حکم شرط عدم دخول در ضمن عقد ازدواج، در مسألهٔ «211» ذکر شد.
موارد ساقط شدن نصف مهریه ← → مطالبۀ مهریه
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français