کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)
جستجو در:
کیفیّت خواندن صیغۀ عقد دائم ←
→ 5. اگرعاقد وکیل زن و مرد، یا ولیّ شرعی آنان است، در موقع عقد زوجین را معیّن کند.
آداب عقد ازدواج
مسأله 200. مستحب است در هنگام خواندن صیغۀ عقد ازدواج دائم موارد ذیل رعایت گردد:
1. حضور دو نفر شاهد عادل مرد؛
2. آشکار نمودن عقد؛
3. خواندن صیغۀ عقد در شب؛
4. خواندن خطبه قبل از اجرای صیغۀ عقد؛ مناسب است خطبه مشتمل بر حمد خداوند متعال و ذکر شهادتین و صلوات بر محمّد و آل محمّد و وصیّت به تقویٰ و دعا برای زوجین باشد؛ برای نمونه دو خطبه که در کتب روایی و آدابی نقل شده ذکر میشود:
الف. «الْحَمْدُ لِلهِ الَّذی حَمِدَ فی الْکِتَابِ نَفْسَهُ وَافْتَتَحَ بِالْحَمْدِ کِتَابَهُ وَجَعَلَهُ أَوَّلَ مَحَلِّ نِعْمَتِهِ وَآخِرَ جَزَاءِ أَهْلِ طَاعَتِهِ وَصَلَّى اللَّهُ عَلىٰ مُحَمَّدٍ خَیْرِ بَریَّتِهِ وَعَلىٰ آلِهِ أَئِمَّةِ الرَّحْمَةِ وَمَعَادِنِ الحِکْمَةِ وَالْحَمْدُ لِلهِ الَّذی کَانَ فی نَبَئِهِ الصَّادِقِ وَکِتَابِهِ النَّاطِقِ أَنَّ مِنْ أَحَقِّ الْأَسْبَابِ بِالصِّلَةِ وَأَوْلَى الْأُمُورِ بِالتَّقْدِمَةِ سَبَباً أَوْجَبَ نَسَباً وَأَمْراً أَعْقَبَ حَسَباً فَقَالَ جَلَّ ثَنَاؤُهُ: وَهُوَ الَّذی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَصِهْراً وَکانَ رَبُّکَ قَدیراً وَقَالَ: وَأَنْکِحُوا الْأَیامىٰ مِنْکُمْ وَالصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَإِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ.
وَلَوْ لَمْ یَکُنْ فی الْمُنَاکَحَةِ وَالْمُصَاهَرَةِ آیَةٌ مُحْکَمَةٌ مُنْزَلَةٌ وَلَا سُنَّةٌ مُتَّبَعَةٌ لَکَانَ فیمَا جَعَلَ اللَّهُ فیهَا مِنْ بِرِّ الْقَریبِ وَتَأَلُّفِ الْبَعیدِ مَا رَغِبَ فیهِ الْعَاقِلُ اللَّبیبُ وَسَارَعَ إِلَیْهِ الْمُوَفَّقُ الْمُصیبُ فَأَوْلَى النَّاسِ بِاللَّهِ مَنِ اتَّبَعَ أَمْرَهُ وَأَنْفَذَ حُکْمَهُ وَأَمْضىٰ قَضَاءَهُ وَرَضیَ جَزَاءَهُ، وَنَحْنُ نَسْأَلُ اللَّهَ تَعَالىٰ أَنْ یُنْجِزَ لَنَا وَلَکُمْ عَلَى أَوْفَقِ الْأُمُور».[1]
ب. «الْحَمْدُ لِلهِ إِقْرَاراً بِنِعْمَتِهِ وَلَا إِلٰهَ إِلَّا اللَّهُ إِخْلَاصاً بِوَحْدَانیَّتِهِ وَصَلَّى اللَّهُ عَلىٰ مُحَمَّدٍ سَیِّدِ بَریَّتِهِ وَعَلَى الْأَصْفیَاءِ مِنْ عِتْرَتِهِ؛ أَمَّا بَعْدُ فَقَدْ کَانَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ عَلَى الْأَنَامِ أَنْ أَغْنَاهُمْ بِالْحَلَالِ عَنِ الْحَرَامِ فَقَالَ سُبْحَانَهُ: وَأَنْکِحُوا الْأَیامی مِنْکُمْ وَالصَّالِحیٖنَ مِنْ عِبادِکُمْ وَإِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ واسِعٌ عَلیم».[2]
مسأله 201. خواندن صیغۀ عقد ازدواج در اوقات «قمر در عقرب» یا زمانی که «ماه در مُحاق»[3] است و نیز زمان گرمی هوا، مکروه شمرده شده است.
مسأله 202. حضور دو مرد عادل به عنوان شاهد و همچنین پاک بودن زن از خون حیض و نفاس (که برای صحّت طلاق شرط است)، در مورد ازدواج و خواندن عقد - چه دائم و چه موقّت - لازم نیست.
مسأله 203. گرفتن اجرت برای خواندن عقد ازدواج یا صیغۀ طلاق جایز است، ولی در مورد یاد دادن صیغۀ ازدواج یا طلاق حکمی که در مسألۀ «552» ذکر شده، جاری میشود.
1. حضور دو نفر شاهد عادل مرد؛
2. آشکار نمودن عقد؛
3. خواندن صیغۀ عقد در شب؛
4. خواندن خطبه قبل از اجرای صیغۀ عقد؛ مناسب است خطبه مشتمل بر حمد خداوند متعال و ذکر شهادتین و صلوات بر محمّد و آل محمّد و وصیّت به تقویٰ و دعا برای زوجین باشد؛ برای نمونه دو خطبه که در کتب روایی و آدابی نقل شده ذکر میشود:
الف. «الْحَمْدُ لِلهِ الَّذی حَمِدَ فی الْکِتَابِ نَفْسَهُ وَافْتَتَحَ بِالْحَمْدِ کِتَابَهُ وَجَعَلَهُ أَوَّلَ مَحَلِّ نِعْمَتِهِ وَآخِرَ جَزَاءِ أَهْلِ طَاعَتِهِ وَصَلَّى اللَّهُ عَلىٰ مُحَمَّدٍ خَیْرِ بَریَّتِهِ وَعَلىٰ آلِهِ أَئِمَّةِ الرَّحْمَةِ وَمَعَادِنِ الحِکْمَةِ وَالْحَمْدُ لِلهِ الَّذی کَانَ فی نَبَئِهِ الصَّادِقِ وَکِتَابِهِ النَّاطِقِ أَنَّ مِنْ أَحَقِّ الْأَسْبَابِ بِالصِّلَةِ وَأَوْلَى الْأُمُورِ بِالتَّقْدِمَةِ سَبَباً أَوْجَبَ نَسَباً وَأَمْراً أَعْقَبَ حَسَباً فَقَالَ جَلَّ ثَنَاؤُهُ: وَهُوَ الَّذی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَصِهْراً وَکانَ رَبُّکَ قَدیراً وَقَالَ: وَأَنْکِحُوا الْأَیامىٰ مِنْکُمْ وَالصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَإِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ.
وَلَوْ لَمْ یَکُنْ فی الْمُنَاکَحَةِ وَالْمُصَاهَرَةِ آیَةٌ مُحْکَمَةٌ مُنْزَلَةٌ وَلَا سُنَّةٌ مُتَّبَعَةٌ لَکَانَ فیمَا جَعَلَ اللَّهُ فیهَا مِنْ بِرِّ الْقَریبِ وَتَأَلُّفِ الْبَعیدِ مَا رَغِبَ فیهِ الْعَاقِلُ اللَّبیبُ وَسَارَعَ إِلَیْهِ الْمُوَفَّقُ الْمُصیبُ فَأَوْلَى النَّاسِ بِاللَّهِ مَنِ اتَّبَعَ أَمْرَهُ وَأَنْفَذَ حُکْمَهُ وَأَمْضىٰ قَضَاءَهُ وَرَضیَ جَزَاءَهُ، وَنَحْنُ نَسْأَلُ اللَّهَ تَعَالىٰ أَنْ یُنْجِزَ لَنَا وَلَکُمْ عَلَى أَوْفَقِ الْأُمُور».[1]
ب. «الْحَمْدُ لِلهِ إِقْرَاراً بِنِعْمَتِهِ وَلَا إِلٰهَ إِلَّا اللَّهُ إِخْلَاصاً بِوَحْدَانیَّتِهِ وَصَلَّى اللَّهُ عَلىٰ مُحَمَّدٍ سَیِّدِ بَریَّتِهِ وَعَلَى الْأَصْفیَاءِ مِنْ عِتْرَتِهِ؛ أَمَّا بَعْدُ فَقَدْ کَانَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ عَلَى الْأَنَامِ أَنْ أَغْنَاهُمْ بِالْحَلَالِ عَنِ الْحَرَامِ فَقَالَ سُبْحَانَهُ: وَأَنْکِحُوا الْأَیامی مِنْکُمْ وَالصَّالِحیٖنَ مِنْ عِبادِکُمْ وَإِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ واسِعٌ عَلیم».[2]
مسأله 201. خواندن صیغۀ عقد ازدواج در اوقات «قمر در عقرب» یا زمانی که «ماه در مُحاق»[3] است و نیز زمان گرمی هوا، مکروه شمرده شده است.
مسأله 202. حضور دو مرد عادل به عنوان شاهد و همچنین پاک بودن زن از خون حیض و نفاس (که برای صحّت طلاق شرط است)، در مورد ازدواج و خواندن عقد - چه دائم و چه موقّت - لازم نیست.
مسأله 203. گرفتن اجرت برای خواندن عقد ازدواج یا صیغۀ طلاق جایز است، ولی در مورد یاد دادن صیغۀ ازدواج یا طلاق حکمی که در مسألۀ «552» ذکر شده، جاری میشود.
[1]. طبرسى، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، ص206.
[2]. همان.
[3]. ایّام ماه در مُحاق، غالباً در ماههای قمری 30 روزه، سه شب آخر ماه و در ماههای قمری 29 روزه، دو شب آخر ماه میباشد.