کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
تصرّف در اموال فرد غایب یا مفقود الاثر یا محبوس ←
→ تصرّف در اموال فردی که بیهوش شده یا به کُما رفته
تصرّف در اموال فردی که مبتلا به آلزایمر است
مسأله 74. اگر فردی حافظه خود را از دست داده و دچار فراموشی مطلق (آلزایمر کامل) شود و رشد مالی لازم برای تصرّف در اموالش را نداشته باشد، ولیّ عرفی وی میتواند بر اساس «مصلحت»[1] او - با توضیحی که در مسأله بعد ذکر می شود - در اموالش تصرّف کند و احتیاط واجب آن است که برای این امر از حاکم شرع اجازه بگیرد.[2]
مسأله 75. ولیّ عرفی فرد مبتلا به فراموشی مطلق (آلزایمر کامل) بعد از کسب اجازه از حاکم شرع، میتواند نفقات واجب همسر و فرزندان وی را از اموالش بپردازد.
همین طور، میتواند اموال وی را با رعایت مصلحت او برای کسب درآمد جهت تأمین نفقات وی و خانوادهاش و سایر شؤون مرتبط با وی بکار گیرد؛ بلکه گاه لازم است جهت حفظ ارزش مالی پول یا سایر اموال وی، آنها را تبدیل به کالای با ارزش دیگری نماید.
مسأله 76. ولیّ عرفی فرد مبتلا به فراموشی مطلق (آلزایمر کامل) نمی‌تواند با مال وی، تصرّفاتی همچون برگزاری مجالس مستحبّی یا مهمانی و مانند آن را انجام دهد یا اموال او را وقف نماید یا به ورثه و دیگران ببخشد یا به‌طور مجّانی صلح کند یا املاک وی را به عنوان هبه به نام ورثه انتقال داده و سند بزند یا اموالش را به کمتر از قیمت بازاری و معمول آن به دیگران بفروشد یا مصالحه نماید، هرچند خودش در زمان صحّت و سلامت، اهل چنین تصرّفاتی بوده است.
مسأله 77. اگر فردی که اکنون مبتلا به فراموشی مطلق (آلزایمر کامل) شده، در زمان سلامت خود، مثلاً اموالش مانند خانه و مغازه یا غیر آن را به‌طور مجّانی یا کمتر از اجرت المثل در اختیار دیگران قرار داده، ولیّ عرفی وظیفه دارد پس از بیمار شدن او رعایت مصلحت وی را کرده و برای موارد مذکور اجرتی که مقرّر میکند کمتر از اجرت المثل نباشد.[3]
شایان ذکر است، این حکم شامل تأمین نفقات واجبی که بر عهدۀ فرد مبتلا به آلزایمر است نمیشود مانند مسکن، اثاثیّه و لوازم مورد نیاز منزل که باید آن را به‌طور مجّانی برای همسر دائمیش فراهم نماید.
مسأله 75. ولیّ عرفی فرد مبتلا به فراموشی مطلق (آلزایمر کامل) بعد از کسب اجازه از حاکم شرع، میتواند نفقات واجب همسر و فرزندان وی را از اموالش بپردازد.
همین طور، میتواند اموال وی را با رعایت مصلحت او برای کسب درآمد جهت تأمین نفقات وی و خانوادهاش و سایر شؤون مرتبط با وی بکار گیرد؛ بلکه گاه لازم است جهت حفظ ارزش مالی پول یا سایر اموال وی، آنها را تبدیل به کالای با ارزش دیگری نماید.
مسأله 76. ولیّ عرفی فرد مبتلا به فراموشی مطلق (آلزایمر کامل) نمی‌تواند با مال وی، تصرّفاتی همچون برگزاری مجالس مستحبّی یا مهمانی و مانند آن را انجام دهد یا اموال او را وقف نماید یا به ورثه و دیگران ببخشد یا به‌طور مجّانی صلح کند یا املاک وی را به عنوان هبه به نام ورثه انتقال داده و سند بزند یا اموالش را به کمتر از قیمت بازاری و معمول آن به دیگران بفروشد یا مصالحه نماید، هرچند خودش در زمان صحّت و سلامت، اهل چنین تصرّفاتی بوده است.
مسأله 77. اگر فردی که اکنون مبتلا به فراموشی مطلق (آلزایمر کامل) شده، در زمان سلامت خود، مثلاً اموالش مانند خانه و مغازه یا غیر آن را به‌طور مجّانی یا کمتر از اجرت المثل در اختیار دیگران قرار داده، ولیّ عرفی وظیفه دارد پس از بیمار شدن او رعایت مصلحت وی را کرده و برای موارد مذکور اجرتی که مقرّر میکند کمتر از اجرت المثل نباشد.[3]
شایان ذکر است، این حکم شامل تأمین نفقات واجبی که بر عهدۀ فرد مبتلا به آلزایمر است نمیشود مانند مسکن، اثاثیّه و لوازم مورد نیاز منزل که باید آن را به‌طور مجّانی برای همسر دائمیش فراهم نماید.
[1]. توضیح بیشتر در مورد مصلحت، مشابه حکمی است که در مسألۀ «1627» ذکر شد.
[2]. شایان ذکر است اگر بیماری فرد به حدّی باشد که موجب زوال عقل او گردد، احکام مجنون در مورد وی جاری می‌گردد.
[3]. مگر اینکه طرف مقابل بر اساس قرارداد صحیح شرعی، حقّ استفاده از آن مال را بدون تنظیم قرارداد جدید داشته باشد؛ مثل اینکه فرد قبل از بیماری خانۀ خود را به کمتر از اجرت المثل به مدّت معیّنی اجاره داده و در بین مدّت اجاره بیمار شده باشد.