کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
ارث زوجه در موارد اختلافی ←
→ معاملۀ سلف در موارد اختلافی
سهم متعلّق به عَصَبه متوفّی از ارث
مسأله 1601. در مبحث ارث، سهم الارث بعضی از خویشاوندان با کسر مشخّصى معیّن شده است، به این کسر «فرض» و به وارثى که به این شکل ارث مىبرد، «صاحب فرض» یا «فرضبَر» مىگویند.
نظر اهل تسنّن آن است که آنچه از ارث اضافه بر «سهم الفرضِ» صاحبان فرض میماند، به «عَصَبۀ میّت» (برادر میّت، عموهای میّت و برخی از بستگان مذکّر وی) داده میشود، ولی نظر مذهب امامیّه خلاف آن است؛ مثلاً اگر مردى بمیرد و تنها دختر و برادرى داشته باشد، از نظر امامیّه باید نصف ارث را به دختر به عنوان «سهم الفرض» و نصف دیگر را به عنوان «سهم الردّ» به او بپردازند، و به برادر میّت سهمى تعلّق نمیگیرد؛
ولی نظر اهل تسنّن آن است که در این مورد لازم است نصف ارث میّت به برادر وی پرداخت شود، زیرا برادر از «عَصَبۀ میّت» محسوب میشود.
بنابراین، اگر در محیطی مذهب اهل تسنّن بر همگان از جمله وارث امامى مذهب نافذ باشد و مازاد «سهم الفرض» از ارث، به وارث امامی پرداخت نشود، بلکه به «عَصَبۀ متوفّی» داده شود، چنانچه «عَصَبۀ میّت»، امامى مذهب باشند، میتوانند از باب «قاعدۀ مقاصّۀ نوعى»، مازاد «سهم الفرضِ» وارثی را که از اهل تسنّن است بگیرند.
ارث زوجه در موارد اختلافی ←
→ معاملۀ سلف در موارد اختلافی
نظر اهل تسنّن آن است که آنچه از ارث اضافه بر «سهم الفرضِ» صاحبان فرض میماند، به «عَصَبۀ میّت» (برادر میّت، عموهای میّت و برخی از بستگان مذکّر وی) داده میشود، ولی نظر مذهب امامیّه خلاف آن است؛ مثلاً اگر مردى بمیرد و تنها دختر و برادرى داشته باشد، از نظر امامیّه باید نصف ارث را به دختر به عنوان «سهم الفرض» و نصف دیگر را به عنوان «سهم الردّ» به او بپردازند، و به برادر میّت سهمى تعلّق نمیگیرد؛
ولی نظر اهل تسنّن آن است که در این مورد لازم است نصف ارث میّت به برادر وی پرداخت شود، زیرا برادر از «عَصَبۀ میّت» محسوب میشود.
بنابراین، اگر در محیطی مذهب اهل تسنّن بر همگان از جمله وارث امامى مذهب نافذ باشد و مازاد «سهم الفرض» از ارث، به وارث امامی پرداخت نشود، بلکه به «عَصَبۀ متوفّی» داده شود، چنانچه «عَصَبۀ میّت»، امامى مذهب باشند، میتوانند از باب «قاعدۀ مقاصّۀ نوعى»، مازاد «سهم الفرضِ» وارثی را که از اهل تسنّن است بگیرند.