کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
ارث زوجه در موارد اختلافی ←
→ معاملۀ سلف در موارد اختلافی
سهم متعلّق به عَصَبه متوفّی از ارث
مسأله 1601. در مبحث ارث، سهم الارث بعضی از خویشاوندان با کسر مشخّصی معیّن شده است، به این کسر «فرض» و به وارثی که به این شکل ارث میبرد، «صاحب فرض» یا «فرضبَر» میگویند.
نظر اهل تسنّن آن است که آنچه از ارث اضافه بر «سهم الفرضِ» صاحبان فرض میماند، به «عَصَبۀ میّت» (برادر میّت، عموهای میّت و برخی از بستگان مذکّر وی) داده میشود، ولی نظر مذهب امامیّه خلاف آن است؛ مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختر و برادری داشته باشد، از نظر امامیّه باید نصف ارث را به دختر به عنوان «سهم الفرض» و نصف دیگر را به عنوان «سهم الردّ» به او بپردازند، و به برادر میّت سهمی تعلّق نمیگیرد؛ ولی نظر اهل تسنّن آن است که در این مورد لازم است نصف ارث میّت به برادر وی پرداخت شود، زیرا برادر از «عَصَبۀ میّت» محسوب میشود.
بنابراین، اگر در محیطی مذهب اهل تسنّن بر همگان از جمله وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد «سهم الفرض» از ارث، به وارث امامی پرداخت نشود، بلکه به «عَصَبۀ متوفّیٰ» داده شود، چنانچه «عَصَبۀ میّت»، امامی مذهب باشند، میتوانند از باب «قاعدۀ مقاصّۀ نوعی»، مازاد «سهم الفرضِ» وارثی را که از اهل تسنّن است بگیرند.
ارث زوجه در موارد اختلافی ←
→ معاملۀ سلف در موارد اختلافی
نظر اهل تسنّن آن است که آنچه از ارث اضافه بر «سهم الفرضِ» صاحبان فرض میماند، به «عَصَبۀ میّت» (برادر میّت، عموهای میّت و برخی از بستگان مذکّر وی) داده میشود، ولی نظر مذهب امامیّه خلاف آن است؛ مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختر و برادری داشته باشد، از نظر امامیّه باید نصف ارث را به دختر به عنوان «سهم الفرض» و نصف دیگر را به عنوان «سهم الردّ» به او بپردازند، و به برادر میّت سهمی تعلّق نمیگیرد؛ ولی نظر اهل تسنّن آن است که در این مورد لازم است نصف ارث میّت به برادر وی پرداخت شود، زیرا برادر از «عَصَبۀ میّت» محسوب میشود.
بنابراین، اگر در محیطی مذهب اهل تسنّن بر همگان از جمله وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد «سهم الفرض» از ارث، به وارث امامی پرداخت نشود، بلکه به «عَصَبۀ متوفّیٰ» داده شود، چنانچه «عَصَبۀ میّت»، امامی مذهب باشند، میتوانند از باب «قاعدۀ مقاصّۀ نوعی»، مازاد «سهم الفرضِ» وارثی را که از اهل تسنّن است بگیرند.