کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
آثار و توابع اقرار ←
→ اقسام آنچه بدان اقرار میشود
شرایط آنچه بدان اقرار میشود
مسأله 1581. آنچه مورد اقرار قرار میگیرد[1] باید امری باشد که الزام فرد اقرار کننده بر آن شرعاً ممکن باشد، وگرنه اقرارش اثری ندارد؛
مثلاً اگر فرد اقرار نماید که بابت ثمن خرید خمر یا گوشت خوک از شخصی به وی بدهکار است، اقرار مذکور نافذ نیست.[2]
همین طور، اگر اقرار کند که نذر کرده تا 100 هزار تومان به فقیر صدقه دهد یا برای فقیر لباس زمستانی بخرد، فرد فقیر نمیتواند بر اساس اقرار مذکور وی را ملزم به پرداخت 100 هزار تومان صدقه یا خرید لباس زمستانی برای خودش نماید.[3]
مسأله 1582. اگر فرد اقرار به ثبوت حقّی نماید، سپس ادّعا کند ثابت شدن آن حق به سبب باطلی بوده است، اقرار وی در مورد حق ثابت میشود و ادّعای وی در بطلان سبب پذیرفته نمیشود؛ مانند اینکه بگوید: «یک میلیون تومان به فلانی بدهکارم» و بعد از آن مدّعی شود که بدهی مذکور بابت ثمن خرید خمر یا گوشت خوک بوده است.
همین طور است حکم، اگر فرد اقرار به نفی حقّ خویش نماید، سپس ادّعا کند نفی آن حق به سبب باطلی بوده است؛ مانند اینکه بگوید: «طلبی را که از فلانی داشتم به او بخشیدهام و وی را ابراء ذمّه کردهام» و پس از آن مدّعی شود که ابراء ذمّه را در زمانی که محجور بوده، مثلاً نابالغ بوده، انجام داده است.[4]
مسأله 1583. اگر فرد به امری اعتراف کند که به ضرر او باشد، اقرار وی صحیح است، ولی اگر اقرارش به نفع وی یا به ضرر غیر او باشد، صحیح نیست؛ مگر اینکه مورد تصدیق طرف مقابل واقع شود.
بنابراین، اگر فردی اقرار نماید فلان خانم، زوجۀ دائمی اوست، ولی آن زن گفتۀ وی را تصدیق نکند، اقرارش در مورد حرام بودن ازدواج با مادر آن زن صحیح است؛ امّا با این اقرار رعایت وظایف زوجیّت بر زن لازم نمیشود.
مسأله 1584. اگر فرد اقرار به امر مبهمی نماید صحیح است و کسی که به نفعش اقرار شده، میتواند وی را ملزم به تفسیر و بیان و رفع ابهام نماید و چنانچه تفسیر اقرار کننده مطابق با نظر عرف و لغت باشد و صحیح بودن آن احتمال داده شود، از وی پذیرفته میشود؛ مانند اینکه فرد اقرار نماید که «مبلغی پول» به شخص معیّنی بدهکار است یا «مالی» از اموال فردی را تلف کرده است.
مسأله 1585. اگر اقرار فرد مردّد بین مقدار کمتر یا بیشتر باشد، مثل اینکه اقرار نماید یا یک میلیون تومان بدهکار است یا دو میلیون تومان، در این صورت مقدار کمتر برای کسی که به نفع او اقرار شده ثابت میشود.
مثلاً اگر فرد اقرار نماید که بابت ثمن خرید خمر یا گوشت خوک از شخصی به وی بدهکار است، اقرار مذکور نافذ نیست.[2]
همین طور، اگر اقرار کند که نذر کرده تا 100 هزار تومان به فقیر صدقه دهد یا برای فقیر لباس زمستانی بخرد، فرد فقیر نمیتواند بر اساس اقرار مذکور وی را ملزم به پرداخت 100 هزار تومان صدقه یا خرید لباس زمستانی برای خودش نماید.[3]
مسأله 1582. اگر فرد اقرار به ثبوت حقّی نماید، سپس ادّعا کند ثابت شدن آن حق به سبب باطلی بوده است، اقرار وی در مورد حق ثابت میشود و ادّعای وی در بطلان سبب پذیرفته نمیشود؛ مانند اینکه بگوید: «یک میلیون تومان به فلانی بدهکارم» و بعد از آن مدّعی شود که بدهی مذکور بابت ثمن خرید خمر یا گوشت خوک بوده است.
همین طور است حکم، اگر فرد اقرار به نفی حقّ خویش نماید، سپس ادّعا کند نفی آن حق به سبب باطلی بوده است؛ مانند اینکه بگوید: «طلبی را که از فلانی داشتم به او بخشیدهام و وی را ابراء ذمّه کردهام» و پس از آن مدّعی شود که ابراء ذمّه را در زمانی که محجور بوده، مثلاً نابالغ بوده، انجام داده است.[4]
مسأله 1583. اگر فرد به امری اعتراف کند که به ضرر او باشد، اقرار وی صحیح است، ولی اگر اقرارش به نفع وی یا به ضرر غیر او باشد، صحیح نیست؛ مگر اینکه مورد تصدیق طرف مقابل واقع شود.
بنابراین، اگر فردی اقرار نماید فلان خانم، زوجۀ دائمی اوست، ولی آن زن گفتۀ وی را تصدیق نکند، اقرارش در مورد حرام بودن ازدواج با مادر آن زن صحیح است؛ امّا با این اقرار رعایت وظایف زوجیّت بر زن لازم نمیشود.
مسأله 1584. اگر فرد اقرار به امر مبهمی نماید صحیح است و کسی که به نفعش اقرار شده، میتواند وی را ملزم به تفسیر و بیان و رفع ابهام نماید و چنانچه تفسیر اقرار کننده مطابق با نظر عرف و لغت باشد و صحیح بودن آن احتمال داده شود، از وی پذیرفته میشود؛ مانند اینکه فرد اقرار نماید که «مبلغی پول» به شخص معیّنی بدهکار است یا «مالی» از اموال فردی را تلف کرده است.
مسأله 1585. اگر اقرار فرد مردّد بین مقدار کمتر یا بیشتر باشد، مثل اینکه اقرار نماید یا یک میلیون تومان بدهکار است یا دو میلیون تومان، در این صورت مقدار کمتر برای کسی که به نفع او اقرار شده ثابت میشود.
[1]. موضوع اقرار یا «مُقرّ به».
[2]. زیرا شخصی که به نفع او اقرار شده، شرعاً حقّ مطالبۀ ثمن مذکور را از اقرار کننده ندارد.
[3]. زیرا وفای به نذر برای خداوند متعال واجب است، بدون آنکه حقّی را برای شخصی که نذر به نفع اوست شرعاً ثابت نماید.
[4]. امّا اگر از همان ابتدا چنین اقرار کند که بابت ثمن خمر یا گوشت خوک بدهکار به فلانی است یا ذمّۀ بدهکار را در وقتی که نابالغ بوده ابراء کرده است، اقرار مذکور نافذ نیست.