کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
سایر احکام صدقه ←
→ کیفیّت تصرّف مؤسّسات خیریّه در مبالغ دریافتی
جمع‌آوری اموال از مردم برای صرف در جهت خاص
مسأله 1338. اموالی که برای صرف در جهت خاصّی - مانند اطعام زائرین اربعین امام حسین - از مردم جمع‌آوری می‌شود، نوعی صدقه (صدقه بر جهت) محسوب می‌گردد و باید در همان جهت صرف شود.
بنابراین، آن مال با تحویل به متولّیان امر و تحقّق قبض، از ملکیّت فرد پرداخت کننده خارج شده و وی نمی‌تواند آن را پس بگیرد، هرچند هنوز در جهت مذکور صرف نشده و در اختیار متولّیان باشد؛ البتّه، اگر پرداخت کننده، متولّیان را وکیل برای صرف مال در جهت مورد نظر قرار دهد تا قبل از صرف آن در جهت مورد نظر، در ملکیّت مالک اولیّۀ آن باقی بوده و وی - یا ورثه‌اش در صورت فوت او - می‌توانند آن را پس بگیرند.[1]
مسأله 1339. اگر مالی به عنوان صدقۀ بر جهت - مانند اطعام زائرین اربعین امام حسین - جمع‌آوری گردد، ولی به علّت عدم نیاز یا مانند آن، بخشی از مال یا تمام آن در جهت مورد نظر صرف نشود، بنابر احتیاط واجب باید در آنچه به جهت مذکور نزدیکتر است هزینه شود.
بنابراین، در مثال فوق در صورت امکان، بنابر احتیاط واجب باید آن را برای سال آینده نگهداری کنند تا صرف اطعام زائرین اربعین در سال بعد شود[2] و اگر ممکن نیست، بنابر احتیاط واجب برای اطعام زائرین امام حسین در مناسبت دیگری - که به جهت مذکور نزدیکتر است - هزینه گردد.
مسأله 1340. اگر متولّیان امر وکیل باشند اموالی را برای جهت خاصّی همچون اطعام زائرین اربعین امام حسین صرف کنند[3] چنانچه امکان صرف تمام یا بخشی از آن اموال وجود نداشته باشد، باید برای هر نوع تصرّف دیگر از پرداخت کنندگان (مالکان آن اموال) اجازه بگیرند؛ مگر آنکه اطمینان حاصل شود که آنان برای تصرّف در آن قلباً راضی هستند.
امّا اگر امکان دسترسی به آنان وجود نداشته باشد، آن اموال حکم مال مجهول المالک را دارد که حکم آن، در مسائل«1454 و بعد از آن» ذکر می‌شود.
بنابراین، آن مال با تحویل به متولّیان امر و تحقّق قبض، از ملکیّت فرد پرداخت کننده خارج شده و وی نمی‌تواند آن را پس بگیرد، هرچند هنوز در جهت مذکور صرف نشده و در اختیار متولّیان باشد؛ البتّه، اگر پرداخت کننده، متولّیان را وکیل برای صرف مال در جهت مورد نظر قرار دهد تا قبل از صرف آن در جهت مورد نظر، در ملکیّت مالک اولیّۀ آن باقی بوده و وی - یا ورثه‌اش در صورت فوت او - می‌توانند آن را پس بگیرند.[1]
مسأله 1339. اگر مالی به عنوان صدقۀ بر جهت - مانند اطعام زائرین اربعین امام حسین - جمع‌آوری گردد، ولی به علّت عدم نیاز یا مانند آن، بخشی از مال یا تمام آن در جهت مورد نظر صرف نشود، بنابر احتیاط واجب باید در آنچه به جهت مذکور نزدیکتر است هزینه شود.
بنابراین، در مثال فوق در صورت امکان، بنابر احتیاط واجب باید آن را برای سال آینده نگهداری کنند تا صرف اطعام زائرین اربعین در سال بعد شود[2] و اگر ممکن نیست، بنابر احتیاط واجب برای اطعام زائرین امام حسین در مناسبت دیگری - که به جهت مذکور نزدیکتر است - هزینه گردد.
مسأله 1340. اگر متولّیان امر وکیل باشند اموالی را برای جهت خاصّی همچون اطعام زائرین اربعین امام حسین صرف کنند[3] چنانچه امکان صرف تمام یا بخشی از آن اموال وجود نداشته باشد، باید برای هر نوع تصرّف دیگر از پرداخت کنندگان (مالکان آن اموال) اجازه بگیرند؛ مگر آنکه اطمینان حاصل شود که آنان برای تصرّف در آن قلباً راضی هستند.
امّا اگر امکان دسترسی به آنان وجود نداشته باشد، آن اموال حکم مال مجهول المالک را دارد که حکم آن، در مسائل«1454 و بعد از آن» ذکر می‌شود.
[1]. البتّه، اگر در مورد آن وصیت شرعی کرده، در صورت وفات باید مطابق وصیت عمل شود.
[2]. البتّه، اگر مال صدقه داده شده مثلاً موادّ غذایی باشد که امکان نگهداری آن تا سال آینده وجود ندارد، چنانچه از قرائن و شواهد معلوم باشد که مقصود صدقه دهنده خصوص موادّ غذایی مذکور نبوده، بلکه اختیار تبدیل آن به مورد مشابه نیز به متولّیان امر داده شده، بنابر احتیاط واجب در صورت امکان آن را فروخته و پول آن را نگهداری کنند تا سال آینده، مشابه همان موادّ غذایی را در اطعام زائرین اربعین هزینه کنند و اگر این امر نیز ممکن نباشد، بنابر احتیاط واجب آن موادّ غذایی در جهت دیگری - که نزدیکتر به جهت مورد نظر است - صرف شود.
[3]. طوری که با پرداخت مال به متولّیان امر، صدقه بر جهت محقّق نشده باشد.