---

[1]. چه نهاد یا تشکّل مذکور به ثبت رسمی و قانونی رسیده باشد یا نرسیده باشد.
[2]. در این‌گونه موارد، می‌توان گفت پول به «جهت عرفی خاصّی» تملیک شده و انداختن در صندوق به منزلۀ رساندن پول به آن جهت و کافی در تحقّق قبض توسط متولّی عرفی آن می­باشد؛ در مورد «الف»، پول تملیک می‌شود مثلاً به «جهت رسیدگی به فقرا توسط فلان مؤسّسه خیریه» و در مورد «ب»، پول به «جهت رسیدگی به فقرا توسط همین تشکّل که توسط خانواده‌ها یا برخی از آنان منعقد شده» تملیک می‌گردد؛
امّا در مورد «ج»، قرار دادن یک قلّک یا صندوق شخصی در خانه، موجب تحقّق یک جهت عرفی خاص نمی‌شود و لذا با انداختن پول در آن، تملیک به فرد یا جهتی صورت نگرفته است.
شایان ذکر است، چنانچه فردی شخصاً عهده‌دار جمع‌آوری پول و صدقات مستحبی برای فقرا شود و با مراجعه به سایرین، برای رسیدگی به فقرا از آنان پول بگیرد، وی عرفاً متولّی «جهت رسیدگی به فقرا» به حساب می‌آید. بنابراین، چنانچه افراد مال خویش را به جهت مذکور صدقه دهند با تحویل پول به وی و قبض (تحویل) آن، مال به «جهت عام رسیدگی به فقرا» تملیک شده و از ملکیّت فرد خارج شده است (البتّه مجرّد نقل اعتباری پول به حساب بانکی فرد جمع‌آوری کننده صدقه، کافی در تحقّق قبض نیست).
امّا اگر افراد با اعطای مال به شخص مذکور قصد نداشته باشند مال از ملکیّت آنان خارج شود و قصدشان آن باشد که وی وکیل آنان در صدقه دادن و رساندن مال به فقرا باشد، در این صورت تا وکیل مال را به فقرا نرسانده، صدقه محقّق نمی­شود و مال مذکور در ملکیّت موکّلین باقی می­ماند؛ البتّه اگر شخص مذکور از فقیر یا فقرای معیّنی وکالت در قبول و قبض صدقه داشته باشد و از طرف آنان صدقه را قبول و تحویل بگیرد کافی است.
این حکم، در سایر موارد مشابه مثل شخصی که عهده­دار جمع‌آوری پول برای عزاداری حضرت اباعبداللّه الحسین† یا جهت اطعام زائران اربعین شده نیز، جاری می­شود.
[3]. البتّه، اگر فرد صدقه را به حاکم شرع یا وکیل وی تحویل دهد و او آن را به عنوان اینکه ولیّ فقرا است بابت صدقه قبول نماید، صدقه محقّق شده است. همچنین است حکم، اگر خودِ صدقه دهنده از طرف حاکم شرع برای این امر وکالت داشته باشد.
[4]. بنابراین مالک پول، حقّ تصرّف در پول خود را دارد و چنانچه سال خمسیش فرا برسد با وجود سایر شرایط، باید خمس آن را بپردازد؛ البتّه، اگر - مثلاً - نذر کرده که پول­های جمع شده داخل صندوق یا قلّک شخصی­اش را به فقرا صدقه بدهد و صیغۀ نذر با رعایت شرایط صحّت نذر خوانده شده، باید مطابق نذر عمل نماید و در این صورت اگر مبالغ مذکور از درآمد اثنای سالش بوده، چنانچه سال خمسیش فرا رسد، برای وفای به نذر لازم است خمس آن را از مال دیگرش بپردازد.