کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
قرار گرفتن وکالت به عنوان شرط ضمن عقدهای دیگر ←
→ دستمزد وکیل
عزل و باطل شدن وکالت / جایز بودن عقد وکالت
مسأله 1182. وکالت از عقدهای «جایز»[1] است. بنابراین، وکیل - چه با اطلاع موکّل و چه بدون اطلاع وی - میتواند از وکالت انصراف داده و خود را عزل نماید.
همین طور، موکّل میتواند وکیل را عزل کند؛
البتّه، عزل موکّل وقتی محقّق میشود که وکیل از آن مطّلع شود و از طریق شرعی برایش ثابت شود که موکّل، او را عزل نموده است.[2]
بنابراین، اگر مثلاً فردی وکیل در طلاق باشد و موکّل او را عزل کند، چنانچه وکیل قبل از اطلاع از عزل، طلاق را جاری کند، طلاق انجام شده، صحیح و نافذ است.
شایان ذکر است، اگر فردی دیگری را وکیل نماید و وکیل در ضمن عقد وکالت[3] شرط نماید که موکّل وی را از وکالت عزل نکند، نباید وی را عزل کند و چنانچه عزل نماید مرتکب معصیت شده، ولی عزل واقع میشود و این حکم، در موردی که موکّل در ضمن عقد وکالت با وکیل شرط کرده که وکیل خود را عزل نکند نیز جاری است.
همین طور، موکّل میتواند وکیل را عزل کند؛
البتّه، عزل موکّل وقتی محقّق میشود که وکیل از آن مطّلع شود و از طریق شرعی برایش ثابت شود که موکّل، او را عزل نموده است.[2]
بنابراین، اگر مثلاً فردی وکیل در طلاق باشد و موکّل او را عزل کند، چنانچه وکیل قبل از اطلاع از عزل، طلاق را جاری کند، طلاق انجام شده، صحیح و نافذ است.
شایان ذکر است، اگر فردی دیگری را وکیل نماید و وکیل در ضمن عقد وکالت[3] شرط نماید که موکّل وی را از وکالت عزل نکند، نباید وی را عزل کند و چنانچه عزل نماید مرتکب معصیت شده، ولی عزل واقع میشود و این حکم، در موردی که موکّل در ضمن عقد وکالت با وکیل شرط کرده که وکیل خود را عزل نکند نیز جاری است.
[1]. توضیح معنای عقد در مسألۀ «75» ذکر شد.
[2]. مثلاً از خبری که به او رسیده، یقین یا اطمینان به عزل پیدا کند یا بر این امر بیّنه (شهادت دو مرد عادل) اقامه شود.
[3]. حکم صورتی که وکالت در ضمن عقد دیگری شرط شده، در مسألۀ بعد ذکر میشود.