پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)

شرایط سه طرف کفالت ← → قبول حواله در ازای دریافت مبلغ

کفالت / تعریف و شرایط اصل کفالت

مسأله 1127. «کفالت» آن است که فرد متعهّد شود شخصی را که حقّی - مالی یا غیر مالی[1] - بر عهدۀ او است، هر وقت صاحب حق بخواهد نزد او حاضر کند؛ مثلاً فرد متعهّد شود که هر وقت طلبکار بخواهد، بدهکار را نزد وی حاضر نماید.
به شخصی که حقّی بر عهدۀ او است «مکفول» و به کسی که کفالت به نفع او صورت گرفته «مکفول ­له» و به کسی که این طور متعهّد می‏شود «کفیل» می‏گویند.

مسأله 1128. اقدام به کفالت برای دیگران به خودی خود (و با صرف نظر از عناوین دیگر) مکروه است و از امام صادق روایت شده که کفالت، مایۀ خسارت، غرامت و پشیمانی است.[2]

مسأله 1129. اگر در هنگام کفالت مال بر عهدۀ مکفول ثابت باشد، (مثلاً فرد، مبلغی را قرض گرفته یا کالایی را به‌طور نسیه خریده)، کفالت صحیح است؛ امّا چنانچه در هنگام کفالت، مالی بر عهدۀ وی ثابت نشده، ولی سبب آن محقّق شده باشد - مانند عوض (جُعْل) در جُعاله قبل از انجام عمل[3] - صحّت کفالت بدنی محلّ اشکال است.[4]

مسأله 1130. کفالت «عقد»[5] می‌باشد و برای محقّق شدنش، لازم است «ایجاب» از طرف «کفیل» و «قبول» توسّط «مکفول له» (صاحب حقّ) و بنابر احتیاط واجب علاوه بر آن قبول توسّط «مکفول» صورت گیرد و فرقی نمی‌کند ایجاب و قبول به صورت لفظی باشد یا عملی.[6]

[1]. مانند مبلغ قرضی که بر عهدۀ قرض گیرنده است یا ثمن معامله که بر عهدۀ خریدار است یا عینی را که غاصب باید تحویل مالکش دهد یا حاضر کردن قاتل که اولیای مقتول حقّ قصاص وی را دارند.

[2]. من لا یحضره الفقیه، ج3، ص97، باب «الکفالة»، ح3405.

[3]. عامل در جُعاله قبل از انجام عمل، استحقاق حقّ الزحمه (جُعْل) بر عهدۀ جاعل ندارد.

[4]. امّا کفالت مالی صحیح است، بدین صورت که فرد ضامن شود که چنانچه جاعل بعد از انجام عمل حقّ الزحمۀ عامل را نپردازد، وی آن را بپردازد؛ این نوع کفالت مالی را «ضمان ادا» می­نامند که توضیح آن، در مسألۀ «1073» ذکر شد.

[5]. معنای عقد، در مسألۀ «75» توضیح داده شد.

[6]. هرچند با نوشتن مکتوبی که آن را به قصد کفالت امضا نمایند.
شرایط سه طرف کفالت ← → قبول حواله در ازای دریافت مبلغ
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français