کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
فسخ حواله ←
→ جنس و مقدار حواله در واقع معیّن باشد
مطالبه مورد حواله از حواله دهنده
مسأله 1120. اگر کسی که به او حواله شده و حواله را قبول کرده (مُحال علیه) به حواله دهنده (مُحیل) بدهکار نباشد،[1] میتواند - حتّی قبل از پرداختن مورد حواله به طلبکار - مقدار آن را از حواله دهنده مطالبه کند، مگر آنکه طلبی که به او حواله شده مدّتدار بوده، که در این صورت نمیتواند قبل از تمام شدن مدّت، مقدار حواله را از حواله دهنده مطالبه نماید، هرچند آن را پرداخت کرده باشد یا آنکه حواله دهنده معسر بوده و توانایی مالی نداشته باشد، که در این صورت لازم است به وی تا زمان توانایی مالی مهلت دهد.
همین طور، در صورتی که حواله دهنده در ضمن حواله با فردی که به وی حواله شده شرط نماید که قبل از پرداخت مورد حواله، آن را از او مطالبه ننماید، باید به شرط[2] عمل کند.
مسأله 1121. اگر طلبکار طلب خود را به شخصی که به او حواله شده است (مُحال علیه)، به مقدار کمتر صلح کند یا مقداری از طلب خود را به او ببخشد، وی فقط همان مقدار را میتواند از حواله دهنده مطالبه نماید.
مسأله 1122. اگر فرد حواله دهنده (مُحیل) خودش طلب طلبکار را بپردازد، چنانچه شخصی که به او حواله شده (مُحال علیه)، به حواله دهنده بدهکار بوده[3] و خودش از حواله دهنده درخواست کرده که مورد حواله را بپردازد، حواله دهنده میتواند مقداری را که پرداخت کرده از او مطالبه نماید؛ ولی اگر بدون درخواست او طلب را پرداخته، یا اینکه او بدهکار به حواله دهنده نبوده،[4] نمیتواند چیزی را که داده، از وی مطالبه نماید.
مسأله 1123. اگر فردی نزد وکیل یا امین خود، مال معیّنی (به صورت عین شخصی) داشته باشد و طلبکارش را بر او حواله دهد تا آن مال را به وی بدهد، بر وکیل یا امین واجب است در صورت اطلاع از حواله، آن مال را به طلبکار تحویل دهد؛ ولی چنانچه به هر علّتی از تحویل آن امتناع ورزد، بدهی و دین حواله دهنده همچنان باقی است و طلبکار حقّ رجوع به وی را دارد.
همین طور، در صورتی که حواله دهنده در ضمن حواله با فردی که به وی حواله شده شرط نماید که قبل از پرداخت مورد حواله، آن را از او مطالبه ننماید، باید به شرط[2] عمل کند.
مسأله 1121. اگر طلبکار طلب خود را به شخصی که به او حواله شده است (مُحال علیه)، به مقدار کمتر صلح کند یا مقداری از طلب خود را به او ببخشد، وی فقط همان مقدار را میتواند از حواله دهنده مطالبه نماید.
مسأله 1122. اگر فرد حواله دهنده (مُحیل) خودش طلب طلبکار را بپردازد، چنانچه شخصی که به او حواله شده (مُحال علیه)، به حواله دهنده بدهکار بوده[3] و خودش از حواله دهنده درخواست کرده که مورد حواله را بپردازد، حواله دهنده میتواند مقداری را که پرداخت کرده از او مطالبه نماید؛ ولی اگر بدون درخواست او طلب را پرداخته، یا اینکه او بدهکار به حواله دهنده نبوده،[4] نمیتواند چیزی را که داده، از وی مطالبه نماید.
مسأله 1123. اگر فردی نزد وکیل یا امین خود، مال معیّنی (به صورت عین شخصی) داشته باشد و طلبکارش را بر او حواله دهد تا آن مال را به وی بدهد، بر وکیل یا امین واجب است در صورت اطلاع از حواله، آن مال را به طلبکار تحویل دهد؛ ولی چنانچه به هر علّتی از تحویل آن امتناع ورزد، بدهی و دین حواله دهنده همچنان باقی است و طلبکار حقّ رجوع به وی را دارد.
[1]. اگر مُحال علیه به حواله دهنده بدهکار باشد، با قبول حواله، از وی طلبکار میشود، و چنانچه طلب طرفین از هم دارای شرایط تهاتر قهری - که در مسألهٔ «964» ذکر شد - باشد، تهاتر صورت میگیرد، و در غیر آن هر کدام میتواند طلب خود را از دیگری مطالبه کند؛ مگر آنکه طلب مذکور مدّتدار بوده یا بدهکار معسر و ناتوان باشد، مشابه توضیحی که در متن ذکر شد.
[2]. چه اینکه به این شرط تصریح شده باشد یا به صورتهای دیگری که در مسألۀ «302» ذکر شده، لحاظ شده باشد.
[3]. به عبارتی، حواله نسبت به شخص مدیون واقع شده باشد.
[4]. به عبارتی، حواله بر بری و شخص غیر مدیون واقع شده باشد.