مسأله 1068. اگر طلبکار - خود - به بدهکار مدیون باشد، جایز است با رعایت شرایط تقاصّ، مقدار طلب خویش را بابت بدهی و دینی که بر عهده‌اش هست حساب کند و خود را بریء الذمّه نماید.
مثلاً اگر حسن 10 میلیون تومان از حسین طلبکار بوده و حسین از دادن بدهی خود امتناع ورزد و از طرفی حسین نیز 400 کیلو گرم شکر (معادل 10 میلیون تومان) از حسن طلب داشته باشد، حسن می‌تواند طلب خود را به جای مقدار شکری که بدهکار است حساب کند و با مراعات شرایطی که قبلاً‌ ذکر شد، تقاصّ کرده و خود را نسبت به 400 کیلو شکر که بدهکار بوده، بریء الذمّه نماید.
شایان ذکر است، چنانچه بدهی هر یک از طرفین دارای شرایط «تهاتر قهری» که در مسألۀ «965» گذشت باشد، نیازی به تقاصّ نیست و طرفین نسبت به هم به مقدار طلب و بدهی بریء الذمّه می ­باشند.