کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
فروش طلب در مقابل طلب خریدار از شخص ثالث ←
→ نقد کردن طلب مدّتدار در مقابل مبلغ کمتر
فروش طلب به غیر از بدهکار به صورت نقد یا نسیه
مسأله 954. کسی که از دیگری طلبکار است، میتواند طلب خود را - چه مدّتدار باشد و چه حالّ - به شخص دیگر به ثمن کلّی[1] در ذمّۀ وی،[2] به صورت نقد (حالّ) بفروشد، به شرط آنکه موجب ربا یا اشکال شرعی دیگر[3] نباشد؛ امّا فروش طلب مذکور به ثمن کلّی در ذمّۀ آن شخص به صورت مدّتدار (نسیه) صحیح نیست.[4]
مثلاً اگر علی 500 هـــزار دینــار از فــردی طلبکار باشــد، چنانچه بخواهــد آن را به 10 میلیون تومان در ذمّۀ حسن یک ماهه بفروشد، معامله صحیح نیست؛[5] امّا اگر ثمن مذکور حالّ و بدون مدّت در ذمّۀ خریدار باشد، معامله صحیح است به شرط آنکه موجب ربا و اشکال شرعی دیگر نگردد.
مثلاً اگر علی 500 هـــزار دینــار از فــردی طلبکار باشــد، چنانچه بخواهــد آن را به 10 میلیون تومان در ذمّۀ حسن یک ماهه بفروشد، معامله صحیح نیست؛[5] امّا اگر ثمن مذکور حالّ و بدون مدّت در ذمّۀ خریدار باشد، معامله صحیح است به شرط آنکه موجب ربا و اشکال شرعی دیگر نگردد.
[1]. هرچند قیمت کمتر.
[2]. در این فرض، دین در ذمّۀ خریدار بابت ثمن، با انعقاد معامله محقّق میشود و ثمن معامله، دین سابق بر عقد نیست.
[3]. مانند موردی که فرد مالی را (به معاملۀ سلف) پیشخرید کرده و از این بابت طلبکار است و بخواهد طلب مدّتدار مذکور را که هنوز سررسید آن نرسیده به شخص ثالث بفروشد، معاملۀ مذکور - همچنان که در مسأله «249» ذکر شد - باطل است.
[4]. حکم فروش آن طلب در ازای طلبی که خریدار در ذمّۀ شخص ثالث دارد (دین سابق بر عقد)، در مسألۀ بعد ذکر میشود.
[5]. اگر معاملۀ مذکور را به صورت مصالحه انجام دهند، به گونهای که ربا یا اشکال شرعی دیگر - مانند آنچه در مسألۀ «249» ذکر شد - پیش نیاید، اشکال ندارد.