کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
شرایط عمل (کار مورد جعاله) ←
→ مقایسۀ «جعاله» و «اجارۀ اجیر»
شرایط جاعل و عامل
مسأله 624. جاعل باید جعاله را با قصد و اختیار انجام دهد. همین طور، نسبت به مالی که با جعاله به ملکیّت دیگری در میآورد، «مالک» یا در «حکم مالک» (مانند وکیل یا ولیّ شرعی مالک) باشد؛ علاوه بر این، نباید همچون نابالغ و سفیه و مفلّس، شرعاً «محجور»[1] باشد.
بنابراین، مثلاً جعالهای که توسّط نابالغ واقع شود، صحیح نیست؛[2] البتّه اگر نابالغ جعاله را از طرف دیگری (فرد بالغ رشید) به وکالت یا اجازه از وی منعقد کند، صحیح است.[3]
مسأله 625. عامل برای آنکه مستحقّ جُعْل (مالی که جاعل به عنوان عوض انجام کار قرار داده) شود، لازم نیست شرط خاصّی داشته باشد؛ بلکه چنانچه کار مورد جعاله توسّط فرد «محجور» مانند نابالغ - چه ممیّز باشد و چه غیر ممیّز؛ چه با اجازۀ ولیّش باشد و چه بدون اجازۀ او - انجام شود، کافی است و وی مستحقّ جُعْل میباشد.
مسأله 626. اگر عامل پیش از قرارداد جعاله کار را انجام داده باشد، یا بعد از قرارداد به قصد اینکه اجرت نگیرد آن را انجام دهد، استحقاق دریافت مزد ندارد.
بنابراین، مثلاً جعالهای که توسّط نابالغ واقع شود، صحیح نیست؛[2] البتّه اگر نابالغ جعاله را از طرف دیگری (فرد بالغ رشید) به وکالت یا اجازه از وی منعقد کند، صحیح است.[3]
مسأله 625. عامل برای آنکه مستحقّ جُعْل (مالی که جاعل به عنوان عوض انجام کار قرار داده) شود، لازم نیست شرط خاصّی داشته باشد؛ بلکه چنانچه کار مورد جعاله توسّط فرد «محجور» مانند نابالغ - چه ممیّز باشد و چه غیر ممیّز؛ چه با اجازۀ ولیّش باشد و چه بدون اجازۀ او - انجام شود، کافی است و وی مستحقّ جُعْل میباشد.
مسأله 626. اگر عامل پیش از قرارداد جعاله کار را انجام داده باشد، یا بعد از قرارداد به قصد اینکه اجرت نگیرد آن را انجام دهد، استحقاق دریافت مزد ندارد.
[1]. افراد «محجور» کسانی هستند که شرعاً نسبت به تصرّف در اموال و ذمّۀ خود محدودیّتهایی دارند؛ شرح مسائل مربوط به این افراد در فصل «حَجْر» ذکر میشود.
[2]. مگر آنکه وی در انجام جعاله مستقل نباشد، یعنی حدود و خصوصیّات در جعاله و عوض آن، توسّط ولیّ شرعی وی با رعایت شرایط آن تعیین شود.
[3]. مشابه آنچه در فصل «خرید و فروش»، مسائل «129 و 130» ذکر شد.