پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)

انجام نشدن کار مورد اجاره ← → تهیّۀ لوازم کار

سفارش ساخت

مسأله 566. مواردی که در آن سفارش ساخت صورت می‌گیرد - مثل اینکه از نجّار خواسته شود وسیلۀ معیّنی را بسازد - به روش‌های مختلفی ممکن است انجام شود، از جمله موارد ذیل:
الف. نجّار با چوب و لوازم خود، وسیله را ساخته و در ازای وسیلۀ ساخته شده پول بگیرد. به تعبیر دیگر، نجّار پس از آنکه وسیله را برای خودش ساخت، آن را به طرف مقابل بفروشد.[1]
ب. سفارش دهنده، نجّار را وکیل کند تا برای او به قیمت معیّن یا قیمتی که خود نجّار صلاح می‌داند، چوب خریده و سپس وسیله را برای او با اجرت معیّن بسازد.[2]
ج. سفارش دهنده از نجّار بخواهد وسیلۀ مورد نظر را با اجرت ساخت معیّن برای او بسازد، چه اینکه با چوب‌هایی باشد که خود نجّار از قبل داشته یا اینکه نجّار برای ساخت آن وسیله، چوب خریداری کند؛
در حقیقت، نجّار مبلغی بابت چوب و سایر مواد اولیّه و مبلغی بابت اجرت ساخت دریافت می‌کند و در این مورد دو معامله انجام می‌گردد؛ یکی اجاره یا جُعاله بر ساخت وسیله و دیگری تملیک چوب و سایر مواد اولیّه با فروش آن یا مصالحه و مانند آن.
مسأله 567. صورت‌های مذکور در مسألۀ قبل - که بعضاً قابل ترکیب با یکدیگر نیز هست و مثال‌های متعدّدی همچون سفارش دوخت لباس و... دارد - از جهاتی مانند مالکیّت مواد اولیّه قبل از تحویل، زمان مالکیّت وسیلۀ ساخته شده و... با هم فرق دارند که باعث می‌شود در برخی حالات، اثرات و مسائل متفاوتی بر هر یک از آنها مترتّب گردد.
شایان ذکر است، محقّق شدن هر یک از این صورت‌ها، بستگی به نوع قرار و تعامل بین دو طرف و همین طور قصد آنها دارد و باید شرایط صحّت معاملاتی که هر یک از صورت‌های مذکور بر اساس آن انجام شده (اجاره، خرید و فروش، مصالحه، معاوضه، جُعاله یا غیر آن)، وجود داشته باشد.

[1]. یا اینکه با قرارداد دیگری همچون صلح، آن را به ملکیّت طرف مقابل در آورد.
[2]. در این صورت، با توجّه به نوع توافق دو طرف، ممکن است سفارش‌پذیر جهت خرید مواد اولیّه نیز اجرت دریافت کند.
انجام نشدن کار مورد اجاره ← → تهیّۀ لوازم کار
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français