مسأله 552. اجیر شدن نسبت به کارهایی که شرعاً باید به‌طور مجّانی انجام شود - نه در مقابل عوض - صحیح نیست؛ چه آن عمل واجب باشد یا مستحب؛ عینی باشد یا کفایی؛ تعبّدی باشد یا توصّلی.[1]
برخی از آن موارد عبارتند از:
- انجام نمازهای واجب خود فرد و نیز انجام نافله‌های شبانه‌روزی و روزۀ واجب ماه رمضان وحجّة الاسلام خودش؛
بنابراین، اگر مثلاً پدری برای آنکه فرزند خود را جهت خواندن نمازهایش تشویق نماید، وی را اجیر کند تا در مقابل گرفتن مبلغی نمازهای خودش را بخواند، اجاره صحیح نیست.
- قضاوت توسط قاضی شرعی در مرافعات شرعیّه، جهت رفع نزاع و اختلاف.
- اذان گفتن برای نماز.
- غسل دادن و حنوط نمودن و کفن کردن میّت و نماز خواندن بر او و دفن وی.[2]
- تعلیم احکام به دیگران در موارد الزامی (واجب و حرام) که محلّ ابتلا و مورد نیاز باشد، بنابر احتیاط واجب.
صحیح بودن اجاره، در سه مورد اخیر محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط ترک نشود.
مسأله 553. اجیر شدن نسبت به اعمالی که شرعاً لازم نیست مجّانی انجام شود، صحیح است، هرچند از کارهای واجب یا مستحب باشد؛ برای نمونه چند مورد ذکر می‌شود:
- به جا آوردن نماز یا روزۀ دیگران در مواردی که نیابت صحیح باشد.[3]
- طبابت و معالجۀ بیماران؛ چه با تجویز دارو باشد و چه با انجام کارهایی مثل عمل جرّاحی، پانسمان، تزریقات و...
- تعلیم و آموزش علومی مثل کشاورزی، صنعت، پزشکی که برای حفظ نظام جامعۀ انسانی لازم است.
- تعلیم و آموزش احکام شرعی در موارد غیر الزامی، مانند مستحبّات و مکروهات و همین طور، موارد الزامی که مورد نیاز و محلّ ابتلا نباشد.
- تعلیم قرآن (غیر موارد لازم در نمازهای واجب).
مسأله 554. انسان می‌تواند برای ذکر مصیبت حضرت سیّد الشّهداء(علیه السلام) و سایر حضرات معصومین(علیهم السلام) و بیان فضائل اهل بیت(علیهم السلام) و سخنرانی که شامل موعظه و مانند آن باشد (اموری که فایدۀ معقولی داشته باشد؛ چه فایدۀ دینی باشد و چه دنیایی)، اجرت دریافت کند.[4]
مسأله 555. پرداخت اجرت به امام جماعت و دریافت آن برای مقدّمات حضور در جماعت مانند هزینۀ رفت و آمد، حضور در ساعت معیّن در محلّ اقامۀ نماز جماعت اشکال ندارد؛ بلکه دریافت اجرت برای اقامۀ جماعت به خودی خود جایز است، هرچند شایسته است برای این امر اجرتی دریافت ننماید.[5]