پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)

3. فروش کالا به صورت نسیه به شرط اجاره و مانند آن ← → تمدید قرارداد فوق

2. مصالحۀ کالا به صورت سلف به شرط اجاره و مانند آن

مسأله 520. یکی دیگر از راه‌کارهای جایگزین رهن متداول در بین مردم، مصالحۀ کالایی مانند سکّه یا ارز یا حتّی سایر اشیاء به شرط اجارۀ منزل است؛
مثلاً اگر بخواهند مبلغ رهن منزل را 100 میلیون تومان و اجاره ‌بها را 100 هزار تومان قرار دهند و در زمان انعقاد قرارداد، 100 میلیون تومان معادل 10 سکّۀ طلا باشد، به صورت ذیل عمل کنند:
صاحب‌خانه (مصالِح) 10 سکّۀ طلا را در ذمّۀ خود برای تحویل در یک سال آینده در مقابل 100 میلیون تومان نقد به طرف مقابل مصالحه نماید[1] و مستأجر (متصالِح) در ضمن مصالحه شرط کند که صاحب‌خانه، منزل خود را به مبلغ ماهی 100 هزار تومان به وی اجاره دهد.
شایان ذکر است، برای جلوگیری از ضرر احتمالی ناشی از نوسان قیمت طلا، صاحب‌خانه می‌تواند در ضمن مصالحه از مستأجر وکالت بگیرد که اگر قیمت سکّه در سال آینده افزایش یافت، سکّه‌هایی را که بدهکار است، در سررسید آن به 100 میلیون تومان مصالحه کند و مبلغ مذکور را به مستأجر بپردازد. همین طور، مستأجر در ضمن معامله از صاحب‌خانه وکالت بگیرد که اگر در سال آینده قیمت طلا کاهش یافت، سکّه‌هایی را که طلبکار است، در سررسید آن در مقابل 100 میلیون تومان مصالحه کند و آن مبلغ را از صاحب‌خانه بگیرد.
در صورتی که فرد بخواهد بدون اجاره، منزل را رهن کامل کند، می‌تواند در ضمن مصالحۀ سکّه به صورت فوق،[2] به جای شرط اجاره، شرط کند که صاحب‌خانه در مدّت یک سال خانه را به صورت رایگان در اختیار وی قرار داده یا آنکه منافع این مدّت را از طریق مصالحۀ مجّانی و بدون عوض به ملکیّت وی درآورد.

[1]. به جای مصالحه به صورت سلف، می­توان از بیع سلف (پیش فروش) استفاده نمود، بدین صورت که صاحب‌خانه 10 سکّه طلا را در ذمّۀ خود برای تحویل در یک سال آینده در مقابل 100 میلیون تومان نقد به طرف مقابل پیش فروش نماید، ولی در این صورت - همان طور که در مسألۀ «237»بیان شد - لازم است خریدار ثمن معامله را قبل از جدایی از فروشنده، به وی تحویل داده و به قبض او در‌ آورد؛ توضیحات بیشتر، در مسائل «237 تا240» ذکر شد.
[2]. یا پیش فروش سکّه (بیع سلف) به توضیحی که گذشت.
3. فروش کالا به صورت نسیه به شرط اجاره و مانند آن ← → تمدید قرارداد فوق
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français