پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)

شرط 6) نامعلوم و مبهم نباشد ← → شرط 4) علیه شخص ثالث نباشد

شرط 5) امکان و احتمال انجام آن وجود داشته باشد.

مسأله 305. اگر هنگام انجام معامله، هر دو طرف، معتقد باشند فردی که باید به شرط عمل کند، توانایی انجام آن را ندارد، شرط باطل است[1] و تخلّف از آن، موجب ثبوت خیار (حقّ فسخ) نمی­شود؛
امّا اگر هر دو طرف یا کسی که باید به شرط عمل کند، اعتقاد به توانایی انجام شرط داشته باشند، مثلاً خریدار شرط کند که فروشنده عیب کالا را برطرف کند و فروشنده به خیال اینکه توانایی برطرف کردن عیب را دارد، با قبول این شرط کالا را بفروشد، شرط صحیح است،[2] هرچند بعداً معلوم شود وی نمی­توانسته به شرط عمل کند یا پس از معامله، مانعی برای انجام شرط به وجود آید.
البتّه، در صورتی که به عقیدۀ شرط کننده، انجام آن مقدور و به عقیدۀ طرف مقابل، غیر مقدور باشد، صحیح بودن چنین شرطی محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط در مورد آن ترک نشود.

[1]. البتّه، احتمال عقلایی توانایی انجام شرط کافی است و یقین یا اطمینان به آن لازم نمی‌باشد.
[2]. بنابراین، آثاری که برای شرط ضمن معامله قرار داده شده - مانند حقّ فسخ در صورت تخلّف از آن - در این مورد نیز وجود دارد.
شرط 6) نامعلوم و مبهم نباشد ← → شرط 4) علیه شخص ثالث نباشد
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français