پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)

شرط سوّم: مدّت معامله معیّن باشد ← → شرط اوّل: خصوصیّات کالا معلوم باشد

شرط دوّم: ثمن قبل از جدایی خریدار و فروشنده از یکدیگر تحویل داده شود

مسأله 237. در معاملۀ سلف، پیش از آنکه خریدار و فروشنده از هم جدا شوند، خریدار باید تمام قیمت (ثمن) را به فروشنده بدهد، وگرنه معامله باطل است.[1]

مسأله 238. اگر خریدار به مقدار قیمت کالا (مبیع)، از فروشنده طلبکار باشد و آن طلب، طلب نقد یا طلب مدّت­داری باشد که مدّت آن فرا رسیده است، چنانچه خریدار طلب خویش را بابت قیمت جنس حساب کند و فروشنده قبول نماید، معاملۀ سلف صحیح است.

مسأله 239. اگر خریدار، فقط مقداری از قیمت (ثمن) را قبل از اینکه از فروشنده جدا شود بپردازد، معامله فقط نسبت به همان مقدار صحیح است و در این صورت، فروشنده حق دارد معامله را در همان مقدار صحیح فسخ کند.

مسأله 240. پرداخت چک، حکم تحویل قیمت (قبض ثمن) را ندارد، هرچند تاریخ آن مربوط به همان روز باشد؛ البتّه، خریدار می­تواند فروشنده را وکیل نماید تا پس از نقد کردن چک و گرفتن پول از بانک، کالا را به صورت سلف بفروشد، سپس از طرف خریدار معامله را قبول کند.
همچنین، انتقال اعتباری ثمن معامله از حساب خریدار به حساب فروشنده از طریق شبکه شتاب بانکی - به تنهایی - برای تحقّق قبض (تحویل) کافی نیست.
شایان ذکر است، برای تحقّق هدف مذکور می­توان به جای معاملۀ سلف از «عقد مصالحه» استفاده نمود. بنابراین، چنانچه قرارداد صلحی تنظیم شود و فرد[2] کالایی را در ذمّۀ خویش به‌طور مدّت­ دار در ازای مبلغ معیّن نقد یا نسیه در ذمّۀ طرف مقابل[3] مصالحه نماید و مدّت نسیه نیز معلوم باشد و دیگری نیز قبول نماید اشکال ندارد و در این صورت، طرف مقابل (متصالح) بدهکار شده و می­تواند برای ادای بدهی خویش چک داده یا ثمن معامله را با انتقال اعتباری و کارت به کارت کردن بپردازد.

[1]. به اصطلاح گفته می‌شود قبل از اینکه خریدار و فروشنده از یکدیگر جدا شوند، ثمن معامله تحویل داده و «قبض» گردد.

[2]. به عنوان مُصالِح (صلح کننده).

[3]. به عنوان مُتصالح (پذیرنده صلح).
شرط سوّم: مدّت معامله معیّن باشد ← → شرط اوّل: خصوصیّات کالا معلوم باشد
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français