پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)

بیشتر یا کمتر بودن مال از مقدار مورد معامله ← → 2. مقدار کالا و قیمت آن (مبیع و ثمن) معلوم باشد

چند راه‌کار برای معاملۀ مقدار مال نامعیّن

مسأله 151. اگر طرفین بخواهند مالی که مقدار دقیق آن را - با معیار مذکور در مسألۀ «145» نمی‌دانند، معامله کنند، مثلاً در حالی که از تعداد لباس‌های داخل کیسه اطلاع ندارند، بخواهند آن را در مقابل 100 هزار تومان معامله نمایند، می‌توانند هر یک از راه‌کارهای ذیل را به کار گیرند:
1. به جای خرید و فروش از قرارداد «مصالحه» استفاده کنند؛ مثل آنکه فرد بگوید: «این لباس­ها را به 500 هزار تومان مصالحه کردم» و طرف مقابل هم قبول کند.
2. فروشنده مقدار معیّنی از کالا را در ذمّۀ خود بفروشد، مثلاً 100 عدد لباس را که نمونه‌ای از آن مشاهده شده، در ذمّۀ خود به مبلغ 500 هزار تومان بفروشد، سپس با رضایت خریدار 100­ عدد لباسی را که بدهکار شده، در مقابل لباس‌های موجود در کیسه - که مقدار دقیقش را نمی‌دانند - مصالحه نماید و طرف مقابل هم قبول کند.
3. فروشنده حدّاقل مقداری را که اطمینان به وجود آن مقدار در کیسه دارد، بفروشد؛ مثلاً 50 عدد لباس را به 500 هزارتومان بفروشد؛ سپس بگوید: «اگر لباس­ها بیشتر بود، بقیّه را به تو هدیه کردم» و طرف مقابل هم قبول کند و بعد مال را تحویل بگیرد.

مسأله 152. خریداری که قیمت کالا را نمی‌داند، می‌تواند فروشنده را وکیل کند تا کالا را پس از تعیین مقدار مناسب با پول او برایش خریداری کرده، سپس به وی تحویل دهد؛ مثلاً مشتری که قیمت تخم مرغ را نمی‌داند، 10 هزار تومان به فروشنده داده و به او بگوید: «به همین اندازه تخم مرغ وزن کن و به من بفروش و خودت از طرف من معامله را قبول کن»؛ در این صورت، چنانچه فروشنده این کار را انجام دهد، معامله به‌طور صحیح واقع شده است و مشتری مالک تخم مرغ­هایی که تحویل می­گیرد می­شود، هرچند وزن آن را نداند.
بیشتر یا کمتر بودن مال از مقدار مورد معامله ← → 2. مقدار کالا و قیمت آن (مبیع و ثمن) معلوم باشد
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français