کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
4. قصد انجام معامله را داشته باشند ←
→ راهکار مناسب برای خرید توسط بچّهها
ولایت در معاملۀ مال نابالغ، سفیه و دیوانه
مسأله 138. افراد ذیل با شرایطی که ذکر میشود، میتوانند مال نابالغ یا دیوانه یا سفیه را - در صورتی که با حالت دیوانگی یا سفیه بودن به سنّ بلوغ رسیدهاند- بفروشند یا با مال آنها کالایی برایشان خریداری کنند[1]:
1. پدر و جدّ پدری، به شرط آنکه معامله مفسده نداشته باشد؛
2. وصیّ پدر و جدّ پدری در مواردی که پدر و جدّ پدری هیچ یک نباشند؛ به شرط آنکه معامله مصلحت داشته باشد. منظور از وصیّ در اینجا کسی است که پدر یا جدّ پدری نسبت به اموال فرد مذکور (نابالغ یا سفیه یا دیوانه)، به وی وصیّت کردهاند.
3. مجتهد عادل یا وکیل او و اگر دسترسی به مجتهد عادل یا وکیلش نباشد، مؤمن عادل؛ ولایت در این مورد (مورد سوم) در صورتی است که هیچ یک از دو مورد قبل نباشند و مشروط است به اینکه معامله مصلحت داشته باشد؛ البتّه، احتیاط مستحب آن است که حاکم شرع یا وکیل وی یا مؤمن عادل تنها در جایی که معامله نکردن باعث ضرر و مفسده باشد، اقدام به آن نمایند.[2]
1. پدر و جدّ پدری، به شرط آنکه معامله مفسده نداشته باشد؛
2. وصیّ پدر و جدّ پدری در مواردی که پدر و جدّ پدری هیچ یک نباشند؛ به شرط آنکه معامله مصلحت داشته باشد. منظور از وصیّ در اینجا کسی است که پدر یا جدّ پدری نسبت به اموال فرد مذکور (نابالغ یا سفیه یا دیوانه)، به وی وصیّت کردهاند.
3. مجتهد عادل یا وکیل او و اگر دسترسی به مجتهد عادل یا وکیلش نباشد، مؤمن عادل؛ ولایت در این مورد (مورد سوم) در صورتی است که هیچ یک از دو مورد قبل نباشند و مشروط است به اینکه معامله مصلحت داشته باشد؛ البتّه، احتیاط مستحب آن است که حاکم شرع یا وکیل وی یا مؤمن عادل تنها در جایی که معامله نکردن باعث ضرر و مفسده باشد، اقدام به آن نمایند.[2]
[1]. یا اقدام به تصرّفات دیگری مانند اجاره دادن، مضاربه یا مشارکت با اموالشان نمایند.
[2]. توضیحات بیشتر در مورد محجورین و ولایت بر آنان، از جمله حکم اشخاصی که پس از بلوغ دیوانه یا سفیه شدهاند و همین طور معنای مفسده و مصلحت، در فصل «حَجْر» بیان خواهد شد.