کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
احکام معاملۀ فضولی و مسائل مرتبط با آن / فروش مال دیگری به صورت عین شخصی ←
→ 1. معامله را با اختیار خود انجام دهند
2. مالک جنس و عوض آن یا در حکم مالک باشند
مسأله 112. یکی از شرایط فروشنده و خریدار در معاملۀ «عین شخصی»[1] آن است که هر یک از آن دو نسبت به مالی که میخواهند معامله کنند (مبیع و قیمت آن)، یکی از سه حالت ذیل را داشته باشند:
الف. خود، مالک آن باشند؛[2]
ب. ولیّ شرعی مالک باشند، مانند پدر نسبت به اموال بچّۀ نابالغ؛
ج. وکیل مالک در انجام معامله باشند یا در معامله اجازه[3] داشته باشند.
در غیر این صورت، چنانچه معاملهای انجام شود، «معاملۀ فضولی» نام دارد که برخی از احکام آن در مسائل بعد ذکر میشود.
مسأله 113. از شرایط صحیح بودن معامله در موردی که کالا (مبیع) یا عوض آن (ثمن) «کلّی در ذمّه» باشد این است که چنانچه فرد معامله در ذمّه را برای دیگری انجام میدهد، از او اجازه یا وکالت در انجام معامله داشته یا ولیّ شرعی وی باشد؛ در غیر این صورت - مانند آنچه در صفحۀ «105»، پاورقی «3» ذکر میشود - معامله احکام فضولی را دارد.
الف. خود، مالک آن باشند؛[2]
ب. ولیّ شرعی مالک باشند، مانند پدر نسبت به اموال بچّۀ نابالغ؛
ج. وکیل مالک در انجام معامله باشند یا در معامله اجازه[3] داشته باشند.
در غیر این صورت، چنانچه معاملهای انجام شود، «معاملۀ فضولی» نام دارد که برخی از احکام آن در مسائل بعد ذکر میشود.
مسأله 113. از شرایط صحیح بودن معامله در موردی که کالا (مبیع) یا عوض آن (ثمن) «کلّی در ذمّه» باشد این است که چنانچه فرد معامله در ذمّه را برای دیگری انجام میدهد، از او اجازه یا وکالت در انجام معامله داشته یا ولیّ شرعی وی باشد؛ در غیر این صورت - مانند آنچه در صفحۀ «105»، پاورقی «3» ذکر میشود - معامله احکام فضولی را دارد.
[1]. معنای معامله بر عین شخصی و فرق آن با معامله بر ذمّه، در مسائل «81 تا 83» ذکر شده است.
[2]. بدیهی است برای آنکه معامله بهطور صحیح انجام شود، لازم است سایر شرایط - مانند محجور نبودن دو طرف معامله (شرط سوّم) - نیز رعایت گردد.
[3]. در بعضی از موارد، اطمینان به رضایت صاحب مال برای جایز بودن معامله کافی است که توضیح آن در ادامه ذکر میشود.