---

[1]. توضیح شرایط معاملۀ سلف در مبحث مربوط به آن ذکر می‌شود؛ از جمله شرایط آن است که در هنگام معامله باید خصوصیّات کالا معیّن باشد؛ امّا از آنجا که طلاهای مستعمل در این گونه معاملات جهت ذوب شدن به طلا فروش کل داده می‌شود، همین که مادّه و اصل طلا - بدون لحاظ خصوصیّات ظاهری - معامله شود، کافی است.

[2]. این معامله به صورت دیگری نیز قابل انجام است: طلافروش کلّ، 1 کیلوگرم طلای نو - که در اختیار دارد - را به مبلغ 1 میلیارد و 230 میلیون تومان به طلا فروش جزء بفروشد، طوری که 1میلیارد و 200 میلیون تومان آن نقد و 30 میلیون تومان آن نسیه یک ماهه باشد و خریدار مبلغ مذکور را در ذمّه بدهکار شود؛ سپس طلافروش جزء 1 کیلو گرم طلای مستعمل را در ذمّۀ خود به صورت سلف و برای تحویل در یک ماه دیگر در مقابل همان 1 میلیارد و 200 میلیون تومانی که طلافروش کلّ به صورت نقد در ذمّهٔ وی طلبکار شده، به وی پیش‌فروش کند.

[3]. برخی از طلافروشان در چنین معاملاتی از راه‌کار «قرض‌الحسنه و فروش طلب» استفاده می‌کنند، به این صورت که:
«طلافروش کل، یک کیلوگرم طلای نو را بدون شرط به طلا فروش جزء قرض‌الحسنه می‌دهد؛ آن گاه پس از گذشت یک ماه طلافروش کل، یک کیلوگرم طلای نو را که طلب دارد به مبلغ 1 میلیارد و 230 میلیون تومان به نرخ روز به طلافروش جزء نقداً می‌فروشد. سپس، با توافق طرفین، طلافروش جزء به جای 1 میلیارد و 200 میلیون تومان از بدهی خود، یک کیلوگرم طلای مستعمل داده و باقیمانده را پول می‌پردازد، یا آنکه به جای تمام بدهی خود طلای مستعمل می‌دهد»؛
امّا باید توجّه داشت این راهکار در صورتی صحیح است که طلایی که قرض داده می‌شود «مثلی» باشد، که توضیح آن در مسألۀ «1504» ذکر می‌شود؛
ولی بسیاری از زیورآلات نو که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد، از آنجا که مادّه و اصل طلای آن «مثلی» و هیأت و کیفیّت و شکل ساختش «قیمی» می‌باشد، آنچه در مراجعۀ بعدی بر ذمّۀ طلا فروش جزء ثابت است، دو چیز می‌باشد: 1. اصل مادّۀ طلا به وزن 1 کیلوگرم؛ 2. قیمت هیأت و شکل ساخت به نرخ روزی که طلای نو قرض داده شده است و حکم تورّم و کاهش ارزش پول از زمان قرض دادن تا زمان ادای دین، در پاورقی«5» از مسألهٔ «1012» ذکر می‌شود.
بنابراین، در مراجعه‌ای که هنگام تسویه حساب صورت می‌گیرد، طلافروش کل، نسبت به یک کیلوگرم مادّۀ طلایی که طلب دارد، می‌تواند یک کیلو گرم طلای غیر ساخته یا مستعمل بگیرد یا با رضایت طرف مقابل آن طلب را به صورت نقد فروخته و پول طلا را به قیمت روز (یا هر قیمت توافقی دیگر) دریافت کند و نسبت به قیمت هیأت و شکل ساخت آن نیز می‌تواند پولش را گرفته یا با رضایت طرف مقابل، عوض آن طلا دریافت نماید.
توضیح بیشتر در مورد مثلی یا قیمی بودن زیور آلات و سایر اجناس در فصل «غصب و سایر امور ضمان‌آور»، مسألۀ «1523» ذکر می‌شود.