کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2) (چاپ 1403)
جستجو در:
مواردی که خوردن اشیای حرام، جایز میشود ←
→ خوردن و آشامیدن از منزل کسانی که در آیۀ مبارکۀ سورۀ نور ذکر شده
حقّ المارّه
مسأله 1417. اگر انسان از کنار درخت یا زراعتی عبور کند، میتواند بدون آنکه به باغ، زمین زراعی، درختان و شاخههای آنها، میوهها و غیر آن، آسیب و خسارت وارد کند، در همان مکان از میوه یا محصول آن بخورد، هرچند خوردن آن ضروری نباشد یا از همان ابتدا به قصد خوردن میوه یا محصولات دیگر از آن مسیر آمده باشد.
البتّه، حکم مذکور بنابر احتیاط واجب شامل موارد ذیل نمیشود:
1. باغ یا زراعت، دیوار یا حصار و مانند آن داشته باشد.
2. گمان به نارضایتی مالک داشته باشد.
3. مالکِ آن، فرد محجور مثل بچّۀ نابالغ یا دیوانه باشد.[1]
شایان ذکر است، انسان حقّ ندارد میوه یا محصول را با خود ببرد که در این صورت، مقداری را که به همراه خود برده حرام، ولی آنچه را خورده است حلال میباشد.
مسأله 1418. درخت میوهای که شاخۀ آن از دیوار باغ و مانند آن بیرون آمده، اگر انسان نداند صاحبش راضی است یا نه، بنابر احتیاط واجب نمیتواند از میوۀ آن بخورد، هرچند میوه در بیرون باغ روی زمین ریخته باشد؛ مگر آنکه نشانه و قرینهای باشد بر اینکه صاحبش از میوههای ریخته شده اعراض کرده یا رضایت وی از راه معتبر دیگری احراز گردد.
مسأله 1419. خوردن از میوۀ درختانی که در خیابانها یا باغها و پارکهای عمومی توسّط نهادها و بخشهای دولتی کاشته شدهاند، اگر از آن منع نشده است، اشکال ندارد.[2]
البتّه، حکم مذکور بنابر احتیاط واجب شامل موارد ذیل نمیشود:
1. باغ یا زراعت، دیوار یا حصار و مانند آن داشته باشد.
2. گمان به نارضایتی مالک داشته باشد.
3. مالکِ آن، فرد محجور مثل بچّۀ نابالغ یا دیوانه باشد.[1]
شایان ذکر است، انسان حقّ ندارد میوه یا محصول را با خود ببرد که در این صورت، مقداری را که به همراه خود برده حرام، ولی آنچه را خورده است حلال میباشد.
مسأله 1418. درخت میوهای که شاخۀ آن از دیوار باغ و مانند آن بیرون آمده، اگر انسان نداند صاحبش راضی است یا نه، بنابر احتیاط واجب نمیتواند از میوۀ آن بخورد، هرچند میوه در بیرون باغ روی زمین ریخته باشد؛ مگر آنکه نشانه و قرینهای باشد بر اینکه صاحبش از میوههای ریخته شده اعراض کرده یا رضایت وی از راه معتبر دیگری احراز گردد.
مسأله 1419. خوردن از میوۀ درختانی که در خیابانها یا باغها و پارکهای عمومی توسّط نهادها و بخشهای دولتی کاشته شدهاند، اگر از آن منع نشده است، اشکال ندارد.[2]
[1]. البتّه، در مواردی که فرد احتمال دهد که مالک آن محجور - مانند بچّۀ نابالغ و مجنون - است، چنانچه احتمال مذکور مرجوح (مثلاً 30 درصد) باشد، اثری بر آن مترتّب نمیشود.
[2]. اموال مذکور در حکم مجهول المالک است و استفاده از آنها نیازمند اجازه از حاکم شرع میباشد؛ البتّه این اجازه با رعایت قوانین و مقرّرات صادر شده است.