پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2) (چاپ 1403)

نشانه‌های تذکیه ← → حیواناتی که قابل تذکیه هستند / حیوانات حلال گوشت

حیوانات حرام گوشت

مسأله 1239. از میان «حیوانات حرام گوشت» موارد ذیل قابل تذکیه نمی­باشد، هرچند ذبح یا صید شوند:
الف. حیوانات نجس العین (سگ و خوک خشکزی)؛
ب. حیوانات کوچکی که داخل زمین لانه داشته و خون جهنده دارند؛ مانند موش، موش خرما، سوسمار و راسو؛
ج. کرم‌ها و حشرات (غیر ملخ)؛ مانند پشه، مگس، سوسک، مورچه و کرم ابریشم، حلزون؛
د. حیوانات حرام گوشتی که خون جهنده ندارند؛ مانند مار و ماهی بدون پولک، صدف، ‌اسفنج دریایی، ستارۀ دریایی، عروس دریایی، و سایر نرمتنان دریایی.

مسأله 1240. «حیوانات حرام گوشت» - به جز آنچه در مسألۀ قبل ذکر شد - قابل تذکیه هستند، چه درنده باشند یا غیر آن، و این حکم شامل «حیوانات مسخ شده» مانند فیل، خرس و میمون نیز می­شود.
شایان ذکر است، اگر حیوانات مذکور خون جهنده داشته باشند، تذکیۀ این حیوانات باعث می‌شود پاک محسوب شوند،[1] هرچند خوردن آنها حرام می­باشد و چنانچه خون جهنده نداشته باشند از آنجا که مردار آنها پاک و حرام می‌باشد، تذکیه اثری ندارد.

مسأله 1241. حیوانات حرام گوشتی که قابلیّت تذکیه دارند و دارای خون جهنده[2] هستند، راه­های «تذکیه» آنها از قرار ذیل است:
الف. اگر حیوانات مذکور - چه اهلی باشند و چه وحشی - «ذبح شرعی» شوند، یعنی با رعایت شرایطی که برای ذبح حیوانات حلال گوشت ذکر می­شود ذبح شوند، پاک می­باشند، هرچند خوردن ‌آنها حرام است؛
ب. اگر حیوانات مذکور وحشی باشند و با سلاح «صید شرعی» شوند، یعنی با رعایت شرایطی که برای صید حیوانات حلال گوشت وحشی با استفاده از سلاح ذکر می­شود صید شوند، پاک می‌باشند، هرچند خوردن ‌آنها حرام است؛
ج. امّا اگر حیوانات مذکور وحشی باشند و با سگ شکاری تعلیم دیده صید شوند، یعنی با رعایت شرایطی که برای شکار حیوانات حلال گوشت وحشی با استفاده از سگ شکاری ذکر می­شود شکار شوند، تذکیۀ آنها محلّ اشکال می‌باشد و بنابر احتیاط واجب حکم مردار را دارند.

[1]. بنابراین، چرم تولید شده از پوست این حیوانات در صورتی که تذکیه شده باشند پاک است و انتفاع از آن به عنوان مشک یا ظرف برای نگهداری آب، شیر، روغن، عسل و سایر انواع خوراکی­ها و آشامیدنی‌ها اشکال ندارد، هرچند دبّاغی نشده باشد؛ ولی احتیاط مستحب است قبل از دبّاغی در این گونه موارد استعمال نشود.

[2]. همان طور که بیان شد مردار حیوان حرام گوشتی که خون جهنده ندارد، پاک است و در هر حال، خوردن آن حرام می‌باشد و تذکیۀ آن اثری ندارد.
نشانه‌های تذکیه ← → حیواناتی که قابل تذکیه هستند / حیوانات حلال گوشت
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français