کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2) (چاپ 1403)
جستجو در:
احکام دیگر پرداخت زکات / نیّت زکات و احکام مربوط به آن ←
→ پرداخت زکات به واجب النفقه بعد از وفات
شرط ششم: در صورتی که زکات دهنده عام و غیر سیّد است، زکات گیرنده، هاشمی و سیّد نباشد
مسأله 1004. زکات فرد عام (غیر سیّد) بر فرد سیّد حرام است و سیّد نمی‌تواند از غیر سیّد زکات بگیرد،[1] مگر در حال اضطرار و بنابر احتیاط واجب، باید اضطرار به حدّی باشد که نتواند از خمس و سایر وجوهات، مخارج خود را تأمین کند و بنابر احتیاط واجب، در صورت امکان باید در هر روز به گرفتن مخارج ضروری همان روز اکتفا کند؛ امّا شخص سیّد، می‌تواند زکاتش را به فرد سیّد یا غیر سیّد بدهد.
مسأله 1005. در حرام بودن زکات فرد عام بر سیّد، فرقی بین سهم فقرا و سایر موارد مصرف زکات - حتّی سهم عاملین و کارگزاران زکات و سهم فی سبیل اللّه – نمی‌باشد؛[2] همچنان که فرق ندارد خود فرد بخواهد زکات را به مستحقّ بپردازد یا این کار توسّط حاکم شرع انجام شود.
مسأله 1006. حرام بودن زکات فرد غیر سیّد بر فرد سیّد، اختصاص به مورد زکات واجب دارد و شامل زکات مستحبی نمی‌شود. بنابراین، در اموالی که پرداخت زکات آنها مستحب است، دادن زکات مستحبی فرد عام به فقیر سیّد، به خودی خود اشکال ندارد.
مسأله 1007. به کسی که معلوم نیست سیّد است یا نه، می‌توان زکات داد؛ ولی اگر خودش، ادّعای سیادت کند، جایز نیست فرد غیر سیّد به او زکات بدهد و در این صورت، با دادن زکات به چنین فردی، زکات از او ساقط نمی‌شود.
شایان ذکر است، راه‌های اثبات سیادت در مسألۀ «850» ذکر شد.
مسأله 1005. در حرام بودن زکات فرد عام بر سیّد، فرقی بین سهم فقرا و سایر موارد مصرف زکات - حتّی سهم عاملین و کارگزاران زکات و سهم فی سبیل اللّه – نمی‌باشد؛[2] همچنان که فرق ندارد خود فرد بخواهد زکات را به مستحقّ بپردازد یا این کار توسّط حاکم شرع انجام شود.
مسأله 1006. حرام بودن زکات فرد غیر سیّد بر فرد سیّد، اختصاص به مورد زکات واجب دارد و شامل زکات مستحبی نمی‌شود. بنابراین، در اموالی که پرداخت زکات آنها مستحب است، دادن زکات مستحبی فرد عام به فقیر سیّد، به خودی خود اشکال ندارد.
مسأله 1007. به کسی که معلوم نیست سیّد است یا نه، می‌توان زکات داد؛ ولی اگر خودش، ادّعای سیادت کند، جایز نیست فرد غیر سیّد به او زکات بدهد و در این صورت، با دادن زکات به چنین فردی، زکات از او ساقط نمی‌شود.
شایان ذکر است، راه‌های اثبات سیادت در مسألۀ «850» ذکر شد.
[1]. و مراد از سیّد کسی است که نسبت او از طرف پدر، به هاشم - جدّ اعلای حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) برسد - و سیادت از طرف مادر منظور نیست.
[2]. البتّه، استفاده کردن فرد سیّد همانند غیر سیّد از موقوفات عام و مانند آنکه از سهم فی سبیل اللّه زکات احداث شده - مانند مساجد، حسینیهها، مدارس و کتابها ی وقفی - با رعایت شرایط وقف اشکال ندارد.